6 april 2007 door Aleid Grijpma

Contactproblemen, late taalontwikkeling, geen fantasie, star gedrag, en moeite met veranderingen - wat betekent dat? (6 jr)

Wij hebben al vanaf de geboorte problemen met onze dochter van 6. Het is begonnen met slaapproblemen. Ze kan niet in slaap komen, en ze is panisch voor haar eigen bed. Ook is ze panisch voor haar kamer; als we in bad gaan, gaat ze daarna direct naar beneden.

Verder huilde ze altijd al veel, wilde niet praten (vooral niet bij vreemden), en vertoonde star gedrag. Ze lijkt in een eigen wereldje te zitten, toont weinig interesse en kan moeilijk een patroon doorbreken. Ze hangt heel erg aan mij, dag en nacht.

Ook heeft ze een spraak/taal-achterstand van 3 jaar. Ze maakt eigen woordjes en heeft moeite om op woorden te komen.

Ze is erg dromerig, en heeft concentratieproblemen op school. School vindt ze niks. Ze speelt heel moeilijk, heeft geen fantasie, heeft maar één vriendinnetje, en vindt andere kinderen raar. Gaat nooit ergens anders eten en slapen al helemaal niet.

Schrijven lukt haar niet goed, ze is erg koppig, trekt zich nergens wat van aan. Accepteert geen veranderingen. Kan niet op haar beurt wachten, is erg jaloers als ik aandacht geef aan haar zusje van 5 of haar broer van 12. We dachten altijd dat ze doof was, maar na onderzoek is dit niet het geval. Zo kan ik nog veel meer opnoemen.

Ik zou heel graag willen weten waar dit volgens U het meest op lijkt! Want wij weten het niet meer. Ondertussen ben ik doodmoe. Haar IQ is gemiddeld en ze denken ook aan dyslexie. Wij lopen tegen een muur van onbegrip op en we worden niet serieus genomen, heb ik het idee.

Antwoord

Wat meteen bij mij opkwam toen ik uw verhaal las, is dat er sprake kan zijn van een aan autisme verwante contactstoornis. U noemde bijvoorbeeld: contactproblemen, late taalontwikkeling, geen fantasie, star gedrag, en moeite met veranderingen.

U beschreef het zelfs zó duidelijk dat ik me bijna niet kan voorstellen dat u "tegen een muur van onbegrip" bent opgelopen, zoals u het uitdrukte, en dat u nergens serieus wordt genomen. Dit zijn (bijna) alle symptomen 'volgens het boekje'. Zelfs op school, waar de leerkrachten niet psychiatrisch geschoold zijn, herkent men zulke duidelijke beelden meestal wel.

Overigens moet u mijn oordeel natuurlijk niet opvatten als een echte diagnose, want dat kan niet via internet. Maar voor mij was uw verhaal wel heel duidelijk.

Etiketten zijn niet zo belangrijk

Ik zal u straks wat meer vertellen over de criteria die psychiaters hanteren om van een autistische stoornis te spreken. Maar voor ik dat doe, eerst iets anders.

Diagnoses, en de criteria waarmee je tot een diagnose komt, zijn vooral bedoeld voor (wetenschappelijk) onderzoek. Voor het kind zelf is het echter veel belangrijker om te weten wat de sterke en zwakke kanten zijn. Het naampje – sommige mensen noemen het 'een etiket' – dat professionals toekennen aan een bepaalde combinatie van symptomen is op zich niet zo belangrijk.

Ik vind dingen als intelligentie, gedragsproblemen, of angsten die de ontwikkeling in de weg staan, minstens zo belangrijk als de diagnose zelf.

Waarom vertelde ik dit? Omdat u met zoveel nadruk vroeg "waar dit op lijkt". Dus als ik zeg "dit lijkt op een aan autisme verwante contactstoornis", dan heeft u daar op zich nog niet zo veel aan. Het is natuurlijk wel prettig om te weten dat er een naam voor is, dus dat het 'bestaat', maar daarmee zijn uw problemen (en die van uw dochter) natuurlijk nog niet opgelost.

Criteria voor autisme

Dit zijn de criteria die gehanteerd worden voor autisme:

  • contactproblemen;
  • late taalontwikkeling;
  • geen fantasiespel;
  • starre gedragspatronen of interesses;
  • opvallende motorische verschijnselen, zoals: fladderen met de handen, rondjes draaien;
  • geïnteresseerd zijn in specifieke onderdelen van voorwerpen in plaats van de voorwerpen zelf (bijvoorbeeld: alleen de wieltjes van een autootje laten draaien en niet rijden met de auto zelf).

Uw dochter voldoet niet aan al deze criteria, maar u zei zelf al dat u nog veel meer over uw dochter zou kunnen vertellen. Dus misschien dat u toch nog wel het een en ander herkent.

Wilt u meer weten over autisme en de verschillende soorten autisme die er worden onderscheiden, kijk dan eens naar de beschrijvingen op www.autisme-nva.nl, de site van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA).

Hoe nu verder?

Ik kan me voorstellen dat het u nogal rauw op uw dak viel, al die informatie over autisme. Van het woord alleen al kun je natuurlijk behoorlijk schrikken.

Maar zoals gezegd: via het internet kun je geen diagnose stellen. Daarom adviseer ik u om uw dochter te laten onderzoeken in een kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum. Uw huisarts kan dat voor u regelen. Ik wens u veel succes en sterkte!