22 mei 2009 door Joanna Sandberg
Mijn dochter van 6 jaar huilt al sinds ze naar de peuterspeelzaal gaat. Nu op de basisschool doet ze het nog steeds en het wordt de laatste weken zelfs erger. Ik houd me aan alle bekende regels voor afscheid nemen [zie het naschrift onderaan dit artikel - red.], maar ze blijft huilen. Ook als ik weg ben, blijft ze tegen de juf zeggen dat ze zich niet lekker voelt.
Ze heeft wat last van overgewicht en daarvoor volgen we nu een programma, onder andere met sporten. Ook dat is nog steeds huilen. Logeren bij oma ging altijd goed, maar sinds een half jaar wordt ze midden in de nacht huilend thuisgebracht.
Het gekke is dat ze het achteraf wel leuk vond op school, het sporten viel bij nader inzien wel mee, en ze wil toch wel weer naar oma.
Deze week heeft ze elke keer een half uur gehuild voor ze naar school moest. Maar als ik vraag "Waarom wil je niet?" zegt ze alleen: "Het duurt te lang."
Ik begin aardig wanhopig te worden en ben ook bang dat mijn jongste dit gedrag gaat overnemen. Ik hoop dat u advies kunt geven. Ik gebruik trouwens al 10 jaar antidepressiva. Zou mijn dochter ook depressief kunnen zijn?
Wat goed dat u zorgt dat uw dochter elke dag naar school blijft gaan en dat u de sportclub doorzet, ondanks het feit dat ze telkens moet huilen en het afscheid moeilijk is. Dat is moeilijk voor haar, maar ook voor u!
De vraag of uw dochter misschien depressief is, kan ik vanaf deze afstand helaas niet beantwoorden. Wel denk ik dat ze separatieangst heeft, ook wel scheidingsangst of verlatingsangst genoemd. Want:
Separatieangst is een sterke angst voor verlating door, of scheiding van, degene aan wie het kind het meest gehecht is. Dat bent u dus. Uw dochter wordt angstig als u niet in de buurt bent, of ze krijgt erge heimwee. Deze angst kan steeds sterker worden, en dat lijkt ook het geval te zijn bij uw dochter, want zelfs bij haar oma kan ze niet meer de hele nacht slapen en moet ze teruggebracht worden. Ze kan zichzelf dus niet meer geruststellen, en heeft u nodig om zich veilig te voelen.
U vertelde dat u bent bang dat uw jongste kind dit gedrag gaat overnemen, maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn. Het ene kind is qua aanleg kwetsbaarder dan het andere kind, en doet daarom ook een ander beroep op de moeder dan het andere kind.
Als moeder kun je het gevoel krijgen dat je het kwetsbare kind voorzichtiger moet aanpakken. Dan ontstaat echter het risico dat je het probleem alleen maar erger maakt. Want door toe te geven (thuishouden, niet naar de sportclub laten gaan, niet laten logeren, etc.) ontneem je je kind de mogelijkheid om te ontdekken dat het uiteindelijk wel meevalt, waardoor de angst steeds verder kan toenemen. Maar gelukkig geeft u niet toe. Dat is heel knap van u!
Uw dochter vindt het achteraf best leuk op school of op de sportclub. Dat zijn dus heel belangrijke succes-ervaringen, die haar uiteindelijk zullen helpen om van haar separatieangst af te komen (zie boven).
Maar op dit moment is ze nog aldoor op zoek naar veiligheid, en wordt ze steeds angstiger en onzekerder. Ze wordt dan ook steeds dwingender ten opzichte van u. Ze zet u steeds meer onder druk om te zorgen dat ze bij u kan blijven.
Wat is overigens de rol van uw partner (indien aanwezig) hierin? Hoe gaat hij om met jullie dochter? Ondervindt u steun van hem? Reageert uw dochter anders op hem dan op u? Etc.
Ik raad u aan om heel snel hulp te zoeken (bijvoorbeeld via Bureau Jeugdzorg of anders via de huisarts), omdat de angst op dit moment alleen maar sterker wordt. U bent nog net op tijd, omdat u dochter nu nog zegt dat school, etc. best leuk was.
Houd er wel rekening mee dat ze misschien lichamelijke klachten gaat ontwikkelen – zoals buikpijn, misselijkheid en hoofdpijn – om niet naar school te hoeven. Blijf haar dan toch naar school brengen.
Maar hoe dan ook: hulp van buitenaf is onontbeerlijk in dit geval. U kunt dit niet meer alleen af. Uw dochter moet gaan leren om op zichzelf te vertrouwen en zich veilig te voelen zonder u. Bij dat leerproces is professionele hulp nodig.
