16 mei 2022 door Bregje Jonkhart
Zo vaak hoor ik mensen in mijn praktijk zeggen: 'Ik kan niks meer zeggen tegen mijn partner, want wat ik ook zeg, het wordt opgevat als kritiek terwijl ik het helemaal niet zo bedoel! Ik kan toch moeilijk maar altijd mijn mond houden?
Iedereen kent het wel. Je zegt iets, maar je partner vat het op als kritiek en begint zich te verdedigen, vaak gevolgd door een tegenaanval. Er ontstaat een dans van kritiek en verdediging die nergens toe leidt, want aan het einde van de rit voel je je allebei gefrustreerd, onbegrepen en alleen.
Je wil dat de ander je begrijpt en jou erkent voor wat je voelt en ervaart. We delen daarom onze irritaties met onze partner, maar we willen tegelijkertijd dat de ander ons waardeert voor wie we zijn. Aanhoren dat je partner iets als niet prettig ervaart, is lastig. Al helemaal als je het gevoel krijgt dat de ander misschien teleurgesteld in je is om wat je hebt gezegd of gedaan. De dans van kritiek en verdediging is een doodlopende weg, omdat er aan beide behoeften niet wordt voldaan en het oude brein getriggerd wordt en 'flipt'. Daardoor wordt de situatie alleen maar erger.
'Altijd je mond houden' is in een relatie geen goed idee. Wat je opkropt, stapelt zich op en komt er vroeg of laat alsnog uit (meestal ook nog eens heftiger en intenser). Wat kan helpen, is om niet zomaar op een willekeurig ogenblik ergens over te beginnen waar bepaalde verwachtingen aan verbonden zijn. Je partner is dan niet voorbereid en het onverwachte maakt dat hij/zij eenmaal sneller in de verdedigingsmodus kan schieten. Timing is essentieel.
Wil je iets delen wat je belangrijk vindt? Check of het uitkomt en je partner beschikbaar is om naar je te luisteren. Het kan ook werken om samen een zin te bedenken waardoor de ander weet dat goed luisteren wordt gewaardeerd. Zeg bijvoorbeeld: 'Mag ik even een irritatietje met je delen?'. Als het niet uitkomt op dat moment, bespreek dan wanneer het wel kan. En als het niet gaat om een irritatie, dan pas je de zin natuurlijk even aan.
Zit jij vaak in de aanvallende positie of voelt je partner zich snel aangevallen door jou? Dan is deze tip voor jou. Let erop dat je alles wat je zegt alleen vertelt vanuit je eigen waarneming. We hebben de neiging om te praten vanuit ‘de waarheid’: Een feit is dat… Of: Het ging zus of zo… maar we nemen allemaal verschillend waar. En als je iets zo stellig beweert, is de kans dat je partner het anders heeft waargenomen groot. Je blijft hangen in een discussie en komt niet toe aan het vertellen van de betreffende irritatie. Je voelt je niet gehoord. Kortom: het gaat mis. Wat je deelt, vertel je vanuit jouw beleving. Voortaan kun je jouw verhaal beginnen met verschillende opstapjes: ‘Hoe ik het beleef, wat ik voel, wat ik dan denk, het verhaal dat ik mezelf dan vertel over jouw gedrag is...oftewel: mijn interpretatie van hoe het zit is…’ Dat is ook het enige wat sowieso waar is, want jij weet wat je voelt en hoe je iets ervaart en niemand anders. Door de switch van praten over feiten naar praten over eigen beleving en gevoelens, blijft er ruimte over voor je partner om er eventueel iets anders van te vinden of bij te voelen. En dat mag er allemaal zijn, maar dan ga je echt praten vanuit het gevoel en is er ruimte om te verbinden in plaats van te verdedigen.
Heb je ontdekt dat je jezelf vaak verdedigt? We hebben allemaal de neiging om, als we ons aangevallen voelen, te reageren op het deel van het gesprek waar we het niét mee eens zijn. Hoor je van je partner een verhaal waar je het niet helemaal mee eens bent, dan hebben we de neiging om meteen te vertellen wat er niet klopt en te zeggen hoe het wel zit. Hoe het overkomt bij je partner? Het komt hoe dan ook binnen en je partner kan zich zelfs afgewezen voelen, dat levert een hoop stress op. Je partner deelt niet voor niets zijn of haar verhaal. Door begrip te tonen haal je spanning uit de lucht, waardoor je partner zich gezien en gehoord voelt. De kans is aanwezig dat je partner zich verder opent en er ruimte ontstaat om een betere conversatie te voeren. Choose your battles, denk goed na wat echt belangrijk is. Wil je gelijk of geluk? Soms is luisteren en erkennen een beter idee en kan je het andere laten gaan.
Probeer om simpel uit te leggen hoe je iets wel wilt zien. Het klinkt eenvoudig, maar vaak zien we juist deze stap over het hoofd en blijven we hangen in de klaagmodus. 'Ik weet dat het morgen mijn avond is, maar morgen ben ik laat en ik heb s ‘avonds ook een flinke lijst aan to-do’s weg te werken. Ik heb er nu al stress over. Zou jij willen koken morgen? Dat zou mij zoveel rust geven!'. Door samen te kijken naar een passende oplossing, kom je verder.
Bovenstaande tips zijn niet makkelijk om toe te passen. Door samen aan de slag te gaan, werk je aan jullie relatie en kun je de situatie doorbreken. Het kunnen hardnekkige patronen zijn die er langzaam inslijten, maar het is zo waardevol om (weer) naar elkaar te luisteren en elkaar beter te begrijpen. Dit gaat de ene dag makkelijker dan de andere dag, maar je krijgt er een gezondere relatie voor terug.
Wil je nog een keertje de (relatie)tips ontvangen en kijk je liever dan dat je leest? Ontdek deze video van Bregjes Brievenbus.
