1 april 2022 door Esther Schoneveld
Wat betekent een strafblad voor minderjarigen? Wat zijn de gevolgen, hoe lang blijft het bestaan en kun je er nog vanaf komen? Esther Schoneveld, advocate gespecialiseerd in familie- en strafrecht vertelt wat je kunt verwachten.
Als een minderjarige een boete heeft gekregen of is veroordeeld door de rechter, maken ouders zich vaak zorgen over de gevolgen voor later. Heeft hun kind nu automatisch een strafblad? Hoe lang blijft een strafblad bestaan en wat betekent dat voor het krijgen van een baan?
Hieronder beantwoord ik deze en andere vragen. Maar eerst iets meer over de gebruikte termen. Het woord strafblad bestaat namelijk niet meer.
Sinds de invoering van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (WJSG) in 2004 bestaan de termen 'strafregister' en 'strafblad' officieel niet meer bestaan.
In de praktijk is er weinig veranderd. De meeste mensen kennen bovenstaande termen niet. Dus in de volksmond hoor je nog vaak het strafblad. In dit uittreksel vind je een overzicht van iemands justitiële antecedenten, oftewel zijn strafrechtelijk verleden.
De Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (WJSG) bepaalt wat er geregistreerd moet worden. Hierin is geen aparte regeling voor minderjarigen.
Let op: voor kinderen die jonger zijn dan 12 jaar wordt niets geregistreerd. Kinderen tot 12 jaar kunnen namelijk nooit vervolgd worden.
Een transactie is een schikkingsvoorstel van de officier van justitie. Als je dat voorstel aanvaardt, hoef je niet voor de rechter te verschijnen (maar kan er dus wél een registratie volgen). Overtredingen in het verkeer op grond van 'de Wet Mulder' worden niet geregistreerd.
De Wet Mulder is een wet die sommige verkeersovertredingen van het strafrecht naar het bestuursrecht heeft verplaatst. Het gaat daarbij om zaken als te hard rijden, geen voorrang verlenen, door rood rijden, dubbelparkeren, etc. Dat soort zaken wordt afgedaan met een bestuurlijke boete die niet geregistreerd wordt.
Wat het verwijderen van gegevens uit het JDS betreft, wordt onderscheid gemaakt tussen misdrijven en overtredingen. Net als bij het registreren is er ook voor het verwijderen van gegevens geen aparte regeling voor minderjarigen.
Van sommige ernstige misdrijven, zoals zedendelicten, worden de gegevens pas 20 jaar na het overlijden van de betrokkene verwijderd uit het JDS.
In alle gevallen geldt dat de termijn van verwijdering verlengd wordt met de duur van een eventuele detentie (gevangenisstraf). Minderjarigen tot 16 jaar kunnen tot maximaal 12 maanden jeugddetentie worden veroordeeld, en minderjarigen van 16 of 17 jaar kunnen tot maximaal 24 maanden jeugddetentie veroordeeld worden.
Op ons forum kun je met andere ouders praten. Over onderwerpen als: wat als je kind heeft gestolen? wat zeg je als je zoon aangeeft een pilletje te hebben geslikt en hoe verloopt jullie HALT-traject.
Justitiële gegevens kunnen aan overheidsinstanties worden verstrekt voor een groot aantal doelen. De gegevens kunnen onder andere verstrekt worden aan:
Dat zijn dus nogal wat personen en instanties!
Voor het al dan niet verstrekken van gegevens is er wél een aparte regeling voor minderjarigen, maar die is dermate beperkt dat dit weinig zal voorkomen. In de praktijk worden er dus net zo veel en net zo vaak justitiële gegevens verstrekt over minderjarigen als over volwassenen.
Wilt je weten of je een justitiële documentatie hebt en wat daarin staat, dan kun je mail of brief sturen naar de Justitiële Informatiedienst. Belangrijk is dat je je naam, adres, telefoonnummer en een kopie van je identiteitsbewijs meestuurt. Vanaf 16 jaar mogen minderjarigen zelf hun strafblad opvragen
Voor allerlei stages, beroepen en functies is een verklaring van goed gedrag nodig. De officiële naam daarvoor is 'Verklaring Omtrent het Gedrag' (VOG). Zo'n verklaring wordt afgegeven door het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG), een instantie die valt onder het Ministerie van Justitie. Officieel beslist de Minister van Justitie daarom of je al dan niet zo'n verklaring krijgt. Heb je er een nodig, dan moet je die overigens aanvragen bij de burgemeester van de gemeente waar je staat ingeschreven.
Het zal duidelijk zijn dat een strafblad het er niet makkelijker op maakt om een VOG te krijgen, maar helemaal onmogelijk is het niet. Hieronder zal ik uitleggen wat wel en niet mogelijk is.
Om te beginnen geldt ook hier dat er geen aparte regeling voor minderjarigen is getroffen, maar de Minister van Justitie kan wel degelijk rekening houden met de leeftijd van de aanvrager (en hoe oud die was toen het strafbare feit begaan werd). Ook speelt een rol waarvoor de VOG nodig is en wat er voorheen precies gebeurd is.
Een VOG zal geweigerd worden:
"...indien in de justitiële documentatie met betrekking tot de aanvrager een strafbaar feit is vermeld, dat, indien herhaald, gelet op het risico voor de samenleving en de overige omstandigheden van het geval, aan een behoorlijke uitoefening van de taak of de bezigheden waarvoor de verklaring omtrent het gedrag wordt gevraagd, in de weg zal staan."
Oftewel: je krijgt geen VOG als dat een risico voor de samenleving zou opleveren of als het niet past bij de functie waarvoor de verklaring nodig is.
Bij het nemen van een beslissing over het afgeven van een VOG betrekt de Minister niet alleen de justitiële gegevens maar ook de politiegegevens. Dat zijn alle gegevens die de politie 'verwerkt' heeft (lees: alle gegevens die ooit zijn genoteerd en nog beschikbaar zijn).
Let op: er wordt geen onderscheid gemaakt tussen verdachte en niet-verdachte personen!
Ook belangrijk: politiegegevens moeten verwijderd worden wanneer ze niet langer nodig zijn voor het doel waarvoor ze in eerste instantie zijn vastgelegd. Dit gebeurt echter vaak niet!
Maar wees gerust: in principe wordt de VOG altijd afgeven als de aanvrager de afgelopen 4 jaar niet meer in aanraking is geweest met justitie.
Alleen wanneer er sprake was van een zedendelict, of als de aanvrager de afgelopen 4 jaar in de gevangenis heeft gezeten, wordt er niet zomaar een VOG afgegeven.
Als je in de gevangenis hebt gezeten, worden alle gegevens tot 20 jaar terug bekeken. En bij zedendelicten wordt de gegevens zonder enige tijdsbeperking bekeken.
Bij het al of niet afgeven van een VOG wordt rekening gehouden met allerlei feiten en omstandigheden, zoals:
Daarnaast hangt het er sterk vanaf naar welke functie je solliciteert. Stel dat twee jongeren zijn veroordeeld wegens diefstal. Dan kan het zijn dat de een – die beveiligingsbeambte wil worden – géén VOG krijgt voor die functie, en dat de ander – die scouting-leider wil worden (waarvoor eveneens een VOG nodig is) – die verklaring wél krijgt.
Tegen de weigering van de Minister om een VOG af te geven, kan overigens altijd bezwaar worden gemaakt.
Al met al maakt het dus weinig uit of je nou minderjarig was of niet, toen je een strafblad – oftewel een registratie in het Justitieel Documentatie Systeem – kreeg. Bij het opnemen, verwijderen en verstrekken van justitiële gegevens gelden vrijwel steeds dezelfde regels als voor volwassenen.
Alleen bij het afgeven van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) zal wel rekening worden gehouden met de leeftijd van de aanvrager op het moment dat het strafbare feit werd begaan.
