Het forum van Ouders.nl is een online community waar iedereen respectvol met elkaar omgaat. Het forum is er voor ouders met vragen over opvoeding, ouderschap, ontwikkeling, gezondheid, school en alle andere dingen die je als ouder tegenkomt in het leven.
13 september 2005 door Sylvia Witteman
SMAK is een nieuw gezondheids-tijdschrift voor ouders van jonge kinderen. Sylvia Witteman werd er niet vrolijk van.
In de strijd tegen de toenemende vetzucht bij kinderen heeft het Voedingscentrum een nieuw tijdschrift op de markt gesmakt: "SMAK, het leukste blad over goede voeding voor kinderen." SMAK is een fleurig en gratis blaadje, dat voor bijna een derde gevuld is met dubieuze advertenties. Waren al die bakken overheidssubsidie nog niet genoeg om van rond te komen?
Tussen de vriendelijke maar grotendeels overbekende tips en adviezen (water is de beste dorstlesser, gebruik niet te veel snoep en zorg voor regelmatig bewegen) krijg je het ene na het andere 'gezonde' product pagina-groot in het gezicht geslingerd. Niet als advies van de redactie maar als advertentie. Light-varianten van bekende kinderlokkers als Chocomel, ontbijtgranen en smeerkaas, wit brood "met net zoveel bouwstoffen als volkorenbrood" en vruchtensap "met uitsluitend natuurlijke suikers". ("Natuurlijke suikers" leveren net zo veel calorieën als gewone suiker, maar dat beseft bijna niemand).
Een groot deel van deze advertenties lijkt in opmaak en vormgeving zóveel op de rest van het blad, dat veel lezers niet in de gaten zullen hebben dat het hier gewoon om reclame gaat. Margarine, waarvan veel mensen ten onrechte denken dat het minder calorieën levert dan boter? Melk- en yoghurt-drankjes met kunstmatige zoetstoffen? Aardappel-snacks voor de frituurpan?
In de inleiding zegt de hoofdredactie: "Berichten over voeding, in de kranten of op televisie, spreken elkaar vaak tegen. Dat maakt een verantwoorde keuze er niet makkelijker op". Nou, dan helpt dit blad ook niet bepaald. Zeker wat betreft het enorme aanbod aan light-produkten neemt het blad geen positie in. Maar volgens woordvoerster Patricia Schutte van het Voedingscentrum hoeven we de lezers niet te onderschatten: "Die zien best het verschil tussen een artikel en een advertentie".
In het artikel 'Dagje uit, dagje ongezond?' gaat de redactie naarstig op zoek in pretparken naar 'gezondere' alternatieven voor het geliefde zakje patat. Zoals daar zijn: slaatjes, broodjes en pasta-gerechten. Dat valt nog niet mee: in sommige parken werd het verantwoorde voedsel zo slecht verkocht dat het van de kaart genomen moest worden. Met de moed der wanhoop stelt SMAK voor om dan maar krentenbollen en druiven mee te nemen in de eigen rugzak.
Wel wat overdreven misschien, om die arme kinderen zelfs bij een dagje-uit geen friet te gunnen. Verse friet, gebakken in schone plantaardige olie, is immers een prima gerecht voor kinderen. Het levert niet meer calorieën dan aardappels met een schep jus, macaroni met flink wat kaas, of het beruchte broodje gezond (met heel veel ham, kaas, ei, mayo, twee plakjes tomaat, en een flardje ijsbergsla). Het demoniseren van friet heeft naar mijn stellige overtuiging geen enkele zin, en maakt het leven er niet leuker op.
Goedwillende ouders die in doodsangst voor een dik en dus zielig kind alles light aanschaffen, zouden hun kind onbedoeld wel eens kunnen ondervoeden. Want kinderen, en volwassenen trouwens ook, hebben gewoon vet nodig. Voor de opbouw van de hersens – die grotendeels uit vet bestaan – is vet onontbeerlijk, essentiële vitamines worden alleen in vet opgenomen, en bovendien zal een gezond bewegend kind de energie gewoon verbranden.
En nou we toch bezig zijn: van de redactie van Ouders Online hoorde ik dat het aantal kinderen met peuterdiarree immens is. Ze moeten daar telkens uitleggen dat peuters aan de schijterij gaan als ze te weinig vet krijgen. Volle melk, slagroom en echte boter is voor hen het devies.
Voor een publiek dat – althans volgens het Voedingscentrum – niet op het achterhoofd is gevallen, hebben de culinaire tips in SMAK opmerkelijk weinig diepgang.
Bijvoorbeeld: een recept voor chili con carne, of macaroni met een kant-en-klare pot Italiaanse saus, hamblokjes en geraspte kaas, wie zit daar nou op te wachten? En dan op de koop toe die meloen-egel met fruitprikkers...
Het was leuk geweest om een deel van de advertentie-inkomsten aan wat originelere receptuur te besteden.
SMAK wordt verspreid via de consultatiebureaus. Dat is natuurlijk een handige manier om mensen uit alle lagen van de bevolking te bereiken. Ook ziet het blad er aantrekkelijk genoeg uit om tijdens het wachten wat in te bladeren. Een columnpje hier, een interview met een tv-kok daar... Maar de hoog opgeleide ouders, die hun kind tóch al opvoeden met fruit, groente en verantwoord ravotten, zullen het al gauw gapend dichtslaan.
De kansarme ouders, aan de andere kant, zie ik nog niet zo gauw met hun kinderen naar peuterzwemmen gaan, of een 'light-smeerkaas tompouce' knutselen.
En dan nog een punt: overgewicht is ook cultureel bepaald. Turkse en Arabische ouders zijn nog meer dan Nederlandse ouders geneigd om hun kind letterlijk zoet te houden. Afgezien van een schattig donker (slank) meisje op de cover lijkt SMAK deze doelgroep niet in het hart te treffen.
Patricia Schutte: "Er zijn wel plannen in voorbereiding om meer met de allochtone doelgroep te gaan doen, maar het probleem is natuurlijk dat veel allochtonen het Nederlands onvoldoende beheersen".
Ja, en zouden al die adverteerders net zo happig zijn als nu, om hun producten naast light-couscous-recepten in het Arabisch te plaatsen?
Het leukste item van het blad is een interview met ontwikkelingspsycholoog Rita Kohnstamm. Terecht keert ze zich tegen het obligate mandarijnen-trakteren bij verjaardagen op school. "Stel, er zitten 24 kinderen in de klas en ze krijgen bij iedere verjaardag een snoepje. Dat betekent dat ze 24 keer per jaar een snoepje krijgen op school. Is dat erg? Nee toch?"
Nee, dat is natuurlijk niet de reden dat kinderen te dik worden. Stelselmatig te veel eten en te weinig bewegen is het probleem; iedereen weet het nu wel, en daarom is het haast niet te begrijpen dat er nog steeds ziekelijk dikke kinderen bijkomen.
Kohnstamm heeft een verklaring: dikke ouders vinden het niet erg als hun kinderen dik zijn. "Er is een soort stil verbond tussen hun; als het kind ook dik is, dan zijn ze niet meer alleen dik. Dat is een troost. Je begrijpt dat het voor die mensen onmogelijk is hun kind een gezonde leefstijl te leren".
Precies. En de kinderen van die kinderen worden ook weer te dik; een domino-reactie die moeilijk te doorbreken is. Het valt te vrezen dat het blad SMAK, met zijn tamme teksten, zijn knieval voor de commercie en zijn open deuren aan zo'n doorbraak weinig kan bijdragen.
is publiciste, moeder van drie kinderen, en gewaardeerd deelnemer aan het Forum van Ouders Online. Op dinsdag verzorgt ze de rubriek "De Volkskeuken" van de Volkskrant, en op zaterdag schrijft ze een column voor het Volkskrant Magazine.
