Wat is de beste benadering bij angsten?
Mijn puber (16, PDDNOS) heeft last van angsten. Ze durft niet alleen naar winkels, in openbaar vervoer, en ik heb soms het idee dat ze overal conspiracy theories in ziet. Afgelopen week heeft ze een uur gehyperventileerd omdat ze hoorde dat haar vriendin niet met haar mee kon in de trein. In plaats van naar mij toe te komen met haar probleem en vragen of ik het met haar kan oplossen, vond ik haar ineengezakt en compleet over haar toeren in de badkamer.
Natuurlijk heb ik haar eerst geholpen om rustig te worden en toen zijn we gaan zitten voor een praktische aanpak, maar soms denk ik dat ik misschien beter wat strenger kan zijn. Het wordt ook maar niet beter en ze heeft zoveel succeservaringen nodig om iets wel te durven. En dan kan een klein incident er al voor zorgen dat zo'n activiteit ineens te spannend wordt (zoals naar school fietsen, wat ze al jaren doet en dan wordt ze een keer nageroepen door 12-jarige brugklassers - hele dag in de put).
Therapie heeft ze al een paar maanden, maar soms ben ik bang dat het nooit goed gaat komen en ze altijd een wat angstig labiel typje zal blijven.
medicatie?
Bij mijn dochter hielp een lage dosis angstmedicatie. En haar hele leven hielpen we al zichzelf over de drempel te denken. Blijkbaar krijgt je dochter daarvoor cognitieve therapie.
Klopt
Ze krijgt cognitieve therapie. Medicatie ben ik wat huiverig voor en ga ik pas over denken als de therapeut daarover begint.
Een paar weken geleden zei ik trouwens nog tegen iemand dat ze zoveel steviger was geworden door de therapie, maar dan weer zo'n drama als van de week. Het is echt drie stapjes vooruit, eentje terug.
angstig blijven
Ik had zo'n familielid dat altijd een angstig vogeltje is gebleven.
Dat kan. Dan heb je een heel ander leven.
Medicatie kan ook tijdelijk zijn. Als het zelfvertrouwen herwonnen is en er is een beter begrip van zaken of de hersenen zijn uitgerijpt kan het soms weer afgebouwd worden.
Terwijl het nu wel hele grote bergen zijn waar je dochter zich overheen moet blijven zetten.
Maar goed, je kunt ook denken: daar wordt ze flink van. Soms is dat zo.
Voor mij was het duidelijk. Mijn dochter was al zo lang angstig en werd randpsychotisch. Dat gun je ook niemand. In angst leven is echt niet fijn. Dan ben ik blij dat die medicatie er is. Want dat is er ook nog niet zo lang.
Niet strenger
Volgens mij heeft ze er niets aan als je strenger gaat zijn. Wel duidelijk zijn en zelf rustig blijven, maar dat doe je vast al wel.
Ervaring
AnneJ's ervaring met haar dochter is dezelfde als die met mijn zoon (bijna 14). Gegeneraliseerde angststoornis en vnl angst om te slapen. Jarenlang therapieën, van integratieve kindertherapie tot cognitieve therapie bij een gespecialiseerd angstcentrum in het AMC, hielpen nauwelijks. Sinds vorig jaar november krijgt hij een lage dosering medicatie en binnen een paar maanden was hij voor een groot deel van zijn angsten af en sliep hij voor het eerst zonder angst. Daardoor werd hij ook veel meer ontvankelijk voor behandeling en kan hij de handvaten beter toepassen. Wat hem weer meer zelfvertrouwen geeft waardoor hij nog beter leert omgaan met van alles en nog wat. Ik zou niet al te huiverig zijn voor medicatie. Het kan net dat ene ding zijn wat zodanig helpt dat therapie ook beter aanslaat. En idd niemand zegt dat die medicatie voor altijd genomen moet worden. Het is een al dan niet tijdelijk hulpmiddel. De gangbare therapie voor angst- en paniekstoornissen bestaat uit therapie en medicatie; net als bij depressie en veel andere stoornissen. Dit is toch afschuwelijk voor je dochter? Duidelijk zijn en rustig blijven is goed, maar als die angsten zo diep zitten en je zelf rationeel weet dat ze onzin zijn maar ze je leven zo belemmeren, is enorm frustrerend.
Stichting
Wij hebben ook veel gehad aan de informatie van en een gesprek met de Stichting Angst, Dwang en Fobie:
http://www.adfstichting.nl/
Ook zij noemden een combinatie van CGT en medicatie als beste behandeling bij angststoornissen. Zeker als iemand er zo onder lijdt dat de normale dagelijkse gang van zaken een kwelling en een opgave wordt.
Mijn ervaring
Ik heb in mijn klas een jongere met PDD NOS, was afgelopen woensdag helemaal van de kaart, want er was iets in Parijs gebeurd. Telefoon deed het niet goed dus wist ook niet wat. Ik ook niet, want aan het werk en dan volg ik niet alles. Dus de jongere mijn laptop gegeven, zoek het op en als je het weet, vertel het ons dan. En 5 minuten later was alles duidelijk en kon er weer les gevolgd worden.
Ik heb ook een keer meegemaakt dat iemand een paniekaanval in de klas kreeg, wat toen hielp was op de gang even praten om rustig te worden, te helpen herinneren aan wat geleerd is op therapie en daarna weer rustig terug keren.
Kortom wat jij doet is goed volgens mij, rustig blijven, ondersteunen zowel emotioneel als praktisch. En ja dat duurt heel lang en gaatniet altijd even goed/snel.
Ik begrijp uit je bericht dat je dochter nog in therapie is? Dan zou ik geloof ik die therapie ook nog even afwachten en daarna denken over medicatie.
En...
Het lijkt me ook een goede vraag voor degene die je dochter therapie geeft. Streng zijn kan zeer, zeer averechts werken, is mijn ervaring.
elisa of anderen wiens kind medicatie kreeg of krijgt
Mag ik jou vragen, wat is er precies voor mediatie die voorgeschreven wordt?
Waren er ook bijverschijnselen?
elisa of anderen wiens kind medicatie kreeg of krijgt
Mag ik jou vragen, wat is er precies voor mediatie die voorgeschreven wordt?
Waren er ook bijverschijnselen?
Medicatie
Hier een kind die (ietsjes ouder) betablokkers kreeg voor chronische migraine. Een gunstige bijwerking was dat de sociale angst een stuk hanteerbaarder werd! De enige negatieve bijwerking was dat kind het vaker koud heeft.
Leer
Leer en leef voor dat praten helpt. Dat ze zich uit mag spreken over hoe bang ze is en waarvoor. Dat wat aandacht kan helpen. Dat het samen zoeken naar een oplossing en het nemen van kleine stapjes beter is dan alles in je eigen paniekwereld ervaren en verwerken.
Medicatie zou ik niet bang voor zijn. Mijn enige bijwerking is wat geeuwen.
Ze voelt zich al bijzonder rot, angstgevoelens zijn verschrikkelijk; dat los je niet zomaar even op door dwingen, te grote stappen of strenger zijn. Ze moet gewoon wat langer "aan de hand" om te investeren in haar toekomst.
Eigen ervaring
Ik had hetzelfde. Jaren cognitieve therapie hielp niks, psychotherapie, 3 maanden therapeutisch centrum hielp niks. En ondertussen die angst wat echt de vreselijkste hel is, onvoorstelbaar als je het niet hebt. In WAO gekomen.
En nee, de praters geloven in praten, dus niemand die mij ooit na een psychiater stuurde tot een doktersassistente (!) het suggereerde. Met pillen binnen een maand weer praktisch angstvrij en eindelijk de ruimte om te kunnen toepassen wat ik geleerd had van de gesprekken.
Dus ik sluit mij aan bij Elisa.
Loes
Sertraline
Dochter gebruikt Sertraline 50 mg. Daar heeft ze ook genoeg aan.
Geen bijwerkingen. Bijwerkingen worden wel beschreven maar die hoeven niet op te treden. En je weegt het af. Angst is leven in een nare wereld, elke dag en nacht. Ook huisartsen kunnen het geven hoewel ik denk dat die meestal doorverwijzen voor kinderen naar een kinderpsychiater of kinderarts.
Het is even uitproberen. Bij mijn dochter was het meteen goed, maar als er veel bijwerkingen zijn, wel een paar weken proberen, kan de arts ook nog een ander middel overwegen.
En Marsy inderdaad
Mijn dochter haast zich altijd te zeggen dat naast de medicatie ook de de school hielp, tegelijk ging ze namelijk naar speciaal voortgezet onderwijs. Het begrip van de mensen om haar heen hielp. Even geduld, even aan de hand inderdaad. Sommigen denken dan dat je toegeeft aan de angst maar dat is niet zo. Je helpt een kind er doorheen door advies, wat kun je doen, en erbij te blijven. Je kind kan van de angst niet meer denken. Maar je helpt haar aan goede routines. Als je haar dwingt zonder uitleg, instructie en steun, heeft een kind met autisme niet de verbeelding om het zelf op te gaan lossen en dan maak je de angst erger en de verlamming bij de angst ook. Ze hebben je steun hard nodig om vaardigheden te leren om de angst het hoofd te bieden.
Medicatie
Mijn zoon gebruikt Efexor (Venlafaxine) 37,5mg (laagste dosering). De keuze hiervoor was 1. in onze familie zit een genetische serotonine-heropname stoornis (mijn moeder, zus en ikzelf slikken ook met succes ad om die reden) 2. een groot deel van zijn problemen (angsten, slapen) zijn terug te voeren op zo'n verstoorde neuro-transmitterhuishouding in de hersenen). Welke medicatie het beste is voor iemand is echt trial and error; een gespecialiseerde kinderpsychiater kan dit het beste beoordelen en monitoren.
De eerste 6 weken heb je last van bijverschijnselen maar dit hoort bij het wennen aan de medicatie. Verder ervaren we hier geen noemenswaardige bijwerkingen van de medicatie. Het is wel zaak om iedere dag op hetzelfde tijdstip medicatie te nemen dus niet te vergeten.
En nee, je laat je kind niet zomaar aan dit soort medicatie gaan. Maar als praten niet werkt en je ziet je kind zo knokken en lijden en hij is zelf zo ongelukkig en gefrustreerd dat hij liever dood zou willen zijn, dan dank je god op je blote knieën dat er iets als medicatie bestaat. Het is voor ons nog steeds ongelooflijk dat medicatie binnen een paar maanden voor elkaar kreeg wat 6 jaar therapie niet lukte. Voorlopig gaat hij ermee door maar wel met in het achterhoofd dat deze medicatie een tijdelijk iets is. Idem voor de Strattera die hij nu slikt voor zijn ADHD. Naarmate kinderen ouder worden, leren ze beter omgaan met bepaalde zaken en hun hersenen rijpen natuurlijk ook. Vaak kan na de puberteit of na het 22e jaar medicatie worden afgebouwd of zelfs helemaal gestopt. Maar dat zien we dan wel weer...
Praten
Voor een kind met ASS is praten ook niet altijd effectief. Wel duidelijke instructies e.d. krijgen, zoals AnneJ zegt, maar cognitieve gedragstherapie is niet altijd nuttig. En één op één gesprekken over hoe je je voelt al helemaal niet, denk ik.
cognitieve therapie
Omdat kinderen met een ass moeilijk kunnen generaliseren. Wat ze in de ene situatie geleerd hebben verplaatsen ze niet spontaan naar een andere situatie hebben ze je uitleg, aanmoediging en steun in de situatie zelf nodig. Dat was ook mijn frustratie met regulier onderwijs. Ik kon mijn dochter aanspreken, inspreken, aanmoedigen, vooraf alles doornemen. Maar mee in school kon ik niet.
En dan toch de schuld krijgen.
Gelukkig krijgt ze die steun nu wel op het speciaal onderwijs. Kan best dat dat nog flink kan verbeteren op het regulier onderwijs, maar ik ben blij dat mijn dochter dat sociale experiment niet meer hoeft mee te maken.
