Hoe houden we het gezellig?

Herkenbaar

Hier eigenlijk precies dezelfde situatie. Slimme oudste met Pddnos en een jonger kind met een kort lontje. Na veel plussen en minnen zijn we erachter gekomen dat jongste zich regelmatig gewoon niet gehoord voelde doordat oudste zoveel aandacht opslokte. En wie niet gehoord wordt gaat schreeuwen. Nu probeer ik dus bewust extra een op een momenten met jongste in te plannen. Haar laatste hevige uitbarsting is een jaar geleden dus ik denk/hoop dat we die hobbel genomen hebben.
Mijn oudste (en de jouwe ook, denk ik) is slim genoeg om te beseffen dat scheld- en smijtpartijen niet nodig zijn. Je mag luidruchtig mopperen, desnoods keihard de trap op stampen, maar hier in huis wordt niet gescholden. We hebben afgesproken dat ik haar met rust laat als ze uit school komt, zodat ze even kan bijkomen van alle prikkels en ongemak van de schooldag. Ze heeft wekelijks gesprekken met iemand die haar helpt met plannen, en die lastige situaties met haar oefent. Dat haalt al heel wat stress uit de lucht, en geeft haar zekerheid. En ikzelf moet gewoon rustig blijven ademhalen, niet op alle slakken zout leggen, en me vooral niets persoonlijk aantrekken

Niet gehoord

Dat is precies wat jongste zegt: ze voelt zich niet gehoord. Maar wij besteden daar al heel lang veel aandacht aan. We doen juist dingen speciaal met en voor haar. Maar als bij wijze van spreken het stoplicht voor haar neus op rood springt voelt ze zich al niet gehoord en gaat ze uit haar dak. Daar valt niet tegen op te een-op-enen. We hebben al zo vaak gezegd dat vragen beter werkt dan eisen, praten beter dan schreeuwen. Het dringt niet door.

Hier in huis wordt elke dag gescholden en geschreeuwd. Als ik het aan mensen vertel, dan hoor ik heel vaak: dat zou bij mij niet gebeuren, je moet gewoon grenzen stellen. Dan denk ik 'hoe dan'?.
Afspraken maken werkt niet, praten helpt niet, belonen werkt niet, straffen werkt niet. Ze hebben altijd spijt en willen zelf ook niet zo hysterisch reageren. We zijn zo moe. Ik heb eigenlijk het meest te doen met mijn zoon die tegen de klippen op de moed erin houdt en meestal vrolijk blijft.

Inprenten

Vooral basisschoolleeftijd vond ik het heftig. Eerst heeft zoon geleerd om zich tijdig naar zijn kamer terug te trekken. Later dochter.
Zoon heeft nog een tijd een kastje gehad waar hij zich op mocht uitleven, ook gasten uit 'het circuit' mochten bij frustratie even op dat kastje een dreun geven.
Op die leeftijd heb ik dochter er soms regelmatig voor 3 minuten uit gezet, buiten. Eerst kalmeren en dan bij de deur even horen wat het was en excuus maken dat het fout liep en waarom je niet tijdig teruggetrokken hebt.
Je mag kiezen: naar je kamer of je gaat eruit.
Maar ook de afspraak dat wie thuis komt even naar de keuken om iets te eten en te drinken en dan op je kamer landen van de oververhitte status tot het avondeten. En elkaar niet aanspreken of storen. Niet bij elkaar naar binnen.
En wie dan nog niet genoeg geland is eet op zijn/haar kamer.
Dat is nu nog de vraag: waar ga je eten? Het einde van de dag is een moeilijk moment.
Zoon rekt het op het moment even op. Vaak wil hij gewoon even nul contact als hij thuiskomt. Eerst eten en rusten. Soms excuseert hij zich en uit zich ongenuanceerd en wil dat ook even kwijt. Dan heeft hij zich de hele dag goed gehouden.
Er glipt wel eens iets onoirbaars tussendoor maar dan ga ik even weg. En er volgen altijd excuses. Maar het vlamt hier niet. Als het te druk wordt trekt geeft niet wie zich terug naar zijn/haar kamer.
Het lastige is dat je eigenlijk een op een aandacht wil geven en dan komen ze tegelijk.
Dat zie je aankomen en dat zie je te voorkomen. Zo goed mogelijk. En benoemen als het anders gaat.

Aandacht verdelen

Zoon krijgt vrij veel aandacht, houdt van discussieren en is vaak nogal aanwezig. Daar kan dochter niet tegen en die trekt zich dan terug op haar kamer. Ik ben een periode bewust dan na het eten bij haar gaan theedrinken op haar kamer omdat ze klaagde dat er maar een altijd de aandacht kreeg.
Maar die was vanzelfsprekend in de woonkamer en dat hield zij dan niet vol.
Tegenwoordig gaat het prima. Zoon is lange dagen naar zijn stage en dochter is op het moment thuis, dus hebben we lange rustige dagen en dan gaat dochter naar haar kamer en komt zoon. Beter verdeeld.
En soms zijn we gewoon rustig en gezellig met z'n drieen of met visite bij elkaar. Meestal in het weekend als iedereen geland is.

Uitleggen aan je kind

Het is ook heel belangrijk dat niet alleen jij een beeld hebt bij hoe het werkt maar vooral ook je kind. En dat kan een lang proces zijn waar je vaak meer bereikt door vragen en geduldig luisteren en soms heel concreet een antwoord geven. Als ze het zelf willen weten.
Zelf weten dat je emoties snel van 0 naar 10 gaan en als je dat ziet aankomen dat je dan actief dat de kop indrukt en jezelf afleidt en kalmeert, elders en als dat ingeburgert is in je hoofd zo goed mogelijk.
Voorkomen is beter dan vlammen. Maar als het niet meer te houden is dan houdt je de schade beperkt, met een kastje. Of als de onrust groot is ga je een rondje skaten buiten.
Bij dochter helpt het vaak om samen even werkjes te doen. Samen even groente snijden, vlees bereiden, de was doen. Dat kan een hoop opgedane onrust verdrijven. Maar dat kunnen ze het beste zelf aangeven. Vragen helpt. Wat wil je. Wat kan ik doen? Wat heb je nodig?
Wat helpt je het beste nu?

Angst

Soms heb ik het ook even gehad als zoon ineens gaat afgeven op geeft niet wat. Het blijft vrij netjes maar is dan zo negatief dat ik er ook tegen ga protesteren. Bijvoorbeeld de tandarts waar hij heen moet: ratten zijn, ze doen alsof ze voor de studenten zijn maar het zijn geldwolven, je ligt met je mond en je portemonnee open in de stoel.
Ik erger me kapot en weet niet hoe ik dit gesprek weer op een normale toon krijg. Tot zoon zegt: je kent me nu al zo lang, zie je niet dat ik gewoon bang ben! Je kunt ook even vragen waarom ik zo tekeer ga.
Oeps, natuurlijk.

Ookzo en AnneJ

Het voelde niet als bagatelliseren hoor, Ookzo. AnneJ, dank voor je reacties, ze helpen.
Het belangrijkste wat ik hieruit opsteek: hou ze uit elkaar en laat ze rustig alleen zijn.
Dat gaat nog wel eens fout, omdat wij (mijn man en ik) graag samen eten en samen de dag afsluiten. Sowieso willen we zó graag dat we harmonieus samen zouden kunnen zijn. Dat lukt ook best wel eens. Maar misschien willen we het te veel en te vaak.
Misschien willen mijn man en ik vooral te veel een gewoon gezin zijn. Dat komt ook omdat mijn oudste al zo goed op weg is en zich zo goed handhaaft op school en tussen vrienden, dat je het soms bijna vergeet. Maar thuis moet ze dan een uitlaatklep hebben.

Eigenlijk sterken jullie reacties me min of meer ook in de gedachte dat ik ons gezin niet moet willen vergelijken met andere gezinnen waar wel alles gladjes verloopt.

Zoeken

Ik vind het ook heel erg jammer dat een gezellige dis met keuvelende kindertjes en ontspannen ouders er hier niet in zit. Dat is toch wel het ideaalbeeld. Wij zijn gestopt met samen aan tafel eten toen dat elke dag eindigde met een stampvoetende gillende jongste. Mijn oudste is nogal overgevoelig voor geluiden, voor alles eigenlijk, en de jongste produceert erg veel geluid. Dat was dus zeuren en mij aansporen om 'dat kind eens op te voeden', waarop de jongste zich dermate ongewenst voelde dat ze met veel bombarie van tafel ging. Buiten de deur konden ze het gelukkig wel opbrengen om zich te gedragen, de ontlading kwam dan thuis.
Inmiddels gaat het een heel stuk beter, maar samen aan tafel is nog steeds voor niemand echt leuk. Ons maximaal haalbare familiemoment is samen een serie kijken. Dan letten ze op het scherm in plaats van elkaar. Jammer, jazeker, maar het is wat het is.

emmer legen

Hier ook een puber met PDD-Nos. We merken het overduidelijk als zijn emmer vol zit en gaat overstromen. Onredelijk ploffen doet hij sowieso regelmatig, maar met die volle emmer is het onhoudbaar. Dus wij proberen die emmer tijdig leeg te krijgen. Dat kan door op een of andere manier wat druk weg te nemen. Dat kan betekenen dat ik hem een dag thuishoud of dat ik een stuk van zijn huiswerk voor hem afrond. Helpen met het plannen en indelen van zijn huiswerk helpt ook, zodat dat huiswerk niet altijd als een onafgerond spook in zijn nek blijft hijgen.
Zaken voorspelbaarder maken helpt ook tot op zekere hoogte. In elk geval dat de verwachtingen richting hem duidelijk zijn. "Vandaag verwacht ik dit en dit en dit van je, ik wil graag horen hoe laat je dit en dit gaat doen.". En hem er ook aan houden.
Als het trouwens niet gezellig/kalm verloopt op een dag dan kies ik er ook voor om niet gezamenlijk te eten. In diverse uitvoeringen, van een paar mensen voor de tv en de rest aan de eettafel tot na elkaar eten. Gezelligheid is niet af te dwingen.

Gezellug

Misschien moet ik mijn handjes dichtknijpen. Het gaat hier doorgaans zo goed met oudste dat we de lat misschien hoog hebben liggen. Het is zó stom om me vast te klampen aan de roze wolk, terwijl een wolkeloze hemel misschien veel beter is. Ik hoor graag veel meer ervaringsverhalen, want wij proberen zo krampachtig het ideale gezin uit te hangen omdat het soms lijkt dat wij de enige zijn met gedoe. Ik denk vaak: maar bij iedereen is toch wel wat aan de hand, waarom kunnen die het dan wél in goede banen leiden. Dan is het een opluchting om te horen dat het bij anderen ook niet perfect gaat, en hoe die het pragmatisch oplossen. Voor nu ben ik al een beetje gesterkt. Ik moet zelf accepteren dat het niet ideaal is (maar goed genoeg). Maar ik hoor graag meer. Gedeelde smart is echt halve smart.

Is even zoeken

http://www.levenmetautisme.com/category/zorgproblemen/

https://www.eduvier.nl/user_files/1447838739nautilus.pdf

Er is wel van alles te vinden, maar eigenlijk is het ook een soort braak terrein. De focus van de hulpverlening is vaak alleen op het kind of op de ouders, maar die gezinsdynamiek is nog wel een stapje verder.
Ook zijn veel mensen terughoudend in het aanbevelen van 'alternatieve' oplossingen als de benodigde 'alleentijd' of juist niet samen eten. Ouders kunnen zich daar tegen verzetten, want ze voelen zich al zo abnormaal en willen zo graag normaal zijn, of de eigen beroepsgroep vind het niet kunnen vanuit de eigen vooroordelen. En het is toch al een wespennest.
Dus echte gezinsbegeleiders zijn moeilijk te vinden.

Het helpt soms wel om wat dieper in te gaan op de beleving van een kind met autisme. Dan kun je daar zelf oplossingen bij verzinnen. Die passend zijn bij jou kind en jou gezin.

Maar na enig zoeken vind je wel van alles en soms ook passend bij je gezin.
Dingen die je eigenlijk gelijk aangeboden wil krijgen en niet na zoveel jaar modderen.

herkenbaar

Hier ook een puber die geregeld uit zijn dak gaat. Wat Pirata ook schrijft: het is een emmer die vol zit. En dan is er geen houden meer aan. Dan is inderdaad dat rode verkeerslicht al genoeg voor een scheldpartij of wat dan ook maar. Het probleem ontstaat dus niet op dat moment, maar al eerder.

Je schrijft: "We hebben al zo vaak gezegd dat vragen beter werkt dan eisen, praten beter dan schreeuwen. Het dringt niet door."

Ik denk dat het wel degelijk doordringt, bij mijn zoon tenminste wel. Het is geen kwestie van onwil, het is echte onmacht. De stress is te hoog, de beheersing is weg. Wij besteden eigenlijk nog maar zelden aandacht aan de 'ongewenste uitingsvormen'. Dat weet zoon zelf inmiddels namelijk écht wel. Onze focus ligt vooral op het leger krijgen van de emmer. Ik heb hem vandaag bijvoorbeeld thuis gehouden. Hij stond vanochtend al met zijn jas aan, maar was zwaar gefrustreerd (huiswerk, gedoe met fiets-groepje, slecht cijfer terug). Het stroomde aan alle kanten over, zeg maar. Ik heb hem ziek gemeld en een pot thee gezet. Hij heeft wel aan school gewerkt, iedere keer korte blokjes met veel persoonlijke aandacht van mij. Lekkere koekjes erbij, muziekje op. Dat is wat hij vandaag nodig had.

Ik zou het ook graag altijd gezellig hebben, natuurlijk. Maar ik realiseer mij als geen ander dat de echte 'lijdenslast' niet bij mij en mijn man ligt, maar bij mijn zoon. Hij is degene die het zwaar heeft, steeds weer. Met zichzelf, en om zich staande te houden in een wereld die hij niet altijd begrijpt en die hem niet altijd begrijpt.

doordringen

Oh ja, zeker, mijn puber weet ook wel dat praten en vragen beter zijn. Daar is hij helemaal van doordrongen. Alleen is ie dan al ontploft. De ASS is gewoon sterker dan de aangeleerde opvoeding. Die opvoeding die buiten de deur prima te zien is, dat ontploffen gebeurt meestal thuis. Accepteren van die incidentele ontploffingen kan ook helpen. Ik heb er zelf ook last van (iets met appels en bomen). Probeer het te zien als een heftige karaktertrek, wel een lastige. Ontploffen en dan even afkoelen. Als de aanwezigen weten dat het een lastige trek is, maar verder niet persoonlijk bedoeld, dan kan dat al een stukje wegnemen van het onprettige van de situatie.

Overigens vinden mijn kinderen het heeeeeel gezellig als ze voor de tv mogen eten. Dus daar ga je dan met alle ideeen over een gezellige gezinstafel.
Vandaag ging het trouwens wel goed met die eettafel, ondanks een roerige aanloop. ASS-puber mag ook altijd gelijk van tafel als hij klaar is met eten, dat scheelt ook een hoop gedoe. Bord naar de keuken brengen en zijn eigen ding weer gaan doen (of nog een staartje huiswerk).

Slaan en dreigen beperken

Wat is dit fijn, hulp van ervaringsdeskundigen. Ik heb met vlagen veel informatie gezocht, maar soms gaat het tijden lang zo goed, dat we het wel trekken. Dat is ook meteen de valkuil. We 'vergeten' het met zijn allen en we vergeten dus ook dat er iemand in het gezin continu op de tenen aan het lopen is.

Mijn probleem is niet de oudste zelf. Ik kan met de ontploffingen goed omgaan, snap waar ze vandaan komen, weet wat er aan te doen is: rust brengen.

Mijn probleem is de omgang met broer en zus. Ze bedreigt ze, ze doet ze pijn. Hoe voorkomen jullie dat? Dat uitleefkastje is een goed idee, maar oudste wil op die momenten iets stuk maken wat juist niet stuk mag.
Oudste weet heel goed dat haar gedrag niet door de beugel kan, maar ze kan zich niet beheersen en ze kan het op dat moment niet voorkomen. Ook al weet ik dat zij degene is die het meeste lijdt en ook al vind ik dat broer en zus tolerant kunnen zijn, dit gaat over alle grenzen heen. Ik wil hier echt van af, maar ik weet niet hoe ik dat voor elkaar kan krijgen. Op dit moment wordt ze getriggerd door alles. Haar zus die op telefoon van de oudste even kijkt hoe laat het is of haar broer die 'Doe. Normaal.' mompelt.
En broer en zus eisen strenge straffen. 'Jullie laten haar met alles wegkomen waar wij straf voor krijgen.'
Voorkomen dat het emmertje vol raakt is één, maar als het water eenmaal over de randen klotst en door de kamer kolkt, wat dan? Hoe doen jullie dat?