Autisme en leren lezen

Hier

Was het leren lezen voor mijn ASS'er geen enkel probleem. Hij heeft het zichzelf geleerd op zijn 4e en las de kinderen van groep 1 voor

Maar wat ik wel merk met andere dingen is dat niet alles leeftijdsconform verloopt bij hem. Bij ASS'ers nog meer dan bij 'gewone' kinderen is het denk ik zo, dat ze iets pas kunnen ontwikkelen als hun interesse daar ligt. En interesse kun je niet afdwingen, hooguit proberen aan te wakkeren.

Voorbeeld: mijn zoon was lange tijd niet zindelijk 's nachts. Op zijn 8e probeerden we een plaswekker. Hij vond het wel oké om die te proberen. Het ging finaal mis, dikke paniek vanwege het alarm en na 1 avond dat ding al in de kast gelegd. Anderhalf jaar later, hij was toen bijna 10, kwam hij er zélf mee dat hij graag 's nachts zindelijk wilde worden. Plaswekker weer uit de kast gehaald en binnen 2 weken was hij zindelijk.

Nu is bedplassen wel iets anders dan lezen, maar wat ik bedoel is dat een kind het zelf moet willen. Voor dit kind zeg ik: veel blijven voorlezen, af en toe letters/klanken benoemen, laten zien waar lezen goed voor is (kijk: bij de supermarkt staan bordjes waar alles op staat. En kijk: op dit pak pasta staat hoe lang je het moet koken), zodat hij ziet dat lezen best handig is. Verder: afwachten, het komt wanneer hij eraan toe is en zijn interesseknopje aanzet.

Divers

Ik zou inderdaad loslaten dat het leeftijdsconform presteren zou moeten zijn. Maar divers aanbieden als aanwijzen wat er op de jampot staat of op het bord op het perron. Kijken of hij een alinea mee kan of wil lezen als je in de avond of op een andere tijd voorleest.
Vraag eens of hij een ondertiteling probeert te lezen.
Er kan ook nog iets anders aan de hand zijn als dyslexie of een overweldigend beeldmateriaal in zijn gedachten dat weerhoudt van het vormen van woorden. Maar ook dan is divers aanbieden op een aantrekkelijke speelse manier, een manier waarop hij ziet dat het voordelen heeft om te lezen, de beste manier.
En kijk hoe hij er op reageert en vraag er anders eens naar hoe hij het lezen ervaart.

waar is hij in geïnteresseerd?

Mijn zoon schoot ook niet op met lezen. Tot hij ontdekte dat hij op google van alles kon opzoeken over zijn interesse (zeg maar: fiep). Binnen zeer korte tijd was hij met lezen het verst van de klas.

Vond ik ook al...

Ik kan niet heel erg uitweiden, i.v.m. herkenbaarheid. Het kind komt soms bij ons, vandaar dat ik er zicht op heb wat hij kan en niet kan. Maar wat Annej schrijft gaat inderdaad veel te ver. Alinea lezen, ondertiteling etc. Dat kan ik mijn zoon van 15 met dyslexie inmiddels vragen, maar een kind van 7? Zelfs mijn dochter zonder dyslexie vond dat nog lastig op die leeftijd.
Wat hij nu kan? Letters herkennen nauwelijks. Hij herkent de eerste letter van zijn naam, maar dat is het wel zo'n beetje. Benoemen kan hij nog helemaal niet. Naschrijven ook niet. Maar dat is meer een motorisch stukje denk ik. Woordjes lezen dus zeker niet. Eigenlijk dus nagenoeg nog niets.
Dyslexie kan zeker ook nog meespelen. Maar zelfs mijn zoon met ernstige dyslexie kende op zijn 7e wel nagenoeg alle letters en kon losse woordjes lezen. Ik vind dit dus echt een heel ander verhaal. Interesse zal zeker meespelen. Het interesseert hem zeker niet. Hij raakt er wel gefrustreerd van als iemand hem iets vraagt in die richting. Heel voorzichtig aanbieden, op een positieve manier is dus zeker belangrijk. Aansluiten bij zijn belevingswereld misschien.
Voorlezen vind ik ook een belangrijke, maar ik geloof dat dat juist in de thuissituatie weinig gebeurt.

Gamen?

Gamen wil nog wel eens een extra attractie zijn voor kinderen met een ASS. Mogelijk kun je dat aanbieden? Daar komt op een gegeven moment ook tekst aan te pas maar op een speelse manier. Hangt van het spel af uiteraard.

Misschien weet de SO school wel wat de kinderen spelen, soms ook onderling. Hier was de psychologe van de diagnosticerende instelling daarmee bekend.

Hier speelden de kinderen Transformice, Adventure Quest en Club Penquin, maar ik weet niet hoe 'talig' die zijn en hoe toegankelijk voor een kind met weinig leeskennis.

Interesses inderdaad

Zoon hier (met toen nog geen diagnose) weigerde de boekjes op school. Vond daar echt niks aan. En thuis lezen werkte ook niet, want dat was schoolwerk en dat hoort dus niet thuis (hoe bedoel je, ASS?) en hij vond er dus niks aan. Totdat wij zeer tegen de zin van de juf hem gewoon de Donald Duck lieten lezen. Toen vond hij het ineens wel leuk! En zeker toen hij ontdekte dat hij met lezen toegang had tot alle kennis die hij wilde hebben, van auto's tot sterrenstelsels, ging hij met sprongen vooruit. Hij vond de kinderencyclopedie fantastisch, en later de Kijk junior.

Het maakt niet uit wat hij leest, als hij maar leest. Dus zoek uit waar hij warm voor loopt en zoek het in die richting.

Er is verder online best wat te vinden over het leren lezen door kinderen met ASS. Zie bijvoorbeeld https://hbo-kennisbank.nl/details/sharekit_fontys:oai:surfsharekit.nl:f2103843-768f-4cb4-8374-7dd8188a793f
Hier vind je een onderzoek naar de leesmethode Aap-zee-koe, ontwikkeld op een school in België. Lijkt mij voor jouw protégé ook een goede methode, maar is dus niet iets wat je thuis kunt doen. Daar is de hulp van de school (en verschillende behandelaars) voor en bij nodig. Geen idee of jij in de positie bent om daarin te adviseren, maar wie weet heb je er wat aan.

Weetjesboeken

Veel kinderen met autisme houden niet van verhalen. Ze kunnen de verbeelding niet opbrengen om iets fictiefs te volgen of er van te genieten. Boeken met weetjes en feiten vind je zoon misschien wel leuk, bijvoorbeeld die uit de serie "Waarzinnig om te weten". Of een mooi informatief boek met behapbare tekst bij de afbeeldingen. Lekker functionele tekst.

skik

Woord bij het plaatje

Je kan op een speelse manier in ieder geval zijn woordenschat verbreden dmv -‘ zoek het juiste woord bij het plaatje’.
Dan zoek je aan aantal plaatjes en print je woorden uit. Die legt hij bij het plaatje.
Volgende stap is; zoek de juiste letters bij het woord dat onder het plaatje staat.
Er bestaan plastic of houten letterbakken.
Zo hou je het speels, net als puzzelen.

Misschien heeft hij ook baat bij die bekende tweedehands leesboekjes van vroeger. Denk bv aan Harm-jan en Tineke. Ik bedoel de boekjes met streepjes tussen de lettergrepen. Die werken als hulpmiddel; zo weet een kind waar de eerste lettergreep eindigt.