ter verantwoording geroepen/veroordeeld (vriendin)
Ik heb een vriendin die nogal de neiging heeft (of ik ervaar dat zo) om mij ter verantwoording te roepen. Zij heeft zelf uitgesproken meningen over hoe je het leven hoort te leven, is hard voor zichzelf en voor anderen. Heeft veel doorzettingsvermogen, is een echte vechter. Geen kinderen, maar een baan waar ze hart en ziel in legt en voor zichzelf, en ook voor anderen hoge eisen stelt. Ik weet dat ze zich op haar werk daar niet altijd geliefd mee maakt. Wel bij degenen die wat van haar nodig hebben, maar niet bij degenen die de lat wat lager hebben dan zijzelf en andere prioriteiten in hun leven dan alsmaar werk, werk, werk.
Ik ben zelf zacht, gemakkelijk, altijd op zoek naar de harmonie, en zoek altijd juist de verbinding en het "why" in plaats van een oordeel. Zelf ben ik moeder, gewend om te schipperen tussen meningen en tussen werk en thuis. Vind ik allemaal niet erg, vind ik normaal, hoort erbij, voel ik me prettig bij. Thuis is voor mij belangrijker dan werk. Doorzettingsvermogen had ik vroeger meer dan nu: nu ben ik meer van het schipperen en de balans vinden. Vind ik helemaal niet erg, hoort bij mij, heb ik vrede mee, ook met de stagnatie in carriere, en hoor je mij dus absoluut niet over klagen.
Maar de laatste tijd voel ik me steeds meer ter veranwoording geroepen door mij vriendin. Ik ben met een studie begonnen, maar ook weer gestopt (voor mij niet te combineren met het gezin). Ik loop daar niet over te zaniken, maar heb daar compleet vrede mee: goede afweging gemaakt wat de studie mij waard is. Zij echter gaat er zo diep en lang op door en is zo overduidelijk teleurgesteld, dat ik denk, he, het was toch niet jouw toekomstdroom ? Waar maak je je druk om. Nu ben ik dus hele dagen thuis en op zoek naar een baan, waarbij zij me dus wekelijks "uithoort" wat ik nog heb lopen aan sollicitaties, of ik nog gesport heb, en hoe ik mijn dagen doorbreng. Ik heb echt de neiging om te zeggen, bemoei je eens even lekker met je eigen zaken, maar dat wil ik eigenlijk ook weer niet omdat ik denk (hoop) dat ze het eigenlijk alleen maar meedenkend bedoelt.
Nou heb ik dus laatst inderdaad niet de waarheid verteld over een afspraak waar ik geweest zou zijn (leugentje om bestwil, ik was er niet), het gesprek liep zo, en om van het gezeik af te zijn (niet gaan is slapjanusgedrag in haar ogen) heb ik dus gezegd dat ik geweest ben terwijl dat niet waar is. En nu gaat zij dus checken of dat wel klopt (het gaat om een afspraak waar een gezamenlijke kennis ook bij aanwezig zou zijn: ze vroeg ook of ik die kennis nog gezien had). Ik vind dit echt te ver gaan hoor.
Wat zal ik doen: aanspreken op haar gedrag? Zeggen hoe ik het gevoel heb dat ze me veroordeelt en dat ik daar geen zin meer in heb? Of luchtig wegwuiven en proberen op een ander onderwerp over te gaan en te doen alsof mijn neus bloedt ?
Ik wil haar ook niet echt kwijt, omdat ze op momenten ook wel een heel betrokken vriendin is, maar dit gaat wel erg ver. Ze is mijn moeder niet en soms voelt het alsof ik als vijftigjarige opeens weer een moeder heb die me terecht wijst alsof ik een puber ben.
Eerlijk zeggen
Vertel haar dat je haar betweterige gedrag bijzonder vervelend vindt en dat ze er mee moet ophouden omdat dit de vriendschap in de weg staat. Je bent oud en wijs genoeg om je eigen beslissingen te nemen die bij jou passen. Als zij zich hierin niet kan vinden, is dat haar probleem.
precies
leg haar uit dat ze voor zichzelf zo streng en streberig mag zijn als ze wil, maar dat haar visie op het leven geen Universele Waarheid is. En dat jij graag wilt vertellen hoe jouw (!) leven verloopt, en welke leuke of minder leuke dingen je meemaakt, maar niet als dat betekent dat je verantwoording moet afleggen.
Even laten gaan
Even wachten of ze echt gaat controleren en verhaal bij jou halen.
Dan zeg je: ja, en?
Ik ga me niet meer verantwoorden. Dat gaat me steeds meer opbreken. Het helpt me niet. Laten we erover ophouden. En anders krijg je nog meer sociaal wenselijke antwoorden en uitvluchten. Ik ben er gewoon klaar mee.
Wil je nog koffie?
als water van een eend
Als je op een nette manier laat merken (liefst met humor) dat je niet zit te wachten op haar oordeel, wordt het misschien wel minder. Dus: "Joh, het lijkt wel alsof jij het erger vindt dan ik!" (die studie).
Of, als ze vaak haar zinnen begint met "je moet..." direct onderbreken met "oh nee, ik moet niks! Ik wil, ik mag, maar moeten... Néé!" (met een glimlach).
Als ze je blijft verwijten, dan eerlijk zeggen: "Joh, ik vind het niet zo prettig dat jij telkens je oordeel klaar hebt. Ik doe het nou eenmaal liever zó/ik kon echt niet naar die afspraak/ik heb in ieder geval die studie geprobeerd. Ik waardeer je mening, ook als je het er niet mee eens bent, maar heb geen zin me telkens te moeten verantwoorden naar jou toe."
Misschien heeft ze niet eens in de gaten dat ze dit gevoel geeft.
Blijft ze volharden? Ga dan eens serieus nadenken wat de toegevoegde waarde is van deze vriendin.
lol hortensia
'Of, als ze vaak haar zinnen begint met "je moet..." direct onderbreken met "oh nee, ik moet niks! Ik wil, ik mag, maar moeten... Néé!" (met een glimlach).'
Wij hebben hier een gezegde: als ik moet, ga ik naar de wc.
Alicia
Die houden we erin! 
(ik heb een variatie met één van de kinderen, die elke vraag beantwoordde met een twijfelend "ik geloof... van wel/niet". Tot iemand zei: "Geloven doe je maar in de kerk." Die heb ik er maar in gehouden)
Duidelijk zijn
Het lijkt me een goed idee om met ik-boodschappen vriendelijk maar duidelijk te vertellen wat dit met je doet.
Inleiden met iets positiefs:
Ik vind je een fijn mens, ik waardeer onze vriendschap. Maar de laatste tijd merk ik dat ik minder zin heb om je te zien.
Ik voel me er niet prettig bij als je ...
Het maakt me verdrietig/boos als je ... doet/zegt
Ik voel me gecontroleerd
Ik merk dat ik geneigd ben maar iets te verzinnen om maar geen negatieve reactie van jou te krijgen, ik vind dat eigenlijk niet normaal en echt niet leuk.
En afsluiten met: Ik wil onze vriendschap niet kwijt, en ik denk dat je het goed bedoelt, maar op deze manier voel ik me niet meer prettig bij onze vriendschap. Denk je dat je rekening kunt houden met mijn mening/gevoelens?
Als dat niet werkt, ben ik het met mijn voorgangsters eens, dan moet je eens nadenken of je het contact niet op een laag pitje wilt zetten of wilt verbreken.
Terugkaatsen
Dat soort bedilzucht zou het slechtste in me oproepen en me verleiden tot uitspraken die normaliter niet in mijn hoofd op zouden komen.
Goh, is je leven au fond niet heel leeg zonder kinderen, ben je niet bang later te vereenzamen, wat ga je straks doen als de ouderenzorg geheel uit mantelzorg bestaat. Of uitgebreid gaan verhalen over hardcore feministen die voormalige minnaars gaan stalken.
Je eigen onzekerheid
Kan zijn dat je eigen onzekerheid en kwetsbaarheid in de weg zitten om daar op een meer neutrale manier met vriendin over te spreken: ik zie dat je het me zo gunt om ..... maar ik voel me inmiddels wat ongemakkelijk met dat constante 'aanvuren' dat je doet. Kunnen we dit voorlopig even laten liggen? ik houd je wel op de hoogte van de vorderingen.
Ik zou een fijne vriendschap toch ook niet zomaar opgeven.
Zoals Hortensia.
Als de vriendschap verder toch waardevol is zou ik het eerst wat met humor, maar toch wel duidelijk, mijn punt maken.
"Joh, ik moet helemaal niks, ik los het gewoon anders op dan jij, mag toch?"
En je leugen over het sollicitatiegesprek:" Ja sorry, maar ik zit me anders tegenover jou in duizend bochten te wringen."
Als ze dit in erge mate blijft doen dan verwatert de vriendschap toch door je irritaties. Misschien heeft ze echt geen idee dat het veroordelend is, haar mening, maar denkt ze de reddende engel te zijn tegenover een zacht, niet zo'n doortastend persoon.
