Mantelzorg, realistische wensen en verwachtingen
Laatst was ik op een verjaardag waar allemaal generatiegenoten van mij waren en de ouders en schoonouders van de jarige. De ouders en schoonouders zo rond de 75 en mijn generatie zo tussen de 45 en 55 jaar oud.
Al snel zaten alle mannen bij elkaar te kijken en praten over het cadeau van de jarige en alle vrouwen zaten bij elkaar. Na het uitwisselen van de beleefdheden die er zo bij horen als je elkaar 2 keer per jaar ziet op een verjaardag vond de moeder van de jarige het tijd worden om haar dochter en schoondochters bij te praten over de toestand van tante T. Ik zat erbij en luisterde maar even mee zonder mij in het gesprek te mengen.
Dit was ongeveer het verhaal:
Voor tante T. was nu een bed in de huiskamer neergezet en 2 keer per dag kwam de wijkverpleging om te helpen met wassen en aan en uitkleden en 1 keer per week kwam er een huishoudelijke hulp die het hoognodige deed en verder niet. De dochter van tante T. kwam ongeveer iedere tien dagen helemaal uit Brabant naar Noord-Holland rijden en deed dan de grote boodschappen, de betalingen met de computer en ging met tante T. naar de dokter, kapper, pedicure of wat maar nodig was. De zoon van tante T. en zijn vrouw deden de tuin, wat klusjes in huis zoals de was en de dagverse boodschappen. Het was wel erg voor tante T. dat haar eens zo keurige huishouden zo ontzettend verslonsde. Op het bed liggen ongestreken lakens, en in de keuken hangen ongestreken hand en theedoeken aan het haakje. En soms staat het aanrecht helemaal vol met ongewassen borden en kopjes.
De zus van de jarige vond dat haar moeder niet kon spreken over een verslonsd huishouden, de professionele hulp die ingeschakeld was en de neef en nicht deden goed hun best en dat was voldoende.
De moeder van de jarige sprak toen de wens/dwingende verwachting uit dat als zij later zo ver zou zijn haar kinderen toch minstens konden zorgen voor gestreken lakens op de bedden, en gestreken hand en theedoeken in de kast.
Toen ontketende zich een fikse discussie of de wensen en verwachtingen van de moeder van de jarige wel realistisch waren. De "jongere" dames van het gezelschap vonden van niet. Zij wilden best hun ouders en schoonouders helpen bij het zelfstandig blijven wonen maar zagen de prioriteiten anders dan de moeder van de jarige. De schoonmoeder van de jarige streek zelf ook de lakens niet, maar had iets van: Als die moeder dat nou heel graag wil dan probeer je daar toch als kind tijd voor te maken.
De prioriteiten van de jongeren lagen ongeveer als volgt:
1. Zorgen dat het zelfstandig wonen van de ouders nog veilig en verantwoord is.
Er voldoende maaltijden gegeten worden, en en voldoende schone en hele kleding in de kasten ligt.
2. Zorgen dat het zelfstandige leven nog leuk en aangenaam is. Mee met je moeder naar verjaardagen van familieleden maar ook zorgen dat ze aanwezig zijn bij de in die generatie onvermijdelijke begrafenissen.
3. Zorgen voor en begeleiden van de noodzakelijke ziekenhuis/doktersbezoeken
4. Zorgen dat de woning niet totaal vervuild of te maken gaat krijgen met veel achterstallig onderhoud.
5. Het voldoen aan onnodige wensen/eisen van de ouder zoals het strijken van beddengoed en hand en theedoeken.
Zelf sta ik ook aan het begin van mijn mantelzorg carrière, mijn schoonvader vangt nog veel op voor mijn invalide schoonmoeder maar als we daar zijn steken we wel altijd even de handen uit de mouwen, zodat niet alles op zijn bordje komt. Helaas is mijn schoonmoeder een vrij dwingende vrouw die alles precies gedaan wil hebben zoals ze het zelf altijd deed. Als ik dan de handdoeken opvouw zit ze vanuit haar rolstoel te kijken en zegt ze constant, Nee eerst in drieën vouwen en dan pas dubbel, ik doe altijd eerst dubbel en dan pas in drieën. Als ik een overhemd strijk, dan mag de mouw niet met een kaarsrechte vouw maar moet ik de mouw steeds verleggen, zodat een gestreken mouw zonder vouw het resultaat is.
Bij het vouwen van die handdoeken krijg ik af en toe de neiging om te roepen: Als je het zo goed weet, doe het dan zelf! Wees blij dat ik de handdoeken netjes gevouwen in de kast leg, ik kan ze ook op een hoopje in de mand onderin de kast zetten.
Wat is jullie mening, moet er aan de wensen en verwachtingen van de ouderen voldaan worden, of mag je als kind met eigen gezin, baan en bezigheden ook grenzen stellen aan wat en hoe je dingen doet. Of zijn de wensen en verwachtingen van sommige ouderen wel realistisch?
Done is better than perfect
Even terug naar de gestreken lakens en in drieën gevouwen handdoeken.
Ik vind het heel lief om zo rekening te willen houden met de voorkeuren en wensen van de oudere in kwestie. En dat je diegene het graag zo comfortabel mogelijk maakt. Maar het heeft natuurlijk niks te maken met zorg die noodzakelijk is voor basale hygiëne.
Koppelend aan de berichten van onlangs over vrouwen die zich zo vreselijk zwaar belast voelen, en zoveel minder vrije tijd overhouden na werk/zorg/huishouden dan mannen, dan denk ik 'tja, je doet het dan jezelf ook wel een beetje aan'.
De meeste mannen die ik ken willen best een wasje draaien maar piekeren er niet over om onderbroeken te gaan strijken. Geen wonder dat die minder moeite hebben om zorg en werk te combineren: ze stellen een stuk makkelijker grenzen.
"Ja maar moeder wordt zo ongelukkig van kreukende handdoeken" is een goed recept om zelf overspannen te raken. En is het dan écht dat vrouwen liever zelf kapot moe worden dan moeder geen gestreken handdoeken te gunnen, of durven ze de confrontatie met moeder niet aan?
Ik heb het makkelijk hoor. Mijn schoonouders hadden/hebben wat zorg nodig maar zijn erg makkelijk en pragmatisch, en mijn eigen ouders regelen zelf een hoop (betaalde) hulp. Maar ik zou toch zelf ook niet zo makkelijk meegaan in verwachtingen die geen enkel hygiënisch of voedingskundig doel dienen, alleen maar om de bemantelzorgde niet voor het hoofd te stoten.
Beste van twee kwaden
Theekopje, als ik daar ben en een wasje handdoeken opvouw dan probeermik dat gewoon op mijn eigen manier te doen, als het in de kast past (even gekeken naar de grootte van de plank) vind ik het voldoende. Echter zit schoonmoeder maar te koeren dat het anders moet. Ik durf best de confrontatie aan en te zeggen dat ze niet moet zeuren maar daar wordt het zo ongezellig van. Dan ga ik toch maar proberen het op haar manier te doen. De weg van de minste weerstand ik weet het. Ik zal er niet van overspannen raken.
Eigen veranwoordelijkheid nemen
Ik gooi even een knuppel in het hoenderhok.
Ik vind dat ouderen soms ook hun eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen. Bijvoorbeeld mijn ouders 80 en 84 jaar, zij wonen in een klein dorp met geen voorzieningen, dus geen openbaar vervoer en geen winkel. Mijn moeder is slecht ter been en dat wordt alleen maar erger. Een paar jaar geleden heb ik eens voorzichtig geopperd of ze niet eens iets anders moesten zoeken,iets gelijkvloers ( mijn moeder komt haast de trap niet meer op), iets dichter bij de winkels en openbaar vervoer in de buurt. Ze wonen op 6 km van een dorp waar ze ook heel veel mensen kennen, dus dat zou een optie zijn. Maar dat is onbespreekbaar. Mijn moeder rijdt geen auto dus als mijn vader wegvalt is er een probleem.
Wij 3 kinderen wonen allemaal op 2 uur rijden. Ik vind het jammer dat mijn ouders geen actie ondernemen en niet zelf in de toekomst kijken. Dat leren we onze kinderen toch ook waarom geldt dat dan niet voor ouderen.
Mijn partner rijdt momenteel 2 x per week naar zijn vader (90) die in dezelfde situatie zit.
Ik zal mijn ouders helpen wat ik kan maar geef ook duidelijk mijn grenzen aan, zo zal ik daar niet gaan schoonmaken, ze kunnen best zelf iemand inhuren om dat te doen.
appeltaart
Ik ken genoeg oudere mensen die al lang van tevoren kleiner gaan wonen. Mijn moeder zie ik dit ook nog wel doen, maar mijn schoonouders, die een stukje ouder zijn, niet. Ze hebben al geen kennissen meer (zijn niet zo makkelijk) en hun kinderen wonen ook uit de buurt. Mijn schoonvader kan al nauwelijks meer overeind komen van de bank af, dus aan traplopen zal ook een eind komen. Want hij investeert ook niet in zijn conditie of gezondheid.
Dan denk ik ook: lekker makkelijk, geen eigen verantwoordelijkheid nemen. Moet mijn man dan straks maar iedere keer komen opdraven? Voor sommige dingen zou dat helemaal niet hoeven als ze nu ZELF actie zouden ondernemen.
mooi gezegd appeltaart
Eigen verantwoordelijkheid nemen dat zouden de zorgvragers van de nabije toekomst moeten doen.
Mijn schoonzusje heeft geregeld dat er hulp komt voor wassen en aankleden van mijn schoonmoeder, dat werd voor mijn niet topfitte schoonvader gewoon echt te zwaar en dat wij dat zelf gaan doen als kinderen die nog volop werken is ook geen optie, eerst een half uur naar pa en ma rijden, helpen met wassen en aankleden en dan door naar je werk is niet te doen. Dan moeten pa en ma rete vroeg uit bed of wij zijn te laat op het werk. Niet werkbaar voor beide partijen.
Zo is er ook huishoudelijke hulp gekomen, omdat wij zien dat pa het te zwaar heeft.
Helaas zou ma alles in eigen hand houden, dat zij het regelt en dat wij als kinderen en aangetrouwde kinderen het uitvoeren op haar manier. Natuurlijk doen we wat we kunnen maar volgens ma vaak niet genoeg of op de verkeerde manier.
Anticiperen op wat komen gaat is iets wat ze nog niet doet. Haar rolstoel moet worden geduwd er staat al een scootmobiel voor buiten en als ze daar nu mee zou leren rijden dan is ze voorbereid voor later. Ze vindt het eng en zet liever een paar wankele passen om na een autorit weer in de rolstoel te stappen met hulp van schoonvader of ons, terwijl ze met de scootmobiel nog zelfstandig boodschappen zou kunnen doen. Hoe langer ze dat scootmobiel besturen uit gaat stellen hoe moeilijker ze het onder de knie gaat krijgen maar dat mogen we haar niet vertellen. Het gaat prima zoals het nu gaat. Ze wil niet in de toekomst kijken en hoe ze zich moet redden als pa de volgende hartaanval niet overleeft is ons een raadsel.
Wij hebben de verschillende doemscenario's al bekeken, het wordt heel moeilijk voor allemaal als pa de volgende hartaanval niet overleeft. 24 uurs-zorg krijg je niet meer van buiten en zelf met opgroeiende kinderen kunnen we dat ook niet leveren.
skik
Je slaat de spijker op de kop.
Het is inderdaad eindig. Heel vreemd want dit gaat ons best veel geld kosten maar nu weet ik ook dat die kosten altijd zouden zijn gekomen, dus ook over 5 of 10 of 25 jaar maar dan hadden we ook nog al die jaren die zorgen over het geld. Zorgen die vlak voor het overlijden zo groot waren dat er nu echt een structurele voor mijn vader niet wenselijke oplossing moest komen.
We zijn blij dat hem dat bespaard is gebleven maar deze periode is niet fijn. Het kost me enorm veel energie om het allemaal te regelen en ik weet nog niet hoe het afloopt. Hopelijk binnenkort en dat zou drie maanden na het overlijden zijn. Te lang vind ik.
Karin
Heel herkenbaar wat je schrijft Karin:
"Het lukt niet om naast de mantelzorger ook nog een fulltime baan te hebben, moeder van nog thuiswonende kinderen te zijn, gezellige echtgenote te zijn en af en toe vrienden of andere familie te bezoeken. Ik voel me steeds vaker op alle terreinen tekort schieten. "
Het gevoel overal tekort te schieten, dat is het. En dan gaat het (mij) al lang niet meer over handdoeken vouwen of strijken. Dat deed ik nooit. Het gaat om de enorme verantwoordelijkheid voor iemand die afhankelijk van je is, het gevoel dat het nooit goed genoeg is (in de ogen van de zorgverleners), je altijd direct klaar moet staan, het schuldgevoel, en dat jijzelf of jouw verdere leven niet meer meetelt.
Eigenlijk is die lijst met familietaken niet van deze tijd, nu zoveel vrouwen bijna fulltime werken en laat kinderen krijgen (waardoor ze nog zorg voor een gezin hebben als de ouders gaan kwakkelen). Je merkt dat zorgverleners daar nog niet op ingesteld zijn. Ze zien dochters als de oudere dames van weleer met kinderen die allang uit huis zijn, alle tijd van de wereld hebben, en zorgen een levensvervulling vinden. Moderne levens passen niet in het plaatje.
Mijn vader nam geen enkele eigen verantwoordelijkheid. Toen mijn moeder er niet meer was, was hij wel al enigszins zorgbehoevend, maar kon anderzijds nog behoorlijk wat zelf. Of had dat gekund, als hij het maar geprobeerd had. Dat deed hij echter niet, want in zijn plaatje paste een dochter die naadloos alle taken van zijn vrouw voortaan zou overnemen. Gaf aardig wat problemen nog, met deze niet zo passende dochter.
Ja, zorgverleners
Het verpleeghuis van mijn moeder weigerde absoluut de was te doen. Ook niet tegen betaling, wij moesten het maar komen ophalen. Dat ging absoluut niet. Mijn vader deed het, maar die kon het eigenlijk iet en voor mij was het geen optie - ik had in die tijd zelf veel huishoudelijke hulp en die was er niet voor de lol. Ik vraag me dan af: wat doen ze bij mensen die geen kinderen hebben, of alleen kinderen in het buitenland? Een verre nicht opsnorren, of zoiets?
En dat is maar één voorbeeld. Ik ben inmiddels behoorlijk immuun voor taken die zorgverleners me willen opleggen. Zodra iemand begint met "en dan kun jij dat wel regelen", zeg ik: "het lijkt me handiger dat jij dat regelt, jij kent de weg". En stiekem denk ik: en jij wordt ervoor betaald, dan is het niet de bedoeling om het op een onbetaalde en onvrijwillige kracht af te schuiven.
Het erge is dat dit gesteggel ten koste gaat van wat ik als echte zog zie: zorgen dat vader nog eens buiten komt, zijn kleinkinderen ziet, enzovoorts.
