De leraar en zijn of haar gezag
Omdat ik nog wel eens mensen zie (niet per se hier) die al dan niet met reden de discussie met leerkrachten of directeuren aangaan, dacht ik dat dit misschien voor meer mensen lezenswaardig is 
En ja, ik ben ook zo iemand dus ik ga dit inlijsten en boven mijn bed hangen 
Gezag ondergaan is ook een kunst
Evelien Tonkens − 01/05/16, 10:32
© anp.
OPINIE We zijn niet meer zo onder de indruk van een uniform of witte jas. Toch is gezag kunnen uitoefenen en het ondergaan cruciaal in een democratische cultuur, legt Evelien Tonkens uit, hoogleraar burgerschap aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht.
Met het uitkleden van gezag is ons respect voor gezagsdragers navenant geslonken
Een dronken burgemeester stapt op, een arts heeft onzorgvuldig gehandeld door belangen niet te melden, en een ziekenhuis verzwijgt dodelijke fouten. Het is een greep uit nieuwsberichten van de afgelopen weken. Ze roepen de vraag op of gezagsdragers de macht en het gezag die we ze toekennen wel verdienen. Zijn ze nog wel in staat zich aan democratisch afgesproken regels te houden?
Een andere greep uit de nieuwsberichten: jongens mishandelen een conductrice die hen om een kaartje vraagt. Een man krijgt een taakstraf voor het bespugen van een GVB-medewerker. Dat roept de vraag op: kunnen burgers wel omgaan met gezag? Zijn zij wel in staat zich aan democratisch afgesproken regels te houden?
Gezagsdragers hoeven niet beter, of slimmer of hogeropgeleid te zijn dan wij (en al helemaal niet rijker of sterker)
Spugen en schoppen
Gezag is een klemmend probleem in onze samenleving. Gezag is de afgelopen decennia effectief uitgekleed: fouten en missers liggen veel sneller op straat en burgers zijn niet meer onder de indruk van een witte jas of toga. Dat is een grote democratische verworvenheid. Maar met het uitkleden van gezag is ons respect voor gezagsdragers navenant geslonken.
Dat uit zich niet alleen in spugen en schoppen als burgers door gezagsdragers worden aangesproken. Het uit zich ook in verbale arrogantie. Zoals een inwoner die tegen de wethouder zegt: "Ik verdien zes keer zoveel als jij, dus ik hoef helemaal niet naar jou te luisteren". Of universitair geschoolde ouders die geen respect hebben voor docenten met 'slechts' hbo en hun gezag ondermijnen.
Gezag van personen is deels vervangen door onpersoonlijke (ICT-gestuurde) systemen. Die zijn veel autoritairder en grilliger dan de personen die ze vervangen. In de zorg bijvoorbeeld dicteren computers welke handelingen zorgverleners moeten verrichten en hoeveel minuten dat mag duren. Dit kan van de ene op de andere dag veranderen. Met personen die ons zeggen wat we moeten doen, kunnen we tenminste nog in gesprek; met computersystemen niet.
Voor een democratische cultuur is de kunst van gezag uitoefenen en ondergaan cruciaal
Vuistregels
Gezag moeten we in onze egalitaire, democratische samenleving heruitvinden. Sommige mensen zijn nog steeds heel bescheiden en moeten nog leren om meer voor zichzelf op te komen. Maar de meeste mensen zijn mondig genoeg. Het wordt tijd om een volgende stap te maken in de ontwikkeling van een democratische cultuur. Een paar vuistregels voor mondige burgers:
Begrijp gezag als een rollenspel. Burgerschap is regeren en geregeerd worden. De kunst is om deze rollen soepel en veelvuldig af te wisselen. Het ene moment je mond roeren, het andere moment alleen maar luisteren.
Erken dat we tegenstrijdige eisen stellen aan gezag waar gezagdragers nooit aan kunnen voldoen. We willen bijvoorbeeld dat het gezag iedereen gelijk behandelt, maar we willen ook als uniek persoon gezien worden en speciaal behandeld worden als ons dat uitkomt.
Accepteer dat gezag van alle kanten komt. Gezagsdragers hoeven niet beter, of slimmer of hogeropgeleid te zijn dan wij (en al helemaal niet rijker of sterker). Ze moeten een rol vervullen. Dat kan alleen als anderen hen die rol laten spelen. Gezag is een afspraak, teneinde communicatie soepel te laten lopen. De conducteur met een mbo-diploma is de baas in de trein, ook over de hoogleraar en de judokampioen. En de scheidsrechter van dienst is misschien niet de beste beoordelaar, maar wel degene die bereid was zijn zaterdagochtend op te offeren.
Ken eerst gezag toe, voor je het betwist. Gezagsdragers hebben enig gezag nodig om te kunnen functioneren. Als ouders meteen klaarstaan om de eerste de beste uitspraak van de docent te bekritiseren, of als burgers of media een wethouder meteen fileren, dan kunnen zij hun taak niet uitoefenen.
Betwist gezag, maar doe dat met mate. Natuurlijk moet gezag regelmatig gecontroleerd en zo nodig bekritiseerd worden. Maar wees selectief in de wijze en het moment waarop, en de persoon die je tegenspreekt. Is dit de juiste persoon of voert die ook slechts instructies van de baas of de computer uit en moet je dus elders je beklag doen? Is dit het goede moment? En wat is een respectvolle toon?
Dit artikel is gebaseerd op de inaugurele rede van Evelien Tonkens, die zij vrijdag uitsprak.
Wees gezagsdragers vaker dankbaar. Gezag uitoefenen is vaak corvee: zo leuk is het niet om een bewonersvereniging te besturen, maar iemand moet het doen. Je hoeft het ook niet volledig met de beslissingen van gezagsdragers eens te zijn om hen te steunen.
Democratie is niet alleen een kwestie van regels en procedures, maar ook van cultuur en omgangsvormen. Voor een democratische cultuur is de kunst van gezag uitoefenen en ondergaan cruciaal.
http://www.trouw.nl/tr/nl/4328/Opinie/article/detail/4292493/2016/05/01/Gezag-ondergaan-is-ook-een-kunst.dhtml?utm_source=TR+daily+20160501&utm_medium=email&utm_campaign=cruciaal%20in%20een%20democratie.&utm_userid=0835cc87-d224-4e04-9857-2ff445c74377
???
Wat is je punt? Gezag is iets anders dan respect. Dat je een conductrice bespuugt heeft te maken met gebrek aan omgangsnormen en fatsoen en naar mijn idee niets met gezag. Dat geldt ook voor de leraar. Moet je maar braaf ja knikken omdat het een leraar is. Kom op! Maar we gaan wel fatsoenlijk en met respect met elkaar om.
Gezag
Het gaat niet alleen om respect. Het gaat er ook om dat je doet wat de gezagsdrager zegt, in principe. Nou kunnje allerlei situaties verzinnen dat zulks juist niet wenselijk is, maar als je die verleiding even kunt weerstaan:
Het is voor een ambulancebroeder, leraar, agent of conducteur wel zo handig als mensen gewoon hun aanwijzingen opvolgen, in plaats van eerst alles ter discussie te stellen.
Als een ambulancebroeder zegt dat je aan de kant moet gaan, of als een conducteur zegt dat je je kaartje moet tonen, of als een lerar zegt dat het stil moet zijn tijdens de uitleg,dan is het wel handig als mensen dat gewoon dóen.
Als je het er mee oneens bent kun je op een ander moment in discussie gaan, maar als je dit soort aanwijzingen niet wil opvolgen kunnen die mensen hun werk niet meer doen. En om dat soort voorbeelden gaat het.
Heel logisch, dat zal neem ik aan elk normaal mens met je eens zijn. Maar dat doe je dus vanzelf als je sowieso iedereen met respect benadert. Dan hoef je niet speciaal gezag te hebben.
Respect
Respect is in mijn ogen een van de meest misbruikte termen van deze tijd. En het vertroebelt ook nog de discussie.
Iedereen gooit met termen als respect, en er zijn ook allerlei lieden die vooral respect willen kríjgen.
Wat Tonkens bedoelt is gezag. Geen respect. Je hoeft je helemaal niet uit te putten in respect voor de gezagsdrager. Je hoeft alleen maar te doen wat hij zegt.
Tuurlijk is het makkelijk en fijn voor de gezagsdrager als iedereen respect voor hem heeft en daarmee automatisch doet wat hij zegt. Maar ook als je géén respect voor hem hebt, moet je het mogelijk maken dat hij zijn werk doet.
Elke docent, agent, ambulancebroeder of conducteur heeft momenten dat hij denkt "man, je hoeft me niet aardig te vinden, je mag me een klootzak vinden, je mag me aanklagen bij m'n chef of een boze ingezonden brief aan de krant schrijven, maar je moet nu gewoon doen wat ik zég!" .
Het extreemste voorbeeld zijn brandweerlieden en ambulancebroeders die bekogeld en gemolesteerd worden terwijl ze levens proberen te redden, maar in minder extreme mate maken alle gezagsdragers dit soort dingen mee.
Ik vind het fijn als studenten me respecteren, maar als ze dat niet doen en ze vinden me een dom takkewijf, so be it. Zonder dat respect gaat het ook. Maar als ze tijdens mijn college herrie maken, kan ik geen uitleg geven aan studenten die de stof willen snappen. Dus als ik zeg dat het stil moet zijn, moet het stil zijn. Dat gezag moet er wel zijn.
Als je dat opvat als "iedereen moet braaf ja knikken van mij" dan maak je er een karikatuur van. Ik krijg de hoogste evaluaties van studenten en geef alle ruimte voor discussie, maar niet op elk moment.
Karikatuur
"Iedereen moet braaf ja knikken" trek je nu totaal uit zijn verband. Natuurlijk moet het stil zijn als je les wilt geven. Flauw om dan te zeggen dat ik een karikatuur van je maak. Maar je kunt je hopelijk wel situaties indenken dat er wel mogelijkheid is voor eigen inbreng van de leerlingen. Zo niet, zou ik niet graag in je klas willen zitten. Trouwens ik vind de vergelijking met een hulpverlener en een leraar een beetje mank gaan.
helemaal eens theekopje
Respect heeft niets met functie, leeftijd of wat dan ook te maken. We moeten elkaar allemaal respecteren, wie of wat je ook bent.
en ouders moeten dat meegeven
Ik werk op een school en ik merk/hoor vaak dat slecht gedrag van de kinderen door ouders goedgepraat word, en dat zie je terug in de kinderen.
Bijvoorbeeld, een taakstraf voor een kind dat een ander kind sloeg. Ouders hielden hem de volgende dag thuis omdat "hij vernederd werd door de straf".
Als ouders vind ik dat je het gezag van de docenten moet ondersteunen. Als mijn kind straf krijgt, dan zeg ik tegen kind dat hij dat moet doen. Als ik er twijfel over heb, dan zal ik de eerste keer het laten gaan (ook docenten zijn mensen). Als het meerdere keren zou gebeuren, dan zou ik een afspraak maken met de docent, maar nooit en te nimmer zou ik tegen het kind zeggen dat ik het er niet mee eens ben.
Ik denk dat de maatschappij gebaat is bij gezag. Wel blijven nadenken, maar ook niet tegen alles aanschoppen omdat je niet van gezag houdt.
ik ook niet
maar de leerkracht zou van mij wel het mooie boek "de weg kwijt op school" van Ross Greene kan krijgen, in de hoop dat hij/zij zich eens verdiept in andere manieren om met dergelijk gedrag om te gaan. Straf lost niets op.
Straf
De taakstraf in kwestie is om met een soort stok papier en zooi op het schoolterrein op te ruimen. Iets wat kinderen regelmatig vrijwillig doen.
Straf geeft een signaal naar een kind toe dat er een grens is, en naar het "slachtoffer" toe, dat het niet toegelaten wordt dat hij wordt geslagen.
Bij langdurig negatief gedrag worden er natuurlijk ook andere dingen gedaan, maar simpele straf is best efficient voor normale kinderen hoor.
Ik ben ook niet zo van het straffen. Maar dan heb ik het over thuis. In een klas met 25 kinderen is het anders dan 1 op 1 thuis. Nog los van het feit dat je op schooleen paar uur per dag gericht bezig bent met lesgeven, een andere situatie dan op het thuisfront.
straf
Mijn ervaring is dat straf cool wordt gevonden, je kan erover opscheppen. "En kwaad dat-ie was, ik kreeg straf!" Mijn kinderen kwamen in elk geval nooit bij me uithuilen omdat de leraar zo gemeen was geweest; vaak wist ik er niet eens van (hun vrienden wel). Dat hoorde je dan jaren later. Ook in een pestsituatie werkt straf averechts, want dat wordt dan weer op het slachtoffer uitgeleefd.
Dat er af en toe eentje uit de klas moet om af te koelen is dan weer een ander verhaal, dat snap ik wel. De les moet wel kunnen doorgaan natuurlijk, en als je zonder je maten op de gang staat, is er al gauw niets meer aan.
Cool
Straf is zeker cool. Mijn dochter kreeg in de tweede klas vo voor het eerst van haar leven echt straf: telefoon ingenomen, strafwerk maken, nablijven. Ik weet niet eens meer wat ze gedaan had, maar de hele klas stond perplex en dan riep ze ook nog "Nou, dat gaat'm dus écht niet worden hè?", en dat riep ze ook naar mij. En natuurlijk is het hem wél geworden, straf is straf en dat krijg je als je iets doet wat niet mag, net als iedereen. Ze is erg gestegen in aanzien in de klas. Geen haar op mijn hoofd om haar dat te ontnemen 
Thuis straf ik eigenlijk nooit. Maatregelen als huisarrest of geen schermen of wifi uit kennen wij niet. Het helpt geen zier vind ik. Maar op een school of in het verkeer kan dat natuurlijk niet.
Dat geef je dus mee
Door opvoeding. Als je schijt hebt aan iedereen heb je ook schijt aan gezag. Zo simpel is het naar mijn mening. Mensen moeten zorgen dat kinderen respect hebben voor gezag. En daar mag best ruimte zijn voor discussie (met name bij een leraar). Maar als je als prinsje opgevoed wordt zal je dit niet leren.
Emma
Ik zie het zó voor me! De tweede klas is daar natuurlijk heel geschikt voor: heftig puberen, hormonen, onzekerheid, en de peer group wordt belangrijker dan de volwassenen. Sommige leerkrachten kunnen er stiekem ook wel om lachen, net als wij als ouders. Gelukkig gaat het bij de meesten snel over. Mijn heftige puber is nu een serieuze bovenbouwer met grote plannen, die sommige leerkrachten zeer waardeert en haar best doet om ook met de mindere goden een goede werkrelatie op te bouwen. Ik maak me meer zorgen om de apathische puber.
In elk geval heeft straf nog nooit geholpen. Maar ach, zolang er geen heftige problemen zijn kan je het best doen, want ze smelten er ook niet van en het gaat vanzelf weer over.
Ja leuk hè, hoe het soms gaat, hoe overduidelijk ze de grenzen verkennen en hoe dat gepaard gaat met hun positie in de groep 
Ik werk in het onderwijs en daar zeggen we wel eens: het ergste wat je kan doen is een puber gelijk geven. En ook: er komt vaak een moment in de puberteit dat de stille kinderen hun karakter laten zien. Inderdaad: beter zo dan apathische pubers.
