vraag voor mensen met ervaring met dementie (albana e.a.?)
Ik ben bezig met het maken van een levensboek voor mijn schoonmoeder. Dit is een boek waarin de verhaallijn van haar leven duidelijk wordt, geillustreerd met foto's. (oh en het wordt zo mooi, het is een van de weinige dingen waar ze nog een beetje blij van wordt denk ik...)
Nu zit ik met een dilemma. Moet ik in dit boek duidelijk stellen dat haar man is overleden? Momenteel komt het eigenlijk nauwelijks ter sprake, ik weet niet zeker of zij zich bewust is van het feit dat hij er niet meer is, want ze vraagt nooit naar hem, terwijl ze wel vraagt naar haar dochter als zij een tijd niet komt.
Het kan zijn dat ze - in het slechtste geval misschien iedere keer heel verdrietig wordt als ze leest dat hij dood is- anderzijds het hoort natuurlijk gewoon bij haar leven.
Zal ik hem, geruisloos uit het levensboek laten verdwijnen, zal ik nadrukkelijk vermelden dat hij is overleden en wat er gebeurd is in grote lijnen of zal ik zonder nadruk vermelden. Bijv. door een foto van hem te plaatsen met geboortedatum en overlijdensdatum erbij...?
Eerst proberen met losse vellen?
Ik denk dat het ook bij dementie heel persoonlijk blijft wat mensen prettig vinden. Misschien kun je je boek eerst op losse vellen (bijvoorbeeld in een showmap laten zien en dan kijken hoe het verhaal valt en dan eventueel wat later de andere versie?
Mijk
Mijn ervaring hierin
Een tante van me vroeg altijd:
En hoe is het nu met (..naam..)
De eerste keer zei ik, ach tante die is overleden.
Dan begon ze te huilen.
Daarna gaf ik als antwoord, oh die redt het prima, het gaat heel goed met haar, en dan keek ze zo ontzettend gelukkig.
nee,
ik ga niet eerst losse vellen maken, dat vind ik niet mooi/handig. Bovendien kan haar reactie in de loop van de tijd veranderen omdat ze natuurlijk achteruit gaat.
Nee
Ik zou het niet vermelden. Wat wil je ermee bereiken? Het doel van een levensboek lijkt mij in de eerste plaats dat de ontvanger er gelukkiger van wordt. Gevuld met mooie herinneringen dus, om lekker door te bladeren en nog een beetje geluk te voelen in het verder sombere huidige bestaan.
Dus ik zou wel foto's opnemen van haar man, maar verder niets over zijn overlijden zeggen. De kans bestaat dat ze steeds weer verdrietig wordt als ze de datum van zijn overlijden ziet staan.
n@nny
in het midden laten
Dementie kan heel wisselend verlopen. Het kan best zijn dat de overlijdensdatum erbij nu geen effect heeft op haar en over een half jaar wel b.v.
Het beste is om het in het midden te laten. Eerst is Jan er nog wel op een verjaardag b.v. en op later foto's niet meer.
Ik denk dat een datum té confronterend is. Ikzelf wordt ook altijd nog verdrietig als ik geconfronteerd wordt met de begrafenis van mijn moeder. En dat is al meer dan 20 jaar geleden. Soms kom ik per ongeluk die foto's tegen (b.v. als ik door oude foto's struin) en ze zitten in een mapje dat niet zomaar open valt. Dus ik 'zie' eigenlijk niets...Maar ik wéét dat ze erin zitten en alleen dat al maakt me verdrietig.
Ik denk ook dat ze niets aan die 'datum' heeft. Ze weet niet welke dag het is en welke maand en w.s. ook niet meer welk jaar. Haar tijdsbesef is 1 van de eerste dingen die ze kwijtraakt. En misschien komt dan juist het besef en de vraag van 'welke dag is het' wel naar boven en dat schept alleen maar verwarring. Dementerenden kunnen zelfs 's morgens denken dat ze jong zijn (waar zijn de kinderen? Ik moet ze uit bed halen...) en 's avonds dat ze zo bezoek krijgen van hun kleindochter bij wijze van spreke, hun gevoel in welke tijd ze leven wisselt nogal eens.
Datums in levensboeken zijn zowiezo niet zo handig. Maak er b.v. jaartallen van dat zou nog wel kunnen. Of 'zomerdag 2003' ofzo. Maar helemaal data vermijden kan ook. De meeste levensboeken hebben omschrijvingen als : "jeugdfoto's" of "genieten van je pensioen" of '"op school" ofzo. Wat wat minder confronterend is als je de datum of jaartal niet meer weet.
groeten albana
trouwens wat betreft reacties en verdriet uitlokken
Wij als medewerkers in de zorg aan dementerenden 'liegen' eigenlijk nooit tegen onze cliënten. Dat tast het vertrouwen aan áls ze er toch achter komen. Tegen mensen die dus vragen waar 'Jan' is en daar elke keer verdrietig van worden zeggen we dus nooit dat het goed gaat met Jan als hij al dood is. We zeggen b.v. iets als : "O, ik heb Jan niet gezien." Iets dat de waarheid zeer dicht benaderd en toch niet té confronterend is. Of we zeggen:" Geen idee, hoezo dan? " en dan komt er vaak iets als dat Jan nog eten moet hebben ofzo. En dan zeggen we dat dat állemaal héél prima geregeld is. En proberen we ze gerust te stellen.
Want tenslotte hébben we Jan nog nooit gezien en eten ís geregeld toch? 
Want als er iemand anders (familie ofzo) hun wél verteld dat Jan dood is en ze aan mij vandaag 10 keer gevraagd hebben of het goed gaat met Jan zou het zomaar kunnen dat ze zich nogal besodemietert voelen. En juist dát gevoel (die met die rare krullen is niet te vertrouwen) zou dan zomaar kunnen blijven 'hangen'. En dat werkt niet zo handig natuurlijk.
Iets dat dan nog waar is ook.
groeten albana
albana
Aan de ene kant heb je gelijk, zo min mogelijk liegen, er komt alleen een stadium dat het heden volledig weg is, en alleen het verleden nog een rol speelt.
Deze tante vroeg naar het welzijn van haar broer en schoonzus, de ouders van mijn man, mijn schoonouders, die al jaren daarvoor waren overleden.
Kan je moeilijk zeggen, geen idee, heb ik niet gezien.
Ik denk dat je het per situatie moet bekijken en inschatten wat welk antwoord met de gemoedstoestand doet.
Mijn moeder gaat elke avond naar haar eigen huis.
Als mijn vader naar bed geholpen wordt door de verzorging, gaat mijn moeder naar "boven". Hij slaapt beneden in het gebouw in de verzorging, mijn moeder heeft een aanleunwoning op de eerste verdieping.
Hij slaapt beneden, zij slaapt boven, dat zegt ze dan ook, ik ga naar boven op bed.
Ze liegt niet, maar omzeilt een hoop onbegrip en vragen.
oke
bedankt iedereen voor het meedenken, ik ga het weglaten.
