Mysterieuze erfenis (waardepapieren of niet?)

Spannend!

Dat bestaat: "waardepapieren aan toonder". Maar staat er ook wie de uitgever van de waardepapieren is? En zou het na zoveel tijd nog geldig zijn?
Romantisch, hoor. Misschien is het een oorlogsbuit?

Misschien kan deze man je helpen

http://www.oudeaandelen-online.nl/

Mijn beperkte ervaring (met het schrijven van levensverhalen voor oudere mensen) zegt me dat dit de tijd was waarin een heleboel mensen failliet gingen met staatsobligaties en aandelen. Russische staatsobligaties waren bijvoorbeeld na de revolutie niets meer waard en aandelen in allerlei duitse bedrijven waren na de 1e oorlog niets meer waard.. Officieel begon de crisis in 1929 maar ook daarvoor gingen er al talloze welgestelde mensen volledig het schip in.

Ik vrees

De datum 1 oktober 1923 triggerde me:
http://en.wikipedia.org/wiki/Hyperinflation_in_the_Weimar_Republic

Ik vrees dat de 5 MegaMark letterlijk niets waard is; op 30 augustus 1924 werd 1000000000000 Mark (een TeraMark) omgezet in 1 Reichsmark, die na 8 mei 1945 ook niet meer echt iets waard was.

De antiquarische waarde van dit soort documenten kan overigens nog best leuk zijn -een verzamelaar geeft er wellicht een paar 100 euro voor.

Het is vooral een geschiedenisles

In NL was er een crisis, maar in het Duitsland tussen de oorlogen, en zeker ook in Rusland/de Sovjetunie was die tijd nog wel een stukje heftiger!

De hyperinflatie van begin jaren 20 betekende dat mensen zoDRA ze hun salaris kregen boodschappen gingen doen. Lees: binnen een half uur. Want wat aan het begin van de dag nog een voedselvoorraad voor een week betekende, daar kon je 's avonds amper een biertje van betalen.

Ik denk ook niet dat het om D-marken gaat, want die zijn pas van na de oorlog.

En inderdaad. De verhalen over waardeloos geworden aandelen/obligaties zijn legendarisch. Niet alleen de oorlogsobligaties van de verliezende landen, maar ook de Transsiberie-expres. Daar zijn heel wat mensen in West-Europa failliet op gegaan.

Aandelen aan toonder

Ik heb ergens op zolder nog een certificaat 'aandelen aan toonder' liggen, een officieel certrificaat en allerlei papieren erbij van de (dacht ik) DNB bank. Ik heb ze sinds de verhuizing niet meer gezien en het is me teveel werk om de zolder op te kruipen dus ik hoop dat ik het nog goed weet.......
Zo'n 8 jaar geleden ofzo kwam ik ze tegen in de doos 'papperassen van opa' (van moeders kant) ze zijn ergens van nét na de oorlog dacht ik.
Ik heb ze toen aan mijn vader laten zien,die toen net met pensioen was en er ook lol aan had om het uit te viegelieren. Mijn vader heeft het toen helemaal uitgezocht (die heeft het opgeschreven en die aantekeningen liggen erbij) uiteindelijk schijnt die bank gefuseerd te zijn en nogmaals gefuseerd etc.etc. en opgegaan te zijn in de SNS bank. Maar of ze wat waard zijn, is hij nooit achtergekomen. Curieus, dat wél.
Als ik een keer veel tijd heb zal ik de hele mikmak eens opzoeken (moet hiervoor eerst dochters slaapkamer afbreken half....)
Ook zoiets raars en mijn opa was helemaal geen man met véél geld. Dus wat moet hij met aandelen in een bank? Toendertijd heb ik het opa's broer ook gevraagd (die leefde toen nog, nu niet meer) die het ook zeer curieus en raadselachtig vondt en ook helemaal niet bij mijn opa passen.De enige verklaring die opa's broer kon bedenken was dat hij het gekregen heeft van 'iemand' vlak na de oorlog als 'bedankje'. Mijn opa was nogal aktief tijdens de oorlog in de ondergrondse en bracht onderduikers heen en weer en verzetsmensen uit het kamp en naar schuiladressen enzo. Nou ja afijn.....aandelen aan toonder van de DNB-bank dus.
groeten albana

Achteraan gaan

Ik zou er toch achteraan gaan. In principe heb je recht op het geld, hoeveel het dan ook mag zijn. Is het van een bank of een bedrijf? Als het van een bank is, zul je denk ik bij de Duitse nationale bank moeten aankloppen, die weet wel in welke bank de betreffende bank is opgegaan. Als het van een bedrijf is wordt het lastiger, maar je hebt vast ook kamer van koophandelachtige bedrijven oid. Of als in Nederland woonachtige Nederlander gewoon contact opnemen met de Duitse ambassade. Is het allemaal niks waard, weet je in ieder geval wat het is, dat is toch ook leuk en inderdaad misschien heeft het nog een antiquarische waarde of vindt de rechtsopvolger van het bedrijf het misschien leuk om te hebben ofzo.

Waardeloos

Mijn zus heeft zelfs eens lagen van die waardepapieren op de muur aangetroffen na het wegstomen van oude lagen behang. Zie bijvoorbeeld ook http://duits.skynetblogs.be/archive/2008/02/11/weimarrepubliek-hyperinflatie-1923.html of http://www.postkoets.nl/artikelen/inflatie.html

Leuke decoratie

Meer zijn dit soort aandelen uit die tijd niet.

Aangezien je in die tijd een kruiwagen vol geld nodig had om een simpel brood te kopen zegt de 'waarde' op het papier helemaal niets.

Maar eerlijk gezegd, ik dacht dat iedereen zoiets toch wel wist?

Ik snap het niet

heb beide artikelen gelezen maar ik snap het nog steeds niet.
Kan iemand mij dit op zijn donkerbruineboterhammetkaas uitleggen?

Nou letterlijk wat ik schreef

Het geld werd per dag minder waard doordat het vertrouwen in het geldsysteem, dus in de centrale bank, kwijt was. Dan gaan ze nullen bijdrukken op het papiertje, 5 mark werd 5000 tot het 5 miljard was.

Mijn opa kreeg geld voor zijn afstuderen (weet niet precies welk jaar, hij is geboren in 1904), genoeg om een paar maanden van te leven, en in de avond kon hij daar nog net een biertje van betalen.

Als je dus je bestaanszekerheid wilde steunen moest je geen geld in huis hebben. Onmiddelijk iets kopen zodra je geld kreeg, eventueel iets wat weer geruild kon worden zoals goud of sigaretten.

Veiling

Uit een erfenis kreeg ik ook ooit eens zo'n stapeltje papieren. De waardepapieren zijn meestal niets meer waard maar google eens op de naam van de uitgever. Grote kans dat je een veilingcatalogus tegenkomt waar ze in staan. Deze papieren worden nl. verzamelt. Levert het toch nog iets op.

Succes!

Wat moet dat vreselijk zijn geweest

die hyperinflatie.

Wij zouden met ons groenteloze tuintje niet eens wat te eten hebben. Hoe hebben de mensen dat toen overleefd?

Bromvlieg: het is een verhaal geworden

Zoals met zo veel ellende uit de 20ste eeuw staan wij er hier eigenlijk al te ver vanaf. Want die hyperinflatie was nog maar het topje van de ijsberg. Enorme werkeloosheid in de dertiger jaren, daarna de vervolging van miljoenen, hongersnood zowel tijdens als na de oorlog, een hele generatie die door de oorlog is getekend, terreur van rechts maar zeker ook van links (Stalin)... dat is niet bij te houden.

Concreet: die hyperinflatie betrof alleen het geld, dus alles wat een vaste waarde had kon je ruilen, als je maar geen geld in huis haalde of hield. Maar de 1e wereldoorlog ervoor en de terreur van het 3de rijk erna zijn in D veel ingrijpender geweest.

Meer algemeen is de les dat de middenklasse heel kwetsbaar is, denk aan Argentinië een paar jaar terug of de VS met 10% werkeloosheid en geen sociaal vangnet op dit moment.

Zonder die crisis

en de hyperinflatie en bijbehorende ellende was ik er niet geweest. Mijn oma was een van de vele verpieterde Duitse kinderen die naar het relatief rijke Nederlandse platteland werden gestuurd om weer wat kleur op hun wangen te krijgen. Daar kwam ze bij het gezin van mijn toekomstige opa in huis, en van het een kwam op den duur het ander, en van het ander kwam ik. Een verhaal, inderdaad, maar toch minder ver weg dan je denkt.

Krin

Dat is juist wat ik bedoel. Dit soort oplossingen, kinderen naar het buitenland sturen (mijn moeder was Foster Parent kind in '46, werd zwaar ondervoed naar Zwitserland gestuurd), maar ook al die Duitse dienstmeisjes in NL in de twintiger/dertiger jaren, de extreme politieke polarisatie ook, daar komen wij al niet meer op. Hmm nou ja, die polarisatie zie je nu ook wel.

Mag ik jou trouwens vragen hoe de 'receptie' van jouw oma hier is geweest? Rond het overlijden van mijn moeder vorig jaar kwam er heel veel naar boven wat eigenlijk altijd weggestopt is geweest in de familie over hoe mijn moeder hier was ontvangen, en sommige dingen waren nog behoorlijk verrassend voor mij. Even voor je beeld: mijn moeder is veel later (en goed gevoed) eind jaren '60 voor de liefde naar NL gekomen.

Poe

Heel veel weet ik daar niet van. Ze zijn aan die kant niet zo van de familieverhalen, daar waren veel van de verhalen niet plezierig genoeg voor, vrees ik.
Ik weet dat ze nooit helemaal is geaccepteerd door de schoonfamilie, maar ik weet niet waarom, en dat ze in WO II door sommige mensen met de nek werd aangekeken (maar niet erger dan dat).
Dat vind ik ook niet heel vreemd, al zal het niet leuk geweest zijn; ik weet nog dat ik in de tweede van de middelbare met enige schroom toegaf voor een kwart Duits te zijn, en dat daar nare opmerkingen over kwamen. Zo oud is dat zeer echt nog niet. Toen niet, in elk geval.
Toen ze kwam, was ze een jonge tiener, geloof ik, en ze is toen dacht ik twee of drie keer voor een paar maanden achtereen geweest, voorzover ik weet naar genoegen. Daarna heeft ze haar opleiding afgemaakt en is gaan werken in Duitsland, maar door het in stand gebleven contact is ze uiteindelijk toch aan mijn grootvader blijven hangen. Van wie ze later weer gescheiden is, dat wel. Of hij van haar, eigenlijk.
Het wordt tijd om mijn vader eens goed uit te horen, besef ik nu.

Dankjewel krin

Ik reageer morgen misschien nog wat uitgebreider, maar het helpt me, wat je vertelt.
Hier bleef naaste familie weg van de kerkdienst, en ik realiseerde me dat ze dat altijd gedaan hadden. Vind je dat niet raar? Dat ik me dat nu pas realiseer. Altijd op het laatste moment. Bij de nazit waren we met uitsluitend Duitse familie. Alle ollanders hadden redenen om niet te komen, allemaal verschillend, allemaal last minute. Zooo toevallig. We hadden ze ook allemaal uitgenodigd, net als de Duitsers.
Verder zie ik nu pas dat mijn moeder nooit iets over haar oorlogsverleden kon zeggen omdat onze naaste vrienden/buren allemaal kamp/onderduik of erger ervaringen hadden, en ze heeft altijd haar mond gehouden over haar eigen verhaal tot veel en veel later. Dat kon natuurlijk ook niet anders, maar was wel raar opgroeien.
Of dat een nicht uitlegt dat ze de naam van haar naam aanneemt omdat ze dan eindelijk van haar Duitsklinkende achternaam af is. En ik sta met mijn bek vol tanden want bij mij is er wat meer Duits dan alleen die achternaam.
Nou ja, van die dingen.
En dat mijn vader zegt dat hij pas na haar dood beseft dat ze heel veel Duitsvijandige ervaringen nooit aan hem heeft vertelt omdat hij haar hierheen gehaald had, en ze wilde hem er niet mee belasten.
Goh, het is allemaal achteraf gepraat natuurlijk. Maar jouw schoolervaring heb ik ook veel gehad. Om die reden ook geschiedenis laten vallen. Dáár was geen beginnen aan!
En ik snap het ook allemaal. Een bijzonder afstandelijke tante heeft een oom die "Nacht und Nebel"-gevangene is geweest, onder andere in Natzweiler. Dat is wel zo verschrikkelijk. En dan krijg je twintig jaar later een Duits familielid. Daar konden ze niets mee. Ook dit kom ik nu pas te weten.
Nou ja, bedankt dus voor je verhaal (en Arawen sorry van de draadkaping... liep even zo).

Duitse dienstmeisjes

Ja dat was mijn oma....

En die ging als dochter des huizes voor haar arme alleenstaande moeder en twee jongere broertjes de kost verdienen. En leerde daar mijn opa kennen, sloeg hem aan de haak, kreeg een bups kinderen (waaronder mijn vader) en heeft de rest van haar leven in Nederland gewoond.

Aan dat verhaal ging nog een veel grotere tragedie vooraf, en het voert te ver om dat hier allemaal uit de doeken te doen. Maar een heftige tijd was het zeker.

Anti-duits sentiment

Weet trouwens niet of mijn oma daar ook zo mee te maken gehad heeft. Ik geloof het eigenlijk niet, heb ik nooit iets van vernomen in ieder geval.

Scheelt misschien dat mijn oma in WO II al hier in Nederland was en ze in Duitsland ook import was (dit wijst dus terug op de rest van de tragedie).

Jammer trouwens Rodebeuk dat de andere kant van jouw familie daar nooit overheen heeft kunnen stappen. Ik las laatst een verhaal dat ging over een herdenking en waarbij ook de gevallen Duitse soldaten herdacht werden, want dat waren toch ook maar slachtoffers van hun tijd. En zo is het natuurlijk wel, merendeel waren jonge jongens die verweg van huis hun noodlot tegemoet gingen. Je moeder was denk ik net zo goed een slachtoffer van haar tijd als de oom van je tante.

Toch nog meer dan een verhaal

Voor mij is het allemaal toch dichterbij dan alleen maar 'een verhaal'.
Ik denk dat dat komt omdat ik de verhalen toch uit de eerste hand hoorde.
Van mijn moeder die tijdens een bombardement op de Rotterdamse haven op een haartje na geraakt werd door een granaat die door de woonkamer muur bij de buren insloeg en daar 3 mensen doodde. Van mijn vader die geëvacueerd in de verte Rotterdam zag branden.
Van mijn oma die in 1922 op huwelijksreis door Duitsland reisde en vertelde over hoeveel arme mensen en mannen zonder benen je zag. En van mijn oma die vertelde hoe na de Russische revolutie al het geld van haar schoonfamilie dankzij Russische aandelen niets meer waard was, de hele opbrengst van de verkoop van een rederij in rook opgegaan.
Van de buurvrouw wiens ouders met hotel Duitse officieren ingelegerd hadden, maar die in hetzelfde gebouw ook onderduikers hadden.
En van de dichtstbijzijnde buurvrouw die als klein meisje dagenlang in een kelder in Krefeld zat, tot het middel in het water, vanwege de geallieerde bombardementen.
Ik groeide op met die verhalen. En bij het buitenspelen werd er ook 'oorlogje' gespeeld, met moffen en hollanders, want iedereen had ouders met verhalen.
Als ik nu terugkijk, raar is het niet, de oorlog was nog maar 18 jaar afgelopen toen ik geboren werd.
Wij kwamen vaak in Duitsland, en langs de weg naar Kleef zag je gewoon nog veel huizen met kogelgaten in de muren. En op straat zag je veel Kriegsbeschädigten op krukken, met van die omgevouwen broekspijpen. Dat maakt indruk op een kind.

Ik moet mijn kinderen toch wat meer vertellen en naar mijn ouders laten luisteren. Ze weten nu al heel veel over de Indische kant van de oorlog, maar die van Europa schiet er nog een beetje bij in.

Geschiedenis is soms dichterbij dan je denkt. Las pas op blog van iemand dat ze zich herinnerde hoe haar overgrootmoeder verhalen vertelde over haar moeder die zich in de Scheveningse bosjes ging verstoppen voor de Franse soldaten (die van Napoleon dus...). Toen ik dat aan mijn moeder vertelde, zei die dat ze ook van haar oma dingen over die tijd gehoord had. Kun je nagaan hoe geschiedenis in hoofden van mensen zit.

Dirksmama

Ik bedoelde meer te zeggen dat de context van het interbellum 90 jaar later niet meer compleet paraat is. Tonny kwam met een korte vraag over hoe je dat dan aanpakte, leven onder hyperinflatie, en daar had ik niet echt een kort antwoord op. Omdat het leven in die periode ook op veel andere vlakken anders was.

Zeker de tweede wereldoorlog is nog heel erg aanwezig in het leven van veel mensen, ook het mijne. Mondelinge herinneringen zoals jij ze ook noemt zijn heel waardevol, omdat ze het dichtbij brengen.

Ik kan natuurlijk alleen maar beamen dat het tijd is om de oudere generatie uit te horen, zoals krin ook al noemt. Dat is altijd verstandig. Als ik het bij mijn vader (85 jaar, ook in Rotterdam bij het bombardement) probeer merk ik ook dat zoveel voor hem vanzelfsprekend is, of vergeten. Dat uithoren valt nog niet mee! Je moet de rust hebben en er moet ruimte zijn om door te vragen. Ik heb bijvoorbeeld gevraagd hoe de meidagen waren, hoe zich hun gewaarwording voltrok van die invasie. Hij moest echt diep graven.

Uithoren

Uithoren is nog niet eenvoudig, inderdaad. Ik weet ook niet wat hij weet, hij komt niet uit een praatfamilie. Van mijn moeder kwamen alle verhalen vanzelf, haar vader heeft ook nog veel herinneringen opgeschreven, maar van de andere kant is het een ander verhaal, letterlijk en figuurlijk. Het komt er vast op neer dat er geen helden en geen slechterikken waren, zoals voor het gros van de families geldt. Het grote grijze midden, dat na de oorlog met zijn anti-Duitse sentimenten alsnog verzet dacht te kunnen plegen. Of zo.