Beatrijs: over kennen, leggen en hunnie van de oppasopa/oma

Eens met beatrijs

Ik ben ook wel eens kdv-leidsters en pabo-stagiaires tegen gekomen die niet geheel abn spraken (zij heb, hun hebben, etc). Mijn ouders praten ook enorm plat en het is mijn zusje en mij allebei gelukt om abn te leren spreken.

Ach

Als deze moeder haar poppetjes op een school doet waar heel volks wordt gesproken door zowel het team als de medeleerlingen, vallen ze in elk geval niet uit de toon.

Tirza

Eens

Het is al heel fijn dat opa en oma op willen passen dus om nou ook nog commentaar te hebben op hun taalgebruik gaat wel heel ver. Zolang het goede oppassen zijn moet je dat maar voor lief nemen. Bovendien heeft het echt geen invloed op de kinderen uiteindelijk.
Ik heb vroeger een aantal jaar lang voor de kinderen een zuid afrikaanse oppas gehad. Zij sprak wel Nederlands met de kinderen maar het was meer een soort Afrikaans met Nederlands tussendoor. Daar hebben de kinderen ook niks aan over gehouden behalve dat onze jongsten nog altijd baaie dank zeggen en we niet barbecuen maar een braai hebben volgens de jongste twee.
Verder hadden de kinderen het op een gegeven moment ook over de tumbeldryer, de kombuis en de stasie (=station)en dat is allemaal overgegaan

Ook eens met beatrijs

Mijn kinderen hebben geen Vlaams accent gekregen van Kabouter Plop en Samson en Gert, ze hebben geen Fries accent opgedaan van mijn familie, ze hebben ook geen andere accenten van mensen die liefdevol voor ze zorgen cq op ze passen, ze hebben alleen tot mijn ergernis wel een onuitroeibare kinderen-voor-kinderen-R. Doordat de hele school zo praat...

En zo sterft de taalvariatie uit...

Door dit soort moeders met abn-snobisme sterven onze streektalen, dialecten en accenten uit. (En ligt het hele land aan de gooise -ew- rrrrrrrrr)

Papegaaien is niet hetzelfde als overnemen

Mensen zijn van nature echte papegaaien, ze voegen hun spraak (vocabulaire, accent, dictie etc) naar de omgeving en apen (onbewust) veel na van wat er gezegd wordt. Een leuk experiment: gebruik in geanimeerd gezelschap eens een betrekkelijk zeldzaam woord (ik las hierboven het woord 'koddig' in een draadje, dat is een goed voorbeeld). De kans is heel groot dat binnen tien minuten iemand anders in het gezelschap dit woord ook gebruikt. Geheel zonder zich daarvan bewust te zijn.
Wat allemaal niet wil zeggen dat deze aanpassingen permanent zijn. Uiteindelijk spreek je zoals je gebekt bent, en gebekt word je voornamelijk thuis. Mijn vader (die twee dagen in de week op onze dochter past) heeft een (soms wat ruw) bouwvakkersvocabulaire. Van hem leert dochter woorden als 'tengels' voor 'handen'. Ik moet daarom lachen en schenk er verder geen aandacht aan. Opa en kleindochter vormen een uniek duo, wie ben ik om daar storend tussen te gaan zitten met gemopper over ruige taal?
Groetjes
Massi

Taalvariatie is niet mijn doel

Mijn kinderen groeien in een andere regio op dan ikzelf (of partner). Ik wil inderdaad dat ze abn spreken en daar corrigeer ik ze op. Een accent vind ik niet erg, fout Nederlands wel (komt ik, in plaats van: kom ik; of hun hebbe, in plaats van: zij hebben).
Maar als opa/oma dat spreken wordt het lastig. Natuurlijk zou het geen probleem zijn als zij niet oppassen. Dan horen de kinderen opa/oma ook geen 3 dagen per week (zoals in het voorbeeld). En mogen Opa/oma gewoon zichzelf zijn, inclusief taalfouten. Daar zou ik ze nooit op corrigeren.
Nu zijn opa/oma wel de oppas. Ik zou geen oppas aannemen die erg plat praat. Maar in dit geval? geen idee. Ik zou sowieso opa/oma niet als 3 dagen oppas per week willen. Ik wil een opa/oma als opa/oma. Dus op dat deel kan ik geen antwoord geven.

Opa en oma die drie dagen op een tweeling van twee jaar passen

nou, daar bof je enorm mee! Die luxe hebben de meeste mensen niet.

Ik vraag me af of mensen in de kinderopvang altijd keurig grammaticaal juist ABN spreken - denk het niet, eigenlijk.

Goede en warme zorg voor de kinderen lijkt me veel belangrijker dan correct Nederlands. Dat komt later wel!

Tonny

(ik was ooit op de radio bij het Kleuterklokje klingelt'. Ik was acht. Nostalgia. De bandopname is nog in huis. Daarop is te horen dan ik zo graag 'vadertie en moedertie' speelde. Ohoh wat heb ik me geschaamd. En mijn moeder eveneens, want dat taalgebruik had zij me beslist niet bijgebracht! En het is allemaal goedgekomen hoor, al vindt mijn Friese schoonfamilie dat ik Rotterdams klink

"ik doe koken"

Guinevere: Gekke taalconstructies als "Ik doe koken" etc. heb ik er al uit gekregen gelukkig, ik moet er werkelijk niet aan denken dat mijn kinderen zo gaan praten.
Ten eerste... Jij bent ooit verliefd geworden op de man die 'doe koken' zei! Ondanks die 'handicap' was hij dus toch interessant genoeg voor je. Ik stel me voor dat het je kinderen ook wel lukt om een goed bestaan op te bouwen als ze ondanks al je inspanningen toch krom taalgebruik gaan bezigen.
Eerlijk is eerlijk, ik kon en kan mijn mond ook nooit houden als mijn man leggen en liggen door elkaar haalt of kennen en kunnen. En ik kan daar ook hardvochtig naar verwijzen als hij kritiek heeft op het taalgebruik van anderen. 'Doe het eerst zelf goed voor je een ander iets verwijt'. Ik heb het er dus wel over dat zijn taalgebruik geen AB Nederlands is. Toch krullen mijn tenen licht bij jouw opmerking 'heb ik er al uit gekregen gelukkig'. Vrouwen hebben de neiging om gedrag van hun vriend of man te veranderen. En natuurlijk doe ik daar op mijn manier ook aan mee. Ik vind jouw opmerking wel een erg typisch voorbeeld van die vrouwelijke neiging.(Even voor de duidelijkheid: ik bedoel het allemaal vrij luchtig) Maar als je man iets aan zijn eigen taalgebruik heeft veranderd is het nog steeds zijn eigen verdienste. Het is best lastig om 'fout' taalgebruik af te leren

Onderscheid

Zoals ik hierboven ook al schreef zegt mijn man leggen als het liggen moet zijn en kennen als het kunnen moet zijn. Kinderen nemen hun ouders meestal als voorbeeld van hoe ze moeten praten en toch zeggen mijn dochters allebei geen kennen als het kunnen moet zijn en leggen als het liggen moet zijn. Ze weten namelijk van mij en anderen om zich heen dat dat niet het juiste taalgebruik is. Ze hebben dus geleerd om onderscheid te maken tussen het 'foute' taalgebruik van hun vader en hoe het 'hoort'. Als mijn kinderen dat kunnen met hun vader dagelijks om zich heen kan een kind wat oma en opa als oppas heeft dat ook. Dan is het zelfs nog makkelijker. Dan heb je 'onze' taal en de taal van hunnie. Zo heb ik nooit de neiging voelen opkomen om Zwols te praten, ondanks dat mijn lievelings oom en tante dat spraken.

Eens met kaaskopje

Volgens mij is het ook lariekoek dat kinderen zowiezo de 'taal' overnemen van mensen om hun heen. Misschien in eerste instantie wél, maar je kan kinderen prima leren dat wat ze horen/napraten fout is.
Ik ben zelf opgegroeid in een omgeving waar dialect werd gesproken (om ons heen, op straat, vriendjes/vriendinnetjes, de hele buurt enz.). Wij spraken thuis A.B.N. Niet dat mijn ouders dat dialect niet 'machtig' waren, zeker wel, maar zij vonden dat abn de 'standaardtaal' was en dat dialect dat leerde je vanzelf er wel ergens 'bij'. Maar zelfs als onze omgeving nederlands sprak dan deden ze het nog met vele woorden in het 'plat'. En grammaticaal waren er ook afwijkingen. Zo staat hier elke deur 'los' i.p.v. open. De meeste mensen wisten niet eens dat dat 'losstaan' van een deur gewoonweg niet goed nederlands is.....
Maar áls wij het per ongeluk wél zeiden thuis (in het nederlands dus) dan werden we direct gecorrigeerd. "Albana, de deur staat niet los, de deur staat open!" en zo waren er nog wat standaard foute platte woorden die we gebruikten in het nederlands. En we hebben het écht wel geleerd hoor. Misschien vergissen we ons nog zo nu en dan als we b.v. thuis met elkaar praten, maar zit ik in een meer officiële situatie (vergadering ofzo) dan zou ik het beslist 'goed' zeggen. Of zou ik in een omgeving zijn alwaar er zo niet gesproken wordt dan zeg ik het óok zeker goed...Zodra de situatie wat meer 'eisen' stelt dat je op je taalgebruik let zou ik fouten en platte woorden zeker niet gebruiken. dat gaat vanzelf. Omdat ik het wel prima weet.
Nu gebeurd met mijn kinderen hetzelfde. Het dialect om ons heen is vrijwel uitgestorven...alleen mensen van een wat oudere generatie gebruiken het nog, of mensen die het altijd al in de familie spraken. Maar het is maar zelden dat je het nog hoort in het openbaar. Dat spreken mijn kinderen dus niet, ze praten dus gewoon nederlands, maar wél met die foute woorden afkomstig uit het dialect en ook met die rare grammaticale fouten. Maar ik verbeter ze zodra ik het hoor....dus herhaal mijn eigen ouders eigenlijk. En ze weten dus prima hoe het eigenlijk moet.
Waar ik me meer zorgen om maak is om die rare sms-taal en internet-taal die kinderen gebruiken. Ik betrap mijn tiener soms op fouten in dictee's, opstellen en andersoortig schrijfwerk op de gekste fouten. Dat ze meer een soort 'spreektaal' ook gebruiken om te schrijven... dát vindt ik veel verwarrende voor de jeugd. Wij schreven die platte woorden tenminste nog niet. dan schreven we het in ieder geval nog goed. We zeiden ze alleen. Maar dat sms-en en msm-en is ook een manier van schrijven en zo wordt het veel verwarrender.
groeten albana

Cultiveren

Ik vind het juist geweldig dat mijn partner door zijn vlaamse ouders wat 'aparte uitdrukkingen' gebruikt (in de trant van 'de deur is los'

Een aantal leuke heb ik zelf juist overgenomen!

Wel is het leuk om te zien dat als hij z'n familie belt hij duidelijk meer dialect gaat spreken. Hoewel hij het zelf niet door heeft.

Van de kinderen merk ik dat ze na een logeerpartijtje altijd weer wat 'vreemde' uitdrukkingen gebruiken. Maar meestal is het na een dag of wat weer over. Ze zijn volgens mij best flexibel

Weer over

Dat verschijnsel merk ik ook bij mijn kinderen op, Hanne. Na een logeerpartij hoor ik plotseling een al dan niet bewust aangeleerd accent (knauw'n of een zachte g oid) of bijzondere uitdrukkingen. Dat duurt maar hooguit een week Merk ik wel op dat een logeerpartij qua invloed vergelijkbaar is met drie dagen per week oppassen. Een gezin hier in de buurt heeft een tamelijk plat sprekende oppas aan huis, vier dagen per week, al járen. Met die oppas spreken de kinderen plat, met de rest van de wereld ABN. Het is gewoon grappig om te horen.
Vrienden van ons die beiden uit Amsterdam komen en aan wie je dat nog steeds horen kunt, zijn al snel na de geboorte van hun kinderen in het Gooi gaan wonen. Tot hun ergernis hebben hun kinderen geen spoor van een Amsterdams accent. Sterker nog, die spreken Góóisch, en niet zo'n beetje ook...

Plat...

ik ben mijn hele leven grootgekomen tussen plat pratenden mensen, en toch is het goedgekomen met me In mijn huidige werk is het heel belangrijk duidelijk te praten, en mensen begrijpen mij echt wel.

Alleen de meester van de 6e klas.....ik hoor hem nog verzuchten: Het is vijf, geen VAIF (zoals wij het kennelijk uitspraken ))

Kaaskopje...

Kaaskopje, het voordeel van een man die "ik doe koken" zegt is wel dat ie tenminste kookt.
Maar zonder dollen, het was toch ook een bekentenis? Dat ik dit puntje van hem heb weten bij te schaven (OK, hij heeft het zélf bijgeschaafd) wil toch niet zeggen dat ie van mij andere kleren moet dragen, met vork en mes moet eten en weet ik wat allemaal? Hij is Gekke Henkie niet, dat gaat ie heus niet pikken.
Ik vind (en mijn man ook) het gewoon zonde als kinderen taalgebruik aanleren dat achteraf niet klopt. Kleine moeite om het ze goed aan te leren tenslotte. En je kunt wel degelijk last hebben van slordig taalgebruik. Voor bepaalde functies hier op het werk zou je bij mij beslist niet door de ballotagecommissie komen.

Guinevere

Bekentenis van mijn kant: mijn man droeg nooit spijkerbroeken tot ik in beeld kwam
Bij mijn werk is slordig taalgebruik ook uit den boze, maar je hebt slordig taalgebruik en 'de charme' van streekaccent/taal. Bij ons kom je nog wel weg met die 'streekaccent/taalcharme', maar er zijn beslist functies waarbij dat niet zou kunnen. Ik ben met je eens dat het daarom beter is als je gewoon correct Nederlands spreekt.

Genista

"Met die oppas spreken de kinderen plat, met de rest van de wereld ABN. Het is gewoon grappig om te horen."

Zo kunnen wij precies horen of mijn moeder met één van haar zussen staat te bellen, of met 'iemand anders'. In het geval van de zussen klapt ze namelijk onmiddellijk om naar een knauwerig Krimpenerwaards (en de zussen ongetwijfeld aan de andere kant van de lijn ook)

En zo hoort mijn man het meteen als ik mijn vriendin uit Doetinchem aan de lijn heb, en dat is hóógst zelden. Maar hij merkt het meteen aan mijn (onbewuste!) zangerige toontje.

Klopt helemaal

Zodra mijn schoonouders met limburg bellen,schakelen ze over op noordlimburgs.Na 23 jaar versta ik het inmiddels goed..
Mijn kinderen kennen ook aardig wat limburgse uitdrukkingen en woorden.
Groetjes,bastet

Hier een vader

die de deur op slot "maakt" ipv "doet", die een glas drinken neer "legt"(??) ipv "zet". ( en toch ligt het glas niet op zijn kant maar staat rechtop), vraagt om de "afdroogdoek" ipv "Theedoek", en een "dweiltje" ipv "vaatdoek" en zulk soort grappen. Praat ook graag in de 3e persoon over zichzelf "pappa doet dit en dat"( tegen een kind van 11!!!!)
maar verder is het een lieve schat, en natuurlijk kan ik het niet laten hem te corrigeren. Maar....Wonder boven wonder: de kinderen zeggen deze dingen niet!

Jaset

er zijn hele volksstammen die vragen om het dweiltje als ze een vaatdoek bedoelen hoor! Bij ons in de buurt wordt met de vaatdoek ook wel de theedoek bedoeld. Want met de handdoek droog je je handen en met de vaatdoek, de vaat.

Verder hebben wij het over het hossie, als we de bijkeuken bedoelen.
Er zijn echt heel veel streekwoorden die je niet opvallen als je ze gebruikt totdat je een verhuizing van oost naar west of andersom doet, of van noord naar zuid of anders om.
Anders, wil nog niet direct zeggen fout. Als de ander je begrijpt lijkt mij het prima.

Starry

Dat is zo herkenbaar, dat omschakelen naar dialect. Mijn moeder gaat over op Doorns als ze met haar zussen praat. Streektaal is mooi, een accent kan heel charmant zijn. Ik denk dat de vragenstelster in het stukje van Beatrijs zich vooral ergert aan c.q. geneert voor de taalfouten van haar schoonouders. Ik houd zelf ook niet zo van 'hun hebben' en 'groter als mij' en dat soort ellende.
Ik kom uit omgeving Utrecht, mijn beste vriendin uit Wijchen. Wij hebben heel wat afgelachen om elkaars taalgebruik. Zij kon maar niet geloven dat wij iets niet 'op de hand' maar 'uit het vuistje' aten, en ik kon er niet over uit dat zij de uitdrukking 'ik zie het lijk al drijven' niet kende. Heerlijk toch? Helemaal eens met dirksmama, het zou erg zijn als die streektaal verdween.
Groetjes
Massi

Eens!

Streektaal en taalfouten zijn twee totaal verschillende dingen. Maar wat ik eigenlijk ook bedoelde was - in aansluiting op wat Genista schreef - dat kinderen heel goed in staat zijn onderscheid te maken. Mijn kinderen horen veelvuldig andere kinderen en hun ouders 'als mij' zeggen. En toch zeggen zij altijd keurig 'dan ik'. Waarschijnlijk omdat ze dat toch net iets vaker horen én omdat ze weten dat ik daar een ontzettende zeiekrd in ben