Zoon van bijna 20 loopt vast - hoe nu verder?
Ten eerste even mijn “excuses” dat ik alleen nog maar op dit forum lijk te komen als ik (weer eens) een issue met mijn zoon heb, en er eigenlijk nooit voor anderen ben, maar ik heb hier al zoveel waardevolle adviezen gehad dat ik het er toch maar weer eens op waag – in de hoop dat andere ouders misschien indirect ook iets aan dit draadje zullen hebben.
Ik heb hier al meerdere topics geopend over mijn zoon van inmiddels 19 (wordt in juni 20). ADD, lastige schoolcarriere achter de rug, na veel vijven en zessen vorig jaar zijn HAVO diploma gehaald (via VAVO). Zit al jarenlang af en aan niet echt lekker in zijn vel, maar lijkt te goed voor hulp in het reguliere traject (Psyq etc.) en te slecht om mee te draaien in het “gewone” leven zoals doorsnee pubers/jongvolwassenen dat leiden.
Na zijn HAVO diploma had hij eigenlijk (nog steeds) geen idee wat hij wilde, dus als een soort tussenjaar is hij een deeltijdopleiding toegepaste filosofie gaan doen , gecombineerd met een baantje (fietskoerier bij PostNL). Dat leek een goede oplossing: hij is geinteresseerd in filosofie, en in dit jaar kon hij zich mooi orienteren op andere opties.
Al met al is daar niets van terecht gekomen. Uiteraard door corona- waardoor de lessen al snel deels en later alleen nog maar op afstand werden gegeven. Zoon heeft geen tijd gehad aansluiting te vinden bij medeleerlingen (iets wat hij sowieso al heel lastig vindt) en daarna is dat ook niet meer gelukt. De stof bleek te zwaar, niveau te hoog, en een tijdje geleden is hij dan ook afgehaakt. Wat heel begrijpelijk is, en hij zal ongetwijfeld de enige niet zijn, zeker in deze coronatijd, en het was “maar” een tussenjaar. Alleen….. wat nu?
De orientatie op andere opleidingen is ook maar moeizaam verlopen. Na bezoek aan een paar open dagen (nouja, bezoek, online dan) leek bedrijfskunde hem wel wat. Op zich geen gekke keuze denk ik. Hij is geinteresseerd in economie, hoe de lijnen lopen, organisatievormen, de psychologische kant van bedrijfsvoering, etc.
Maar nu begint hij te twijfelen. Of hij het niveau wel aankan, of het het wel echt leuk genoeg vindt, of-ie tegen die tijd wel weer fysiek naar school zal kunnen, etc. Probleem is echter dat de sluitingsdatum voor inschrijving inmiddels angstwekkend snel dichterbij komt (over 3 weken al) en, tja, wederom mijn vraag, wat nu? Een plan B heeft ie niet – behalve het komende jaar full time gaan werken en hopen dat ie op een gegeven moment een keuze kan maken waar ie wel achter staat. Maar ik ben bang dat dat moment nooit komt. En het zweet breekt me werkelijk uit bij de gedachte dat we over een jaar waarschijnlijk nog steeds in dezelfde situatie zitten, want hij heeft nogal de neiging om alles voor zich uit te schuiven.
Gedurende dit jaar hebben we hem allerlei mogelijkheden aangereikt en dat doen we ook nu weer. Neem contact op met de hogeschool voor een studiecheck advies. Kijk eens of er misschien MBO opleidingen zijn die aansluiten bij wat je wil en ga dat eerst doen. Hij heeft het telefoonnummer van een zoon van vrienden van ons, die bedrijfskunde heeft gestudeerd en hem met alle plezier over zijn ervaringen wil vertellen. Hij doet het allemaal niet. En inmiddels weet ik het niet meer.
Ik denk nu: schrijf je in elk geval maar in, dan heb je in elk geval iets achter de hand. Wie weet ga je de komende maanden nog het licht zien. En ik verwacht echt niet dat ie in 4 jaar tijd probleemloos door een HBO-opleiding heenrolt. Hij zal ongetwijfeld nog wel 1 of 2 x switchen, het uberhaupt niet af kunnen maken omdat het te hoog gegrepen is, afzakken naar MBO, of wat dan ook. Maar dan zit je in elk geval weer “in“ het schoolsysteem. Ik ben zo bang dat als ie weer een jaar verliest, het helemaal niet meer gaat lukken – het zal nu al wel niet meevallen allemaal.
Zijn vader en ik verschillen van mening hierover, trouwens. Die vindt het echt zinloos om aan een opleiding te beginnen als je sowieso al niet gemotiveerd bent. Maar geeft mij wel gelijk dat er ook geen alternatief lijkt te zijn.
Kortom, ik zit er behoorlijk mee in mijn maag. Iemand goede raad, ervaring of advies?
Ik heug me van vroeger dat kinderen die uitvielen op school in het bedrijf van hun vader kwamen bijvoorbeeld als verhuizer. Er is geen ideale oplossing helaas.
AnneJ schreef op 10-04-2021 om 16:05:
Ik heug me van vroeger dat kinderen die uitvielen op school in het bedrijf van hun vader kwamen bijvoorbeeld als verhuizer. Er is geen ideale oplossing helaas.
Het lastige is ook dat hij ook niet echt praktische vaardigheden heeft, het is geen kind wat het leuk vindt of er goed in is om met zijn handen te werken zeg maar. Maar inderdaad, het is er echt niet makkelijker op geworden allemaal in de huidige maatschappij...
Het helpt mij in elk geval om het van me af te schrijven en ik ben blij met alle reacties, stof tot nadenken voor mij (elke keer weer confronterend) en om het gesprek met zoon opnieuw aan te gaan, dus wederom dank!
Op het gevaar af onterecht de indruk te wekken een zweverig typ te zijn en/of zo’n vervloekte über-optimist, zou ik hier graag nog eens het belang van sportbeoefening onderstrepen. Ervan uitgaande dat lichaam en geest één zijn, is het de weg bij uitstek om één met jezelf te worden.
Eerlijk gezegd word ik een beetje zenuwachtig als ik jouw verhaal lees. Mijn zoon van 15 zou zomaar over zes jaar op dit punt kunnen staan. En dat zou dan zelfs nog behoorlijk goed nieuws zijn. Wat ik ook herken, is het beoordelen van die situatie vanuit het eigen verleden. Zelf ben ik een half jaar voor het HAVO-examen uitgevallen, ik was al afgezakt van het VWO, heb daarna een aantal jaren aangerommeld met baantjes en vrijwilligerswerk om vervolgens na een 21+-toelatingstest alsnog een HBO-opleiding af te ronden. Ook bij ons is er sprake van AD(H)D, zowel bij zoon als bij mij. Dat vind ik ook echt wel een belangrijk aspect: ik weet nog heel goed hoe enorm overbelast ik me mentaal en emotioneel voelde tijdens mijn middelbare schooltijd en hoe overwegingen en keuzes zich daardoor totaal niet konden uitkristalliseren. Er waren, en zijn, eigenlijk altijd teveel gedachten, gevoelens, mogelijkheden, problemen in mijn hoofd, een hoop ruis en kortsluiging. Ik zie dat bij zoon terug.
Zelf heb ik dus voor een HBO-opleiding gekozen destijds. Ik heb die ook met veel plezier gedaan en afgerond. Maar mij heeft dat niet gebracht wat het jou heeft gebracht. Ik heb nooit echt mijn draai kunnen vinden qua werk. Ik weet niet zo goed hoe dat komt. Ik denk dan wel eens dat ik juist wél een universitaire opleiding had moeten doen. Ik durfde dat toen niet maar als het puntje bij paaltje komt, ben ik abstract en theoretisch veel sterker dan praktisch. Bij zoon herken ik dat. Ook hij heeft iets van een 'verstrooide professor'. Ik vraag hem soms niet om een klusje te doen omdat hij de simpelste dingen niet lijkt te begrijpen. Ik heb zelf ook veel moeite met praktische klussen. Gewoon een (bij)baantje zie ik voor hem nu ook niet als optie: hij raakt bij de minste of geringste onzekerheid over de kook en word dan boos. Dus, denk ik dan: die moet naar de universiteit: abstract denken en analyseren, doen waar hij écht goed in is. Iets wat hij qua IQ gemakkelijk kan, maar wat qua AD(H)D nog maar de vraag is.
Een totaal andere route: een goede vriend van mij, een slimme man, heeft, prototypisch generatie Nix, ooit gymnasium gedaan, is toen gaan studeren maar heeft die studie niet afgemaakt. Hij is toen járen geen betaald werk gedaan, alleen vrijwilligerswerk. Uiteindelijk heeft hij een betaalde baan gevonden in een winkel waar een product wordt verkocht waar hij veel van weet. Hij heeft het naar zijn zin, is een autoriteit voor zijn klanten en heeft lol in zijn werk en zijn leven. Hij is een relaxt persoon die echt weet te genieten van zijn vrije tijd en ontspannen niks kan doen. Als ik wist dat het mijn zoon zo zou vergaan, zou ik daar onmiddellijk voor tekenen!
Het probleem is: je weet het niet! Wat ik inmiddels wel denk: het heeft geen zin om dingen te forceren. Met AD(H)D is dat in mijn ogen een recept voor burn out. Jezelf moeten waarmaken zonder motivatie en goedwerkend 'kompas', is slopend en eigenlijk gedoemd om te falen. Tegelijkertijd is het ontbreken van structuur ook bepaald geen aanrader: hele dagen thuiszitten zie ik voor 'ons soort mensen' ook niet als gezonde optie. Ik denk dat ik in jouw plaats zou meegaan met zoon en man, om zijn motivatie te volgen en zijn zoektocht te faciliteren en stimuleren. Je wéét niet waar hij gelukkig van gaat worden. En waar hij zou moeten komen. En hij kiest wél: full time werken! Van werken leer je ook heel veel noodzakelijke vaardigheden. En wat de toekomst dan in petto heeft, voor kansen en mogelijkheden biedt, dat zie je dan vanzelf wel. Ik hoop dat ik er tzt, als het zich bij ons op deze manier zou voordoen, net zo relaxt kan instaan als ik het nu opschrijf 
. Want ik besef heel erg goed dat het met ADD in het spel allemaal niet heel stabiel en ontspannen aanvoelt.
Je zoon heeft het tot nu toe goed gedaan, al ging het misschien niet van een leien dakje.
Hij is van VMBO naar HAVO gegaan en heeft zijn HAVO diploma gehaald.
Daarmee heeft hij een goede basis voor welk vervolgtraject ook.
De rest is aan hem. Hij kan nog alle kanten uit.
Als hij gaat werken, zal hij al snel mogelijkheden zien of aangeboden krijgen. Intern doorgroeien kan ook. En als hem dat niet aanstaat, doet hij het niet.
Als hij wil studeren, kan hij zowel op HBO als MBO terecht.
Best een goede uitgangspositie toch?
Herkenbaar allemaal, in mijn hele familie incl mezelf zijn wij niet van de gebaande paden. Een lappendeken aan ‘stoornissen’ en afwijkingen maken dat we niet absoluut passen in de geijkte school- en carrierepaden. Veel familieleden hebben geen opleiding afgemaakt, een deel is maatschappelijk succesvol zoals dat standaard wordt gezien, een ander deel is gewoon gelukkig en een deel struggeld met het leven.
Mijn advies: laat hem zijn eigen weg kiezen en meen dat ook echt, laat hem dat merken en steun hem daarin. Geef hem de tijd en ruimte die hij nodig heeft. Er zijn heel veel wegen die naar Rome leiden, of naar een andere stad
Voor jou is het afscheid nemen van jouw gedroomde toekomstbeeld voor hem.
Want uiteindelijk wil je toch vooral dat hij gelukkig is, toch? Ook al is het niet volgens de ‘geldende’ normen. Wat het ook wordt, wat hij ook kiest, het is goed.
En het leven en andere keuzes maken houdt niet op na je 25ste, ook op je 30, 40, 50ste kun je je andere dingen doen in je leven en nieuwe keuzes maken. Er is geen eindstation, als je begrijpt wat ik bedoel.
En vergeet niet, iedereen heeft recht op zijn eigen fouten. Of kronkelige levensroute, als dat neutraler klinkt. Achteraf had ik zelf ook van alles anders moeten doen, maar ja, achteraf gel*l he... en zo vreselijk erg was mijn pad nou ook weer niet.
Ik zit er ook een beetje mee trouwens, dat mijn lichte IADH zoon zich moet inschrijven voor een HBO-opleiding, en ik weet eigenlijk al bijna zeker dat ie het niet volhoudt. Weet niet wat ie wil, heeft nu te weinig motivatie en dat reizen (1,5 uur enkele reis) gaat hem nekken. Maar we kijken het wel even aan (misschien slaagt ie wel niet of hij krijgt opeens een ander plan). Dat ie de oudste van de klas zal zijn in 1 HBO denk ik niet met 19 jaar, ik verwacht een gemeleerd gezelschap.
Ik sluit me helemaal aan bij Ali. En vooral dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden. Als hij het niet weet zou ik zeggen ga werken, zoek eventueel een baantje waarin je misschien nog wat kan groeien. Ontdek waar je goed in bent, waar je sterke kanten liggen, ontwikkel zelfvertrouwen.
Ik ken genoeg mensen die hun diploma niet haalden, maar zich vanuit een bijbaantje hogerop wisten te werken. Van daaruit cursussen deden of later nog een opleiding gingen volgen, omdat ze zo na hun 25e wel beter wisten wat ze wilden.
En ik ken ook mensen die braaf dat gebaande pad hebben gevolgd en op hun 30e met zichzelf in de knoei kwamen. Zij verlieten hun baan en gingen alsnog wat anders doen en nee dat was niet makkelijker omdat ze al een papiertje op zak hadden.
Heb vertrouwen in hem en laat dat blijken. Jouw angst dat het allemaal niet goed gaat komen helpt hem sowieso niet verder.
Geef hem de ruimte.
'En ik heb het spookbeeld voor me dat ie over een paar jaar nog steeds in
simpele bijbaantjes is blijven hangen en verder op zijn kamer eindeloos
YouTube tutorials en video's kijkt over dingen die hij heel interessant
vind, maar wat verder tot niets leidt.'
Een paar vragen:
1. waarom zijn de simpele baantjes een spookbeeld voor je, als hij daarnaast doet wat hij leuk vindt en wat hem wel interesseert?
2. welke dingen vindt hij dan wel interessant; als jij niet begrijpt waarom dat interessant is, begrijpt zijn vader dat dan wel?
3. hoe weet je dat dat tot niets gaat leiden? Er zijn van die jongetjes die dan iets gaan ontwikkelen en daar kapitalen mee verdienen. Niet de meeste, maar toch.
Tsjor
Ik snap die onrust wel maar het is niet anders dan accepteren dat hun groei en ontwikkeling niet conform je verwachting verloopt.Je wilt zo graag dat je meer zekerheid had over welzijn van je kind maar het lijkt door je handen te glippen.
Hier twee situaties om ook in hoop te durven geloven. Want een kind voelt en ziet en hoort de onrust in je doen en laten. Dat kan het geloof in zichzelf ondermijnen.
Situatie 1: meisje (nadh) deed havo maar stopte met VWO en deed een jaar kassawerk. Ze raakte geïnteresseerd in de organisatie van die supermarkt en men bood haar een interne opleiding aan. Nu is ze bedrijfsleider.
Situatie 2: een jongen (dyslexie en tamelijk intelligent) behaalde vmbo-t, deed bbl-mbo, haalde diploma en kreeg vaste aanstelling. Zijn werkgever ziet ook in hem potentie, wilt hem dmv specialiseren en zelf wilt hij nog een verkorte aanvullende opleiding doen om zo op niveau te groeien.
Beiden weten niet hoe hun loopbaan verder zal groeien, maar ze zijn trots op zichzelf over wat ze tot zover bereikt hebben. Wij, ouders kunnen niet anders dan accepteren dat het leven anders gaat dan je eigen verwachtingen.
En als mijn zoon na een lange dag voldaan binnen komt lopen, ben ik blij dat hem onderweg niets is overkomen. Blijkbaar let hij ook goed op en wilt hij tegelijk iets van zijn toekomst maken.
@Ali: "Voor jou is het afscheid nemen van jouw gedroomde toekomstbeeld voor hem.". Dit raakte me, want dat speelt zeker een rol. Het zou voor mij het makkelijkste zijn als ie nou maar die opleiding gaat doen, of in elk geval gaat proberen - blijkbaar wil ik (onbewust) nog steeds dat ie "normaal" is. Dat ie het volgens de sociaal gewenste regels doet allemaal. Het blijft voor mij een eeuwige strijd om hem te laten zijn wie hij is, en het vertrouwen te hebben dat het uiteindelijk wel goed komt.
@Omnik: "fijn" om jouw ervaringen te horen vanuit iemand die zelf ADD heeft, en mooie voorbeelden geef je. En wat je zegt, het is zo lastig dat je van te voren niet weet hoe het gaat lopen.
En ook de anderen weer dank voor hun inzichten, ik waardeer het zeer! Goed ook om te horen dat er op HBO, mocht ie dat toch nog gaan doen later, een gemeleerd gezelschap aan leeftijden zit. Vraag me wel af of dat voor MBO ook geldt, want daar beginnen leerlingen over het algemeen natuurlijk jonger mee. Zou-ie daar niet toch buiten de boot vallen, als ie als (ruim) 20 jarige tussen 16-17 jarigen zit?
Nadurra schreef op 11-04-2021 om 11:28:
@Ali: "Voor jou is het afscheid nemen van jouw gedroomde toekomstbeeld voor hem.". Dit raakte me, want dat speelt zeker een rol. Het zou voor mij het makkelijkste zijn als ie nou maar die opleiding gaat doen, of in elk geval gaat proberen - blijkbaar wil ik (onbewust) nog steeds dat ie "normaal" is. Dat ie het volgens de sociaal gewenste regels doet allemaal. Het blijft voor mij een eeuwige strijd om hem te laten zijn wie hij is, en het vertrouwen te hebben dat het uiteindelijk wel goed komt.
Iedere ouder wil dat hun kind later gelukig wordt. En in onze maatschappij wordt dan al snel gedacht aan een goede opleiding, een goede baan, veel vrienden, een gezin en een sportclub. Zelfredzaam en gezond. De realiteit is natuurlijk anders. Niet alleen voor jou, maar voor veel mensen. Een serie als Friends is zo populair omdat het is wat veel mensen willen, niet wat de meeste mensen hébben. Toch zijn de meeste mensen meestal best gelukkig en tevreden. Ook zonder opleiding, baan, gezin, sportclub. Mensen passen zich aan, vinden hun weg. Dat gaat jouw zoon ook doen. Op zijn manier.
Nadurra schreef op 11-04-2021 om 11:28:
@Ali: "Voor jou is het afscheid nemen van jouw gedroomde toekomstbeeld voor hem.". Dit raakte me, want dat speelt zeker een rol. Het zou voor mij het makkelijkste zijn als ie nou maar die opleiding gaat doen, of in elk geval gaat proberen - blijkbaar wil ik (onbewust) nog steeds dat ie "normaal" is. Dat ie het volgens de sociaal gewenste regels doet allemaal. Het blijft voor mij een eeuwige strijd om hem te laten zijn wie hij is, en het vertrouwen te hebben dat het uiteindelijk wel goed komt.
En probeer mild te kijken, naar hem en óók naar jezelf. Het is geen strijd, maar bewustwording.
Ik doe dat ook nog iedere dag, bewust worden van onbewuste ideeen. Ik wilde ook graag ‘normaal’ zijn, maar ben dat gewoon (!) niet. De vaste ideeën die in je hoofd zitten daarvan je eerst realiseren dát ze er zitten en dan, als ze in de weg zitten, loslaten.
Klinkt misschien zweverig maar dat is het niet, en dat ben ik zelf ook niet, ben eerder praktisch en pragmatisch. En dat kijken naar jezelf, naar onbewuste ideeën, doe ik vooral zonder waardeoordeel. Meer als ontdekking.
En wat betreft leeftijd op het hbo of mbo, who cares of hij de oudste is. Er moet er toch één de oudste zijn Belangrijker is dat als hij gaat studeren, hij de studie leuk en passend vindt.
Leeftijd mbo
Toen ik als 18-jarige aan de hbo-opleiding begon, waren er ook een aantal klasgenoten van 26 jaar. Ze gaven aan te willen omscholen omdat vorige studie en hun beroep hen geen voldoening gaven. Ik vond dat heel dapper en wijs; zo jong en nu al doen wat je eigenlijk niet leuk vindt en dan durven kiezen voor nieuwe start. Na een paar weken had ik er geeneens erg in dat er klasgenoten waren met een heel andere opstart dan de mijne.
Dat geldt op mbo ook; ook daar genoeg lln die niet direct de juiste opleiding zijn gaan volgen. Daarnaast gedragen sommige 17-jarigen zich alsof ze 20 zijn, en andersom. Dat komt eerder door evt bijbaantjes en daarbij behorende verantwoordelijkheden of de interesse voor bepaalde games dan door de leeftijd.
Ik heb nooit voldaan aan de verwachtingen van mijn ouders. Ging mijn eigen weg. Heb HAVO niet afgemaakt maar MBO gedaan. En heb op aanraden van een collega een HBO opleiding gedaan in de avonduren. Ik had echt veel meer tijd nodig om het allemaal uit te vinden. Maar ik heb nog nooit een dag werk gedag wat me tegenstond. Soms heeft iemand gewoon tijd en een niet te ambitieuze omgeving nodig om te ontdekken wat hij kan of leuk vind.