Je bent jong en je wilt... niks.
Mijn zoon – inmiddels 18,5 – heeft nog nooit een bijbaantje gehad. We hebben genoeg mogelijkheden aangedragen, vaak belooft hij er iets mee te doen… maar uiteindelijk gebeurt er niks. Het heeft ook te maken met angst voor het onbekende, angst om te falen, angst om oude bekenden tegen te komen (bijvoorbeeld van z’n middelbare school, waar hij is gepest – dit ging dan om vakkenvullen bij de Albert Heijn, maar inmiddels is dat sowieso geen optie meer met 18 jaar). Tegelijkertijd is het natuurlijk wel makkelijk om nooit je nek uit te hoeven steken. Natuurlijk is het ‘eng’, maar hoort het er niet een beetje bij om af en toe iets te doen buiten je comfortzone?
Hij komt er altijd maar mee weg, maar voor mij is het soms moeilijk om die angst niet te verwarren met… aartslui. Ook met sport is het altijd zo gegaan. Nooit gelukt om hem op wat voor sport dan ook te krijgen. Hij zit dus maar op z’n kamer te computeren (ook nodig voor z’n opleiding, dus lastig om hem de toegang te ontzeggen). Hij onderhoudt z’n sociale contacten ook vanachter de computer. En verder heeft hij vooral heel, heel veel vrije tijd.
Hij verdient niks en hij heeft niks nodig. Hij heeft een iPhone 4 (abonnement betalen wij) en dat vindt hij prima. Op die manier kan hij ook lekker onbereikbaar zijn wanneer het hem uit komt (‘Mijn telefoon was leeg, wat wil je, het is ook zo’n een oud toestel…’). De zorgverzekering betaalt hij sinds z’n 18e zelf. Hij krijgt een studiefinanciering voor thuiswonenden (MBO) en een zorgtoeslag en houdt daar onder de streep dan maandelijks een paar tientjes aan over. Kostgeld hoeft hij niet te betalen.
Nu het jaarlijkse schoolgeld van 1155,-… Dat geld heeft hij niet op z’n rekening staan. Ik heb voorgesteld: wij betalen het, als hij op zoek gaat naar een baantje. Dat leek een goeie deal… want we willen hem graag supporten met school, maar het voelt scheef als hij zelf niks doet. Zo spaart hij én het schoolgeld uit en verdient ook zelf wat geld. Maar je begrijpt al… Er is nog steeds geen zicht op werk… Als ik hem nu vraag hoe het zit met dat baantje, dan zegt hij doodleuk dat oma toch geld voor hem heeft gespaard? Dat klopt, oma heeft gespaard en spaart nog steeds om hem op weg te helpen met studie, rijbewijs of de aankoop van z’n eerste huisje, maar oma heeft het nooit als compensatie voor zijn laks/luiheid bedoeld!
Ik maak me echt zorgen over hoe het gaat over anderhalf jaar. Dan zou hij in principe z’n MBO-diploma op zak hebben. Ik kan me niet voorstellen dat hij dan op zoek gaat naar een ‘echte’ baan. Maar ik zie ook niet voor me dat hij een HBO-studie gaat doen en een lening moet aangaan om die studie te bekostigen.
Wat zouden jullie doen om deze jongen in beweging te krijgen? Of is dit nou typisch iets wat vanzelf toch nog wel goed komt?
verantwoordelijkheden geven
Je houdt het gedrag in stand door alles voor hem te regelen.
Hij heeft geen behoefte aan geld, en ziet daarom geen reden om werk te zoeken. Zolang jullie en oma alles blijven sponsoren, zal hij geen behoefte hebben aan meer geld. Ik denk dat het hoog tijd is dat hij zelf verantwoordelijk wordt voor zijn uitgaven. Eigenlijk had je daar al eerder mee moeten beginnen, maar dat is niet meer terug te draaien.
Dus hij betaalt in het vervolg gewoon zelf zijn telefoonrekening en zijn studiekosten.
@bicyclette
Maar we zijn toch geen uitzondering denk ik, dat we als ouders het schoolgeld (wel willen) betalen? Ook wordt er wel vaker door grootouders voor de kleinkinderen gespaard. Dat we hem 'sponsoren' lijkt vooral zo omdat hij zelf niks doet en het nu z'n enige inkomsten zijn.
Aan kleedgeld heeft zoon nooit behoefte gehad. Ik kocht dan af en toe iets... maar ik ben er al een tijdje mee gestopt, ook in de hoop dat hij in actie komt. En hij blijft gewoon doorlopen op afgetrapte schoenen. Een veel te kleine winterjas die-ie dan gewoon niet meer dicht doet...
Stoppen we met zijn telefoonkosten, dan zal hij dat ook prima vinden. Hij communiceert toch vooral vanuit huis, vanaf zijn computer. Die telefoon vinden wij een prettig idee, maar als we dat niet meer betalen, dan niet.
Hij zal altijd kiezen voor nog soberder leven, in plaats van in actie komen. Misschien ook in de wetenschap dat hij thuis sowieso verzekerd is van kost en inwoning.
Poeh
Het lijkt erop dat hier een groter probleem onderzit. Faalangst? Trauma van pesten?
Geen bijbaan maar psycholoog. Natuurlijk gaat hij straks ook geen echte baan zoeken. Ik zou hier echt iets aan doen met training, cursus, coach, psycholoog.
nou...
ik denk dat bicyclette gelijk heeft ( en Guerra ook mijns inziens). Ik weet dat veel ouders betalen maar lang niet allemaal. Er zijn ook ouders die dit allemaal niet betalen. En waarom geen kostgeld?? Als hij ergens anders studeert moet hij toch ook een kamer betalen. Of je stelt hem voor dat hij het schoolgeld betaalt maar dan geen kost en inwoning. als je niets doet dan woont ie straks nog thuis als hij 35 jaar is. Het kan ook zijn dat er inderdaad iets onder zit .. angst depressies ... maar daar moet hij ook iets mee. Ik zou dan toch ergens advies vragen alleen weet ik niet zo goed waar dan? Mentor vragen of via de huisarts?
opleiding
Doet hij een opleiding waar hij mee verder wil of is dat ook alleen maar tijdverdrijf? Waarom zou hij na de opleiding ineens wel gaan werken? Lastig hoor, maar wat Guera zegt: vergis je niet in de ernst van faalangst en pesten op scbool.
Ik lees niet zo heel veel geks
wat betreft studeren en geen baantje hebben. Het ligt er maar aan hoe je er naar kijkt. Vind je dat je als ouders primair verantwoordelijk bent voor de bekostiging van de opleiding/studie van je kind (als je daar de financiën voor hebt) of vind je dat een kind daar zelf primair verantwoordelijk voor is.
Wij gaan vooral van het eerste uit (kunnen dat ook op grond van ons inkomen) en doen het zo: wat wij redelijkerwijs (daar hoort bij dat we ook zelf nog prettig willen kunnen leven) kunnen betalen daar voelen we ons als ouders verantwoordelijk voor. Dus wij betalen collegegeld, kost en inwoning, eigen risico ziektekosten en kosten die niet worden gedekt en kind kan meeliften op onze vakanties. Boeken betaalt ze zelf maar daar matsen we haar ook wel eens mee. Oudste heeft wel wat kunnen werken en heeft gespaard en zorgt zelf voor kleding. Heeft net een jaar niet gewerkt en was tevreden met weinig.
Dan vind ik niet dat er iets mis is als een kind niet werkt. Als we alles konden ophoesten en er zelf leuk bij konden blijven leven, zou ik dat ook doen zonder dat ik dat in alle gevallen problematisch zou vinden dat kind niet bijdraagt.
Als je eigenlijk doelt op een onderliggende probleem (extreme luiheid of angst of wat dan ook) dan denk ik niet dat je dat even snel oplost met een baantje. Dan moe je dat onderliggende probleem aanpakken. Dat zeg ik niet goed, dat moet jij nie aanpakken, dat moet hij zelf doen.
Aagje
Ook eens met Guera
Ik zie hier ook meer angst of onvermogen in dan luiheid. Misschien zelfs een verborgen depressie. Ik zou hem naar de huisarts sturen voor een doorverwijzing.
Jammer dat hij intussen de 18 gepasseerd is, dan kun je als ouder in dat opzicht weinig meer voor hem doen, maar hij moet inderdaad een leven opbouwen en dat doet hij nu niet.
Enigszins herkenbaar ook uit de tijd dat mijn zoon overspannen/depressief thuis zat. Had nergens interesse in, alles was best, hij hoefde niks, ook geen geld. Zelfs een rijbewijs boeide hem niet, terwijl auto’s zijn lust en zijn leven waren (en zijn) en hij zich al op zijn tiende had voorgenomen met 16,5 aan rijles te beginnen en zo snel mogelijk dat rijbewijs te halen. Intussen heeft zoon vrijwilligerswerk en een bijbaan (bij een autodealer, zijn droombaan) en bloeit hij op alle vlakken op. Het is een enorm verschil met de zoon van 1,5 jaar geleden.
reacties
Ik moet zeggen dat we dat een paar jaar terug hulp hebben gezocht. Het was in de pest-periode, al was dat toen niet duidelijk voor ons, omdat hij daar pas over heeft gepraat toen hij al van de middelbare school af was. We zagen inderdaad wel tekenen van depressie. Toen kwam naar voren dat hij add had… en ging het vooral over hoe hij (en wij) daarmee moest(en) omgaan.
Hij heeft een tijdje een meegedaan met een groep kinderen met dezelfde problematiek (add), maar dat vond hij niks – hij vond dat de andere kinderen er veel slechter aan toe waren dan hij. Hij is een meester in het vermijden en daar goede smoezen voor verzinnen… dat doorzagen ze wel snel en ze gaven hem toen strikte opdrachten mee. Bijvoorbeeld: de volgende afspraak moet je langs een werkgever zijn geweest. En ze maakten het concreet door hem uit te laten spreken welke werkgever hij in gedachten had.
Het was zijn eer te na om de volgende afspraak te moeten bekennen dat hij niks had gedaan. Hij heeft zowaar gesolliciteerd bij een bouwmarkt. En is daar drie keer geweest, toen heeft hij er de brui aan gegeven omdat het werk te zwaar was (wat goed zou kunnen, want hij is best tenger). Dit is alweer een hele tijd geleden en bij ons voelt hij zich niet bezwaard om zich niet te houden aan afspraken die we hierover maken. En nu ik dit tik realiseer ik me dat het vooral onze afspraken zijn waar hij het mee eens is, maar vervolgens niks mee doet. Maar dan zijn we weer een stukje verder in de tijd… en zo houdt hij het al jaren vol!
De opleiding die hij nu volgt heeft wel zijn interesse. Maar het is helaas geen opleiding waar werkgevers voor in de rij staan, dus daar ligt nog wel een uitdaging. Ik hoop heel erg op een goede stage-ervaring volgend jaar. Daar zou hij ook kunnen groeien!
Hij kwam net weer met iets vaags. Iets via internet waar hij per mail contact heeft met een opdrachtgever. Dat is natuurlijk ook weer lekker veilig… en weinig sociaal. Jammer. Maar als hij het zo regelt voor zichzelf, kan ik er eigenlijk weinig van vinden.
Aagje, zo zie ik het ook wel. We kunnen het betalen en het is ook zeker pure luxe dat hij zich zonder (geld)zorgen op zijn studie kan richten. Heel fijn dat dat kan, want ik begrijp echt wel dat het in veel gezinnen geen keuze is. Ik zie in dat baantje vooral een kans om te leren zelfstandig te worden… op sociaal gebied vooral, ik gun hem ook die ervaring. En leuk als hij een zelfverdiend zakcentje heeft en daarmee de waarde van geld ervaart. Misschien is het wel een brug te ver, maar ik denk echt dat hij alleen over die angst komt door dingen te ondernemen… en succeservaringen te stapelen.
Pennestreek, leuk om te lezen dat jouw zoon zijn draai gevonden heeft na een moeilijke periode!
Verlegenheid
Deels lijkt mijn zoon op die van jullie, erg verlegen en niet sociaal ingesteld, zit graag op zijn kamer en kosten maakt hij niet, dus heeft geen drang om te werken.
Na zijn middelbare school heeft hij zo een jaar thuis gezeten en heb ik hem toch wel een termijn gesteld (na de grote vakantie) dat hij toch écht in actie moest komen. Hij heeft zich toen ingeschreven bij allerlei uitzendbureau's. Eerst bij maar eentje (toen vond hij het al wel oké) maar ik ben hem achter zijn broek blijven zitten en hem gepusht om zichzelf bij veel meer bureau's in te schrijven en zo werd hij een keer gebeld door zo'n bureau (oooooh zo eng) ik zag hem verschieten, want bellen is ook al zoiets wat onze pubers niet meer durven (tenminste, die van mij niet) maar goed, die man had werk voor hem en weigeren durfde hij ook niet 
Zo is hij bij een leuke werkgever terecht gekomen en helemaal opgebloeid, heeft daar leuke contacten opgedaan en is het jaar erop met een HBO studie begonnen, veel gemotiveerder dan hij ooit was.
Dus ergens heb ik zoiets, laat hem lekker zijn studie doen, het komt wel, of schrijf hem gewoon bij heel veel uitzendbureau's in (samen met hem doen) en maar kijken wat er van komt. Stimuleer hem door bijvoorbeeld voor te stellen dat hij van zijn verdiensten autorijlessen kan nemen en zijn rijbewijs kan halen. (ook wel een sociale actie hé, lessen met een instructeur)
Het is denk ik belangrijk dat hij positieve ervaringen opdoet, desnoods ga je in gedachten even je hele vriendenkring af, is er niet iemand die voor je zoon (via via) bijvoorbeeld een zaterdagbaantje kan regelen?
Wat herkenbaar
Wat een herkenbare situatie! Onze dochter, met ASS en inmiddels 19 jaar oud, heeft ook jarenlang allerlei activiteiten afgehouden. Een baantje wilde ze niet want geen tijd, eng, ze wilde absoluut geen oude klasgenoten tegenkomen, etc. Na heel veel therapie en met gerichte ambulante begeleiding is ze kort na haar 18e verjaardag gaan solliciteren. Bij het tweede sollicitatiegesprek is ze aangenomen als caissière in een supermarkt. Daar werkt ze inmiddels alweer ruim een jaar. Qua uren vind ik dat er wel wat bij kan, ze verdient 150-200 per maand, maar er zijn nog regelmatig periodes dat ze het bijna niet kan combineren met haar studie. Helaas heb ik haar ook niet kunnen stimuleren om dan in vakanties meer uren te maken. Fulltime hoeft echt niet, maar bijvoorbeeld drie weken van 20 uur leek mij toch niet overdreven.
Maar goed, misschien moet ik maar accepteren dat ook dit bij haar wat langzamer gaat dan bij ‘normale’ 19-jarigen. Ze heeft al zulke grote stappen gemaakt (vier jaar geleden durfde ze niet zelfstandig naar winkels of met de trein). Wij betalen de studie, medische kosten, en de basisvoorzieningen van haar levensonderhoud (ca 65 euro per maand zak/kleedgeld). Ik blijf de bijverdiensten wel onder de aandacht brengen, want het is natuurlijk wel de bedoeling dat ze binnen een paar jaar compleet financieel zelfstandig wordt.
Zoals bij Lara ging het bij ons ook
met veel tegenzin (of eigenlijk, zonder enig enthousiasme van zoon) hebben wij die bijbaan samen met hem geregeld. En het heeft maanden gekost. Eerst überhaupt het idee van een baan. Eng. Daarna kwam bedenken wat hij dan wilde. Hij kwam vanwege zijn liefde voor auto's toch steeds weer uit op de autobranche. Maar hebben ze daar ook zaterdagbaantjes? Anders dan auto's wassen? Bellen durfde hij inderdaad niet. Dus man is met hem een paar dealers af geweest, wat proefritten gemaakt en zo in gesprek geraakt met een verkoper. Man heeft zoon toen een beetje gepusht om te vragen of er ook baantjes te vergeven waren. En ja hoor, die bleken er te zijn. Toen de brief en het cv. Drama. Want toen kwam zwart op wit te staan dat hij met zijn 18 jaar in 4 Havo zat (twee keer gedoubleerd). Vond hij enorm confronterend. Maar we hebben hem ervan kunnen overtuigen dat zijn rijbewijs daar ruim tegenop woog. En toen nog het grootste te tackelen probleem: welke dealer dan? Hier middenin de Randstad zijn er nogal wat op fietsafstand. Uiteindelijk was ik het na 4 weken dubben zat, en heb ik gezegd dat hij het gewoon op alfabetische volgorde moest doen. En toen was het ineens bij de eerste brief bij de eerste dealer raak. En toevallig (hoewel, toeval bestaat echt niet) was dat ook de allerbeste plek waar hij terecht had kunnen komen. Klein team, hij krijgt de kans om op alle onderdelen mee te draaien en heeft een harstikke leuke baas (met toevallig dezelfde voornaam ook nog). Hij gaat er al een half jaar twee keer per week zingend heen en komt fluitend terug.
Moraal van het verhaal: een beetje stimuleren is niet verkeerd. Het is voor kinderen zoals de onze gewoon heel moeilijk om de motivatie en actie uit zichzelf te halen. Maar elke positieve ervaring is heel belangrijk. Jammer dat het baantje in de bouwmarkt niet goed uitpakte. Maar er zijn meer banen, hij moet er alleen wel naar zoeken.
Inschrijven bij een uitzendbureau is ook een goed idee, omdat er zo wellicht ook banen voorbij komen waar hij zelf niet zo gauw aan gedacht zou hebben. En het scheelt misschien ook sollicitatiegesprekken. Die doet hij tenslotte al bij het uitzendbureau als het goed is.
Reactie
Wij zitten hier ook met hetzelfde , onze zoon is weliswaar iets jonger , net 16 jaar, maar ook wij willen dat hij een baantje zoekt. Hij heeft ruim een jaar folders gelopen , maar heeft dat stopgezet omdat hij op zoek wilde naar iets anders. Ik heb samen met hem zijn CV (tje) opgesteld en nu laten we het iniatief nog even aan hemzelf over ( op zijn verzoek). Hij is ook niet erg sociaal en vindt het lastig op dingen af te stappen. Bij ons gaat het ook niet alleen om extra geld verdienen maar vooral leren om met mensen om te gaan en ervaring op te doen. Zoon doet dit jaar examen (HAVO) en ik wil niet dat hij vanaf mei de hele dag op de bank hangt. Goed te horen dat een beetje stimuleren goed uitpakt.
Dochter (14) is heel anders zij heeft 2 folderwijken en kan niet wachten tot ze 16 is zodat ze een ander baantje kan zoeken.
het een sluit het ander niet uit
Natuurlijk snap ik dat je je kind graag schuldenvrij door zijn studie heen wilt helpen. En ook dat er wel meer opa's en oma's zijn die sparen voor hun kleinkinderen. Maar het lijkt erop dat je hierdoor op dit moment zijn passieve gedrag in stand houdt. Hij hoeft zijn eventuele verlegenheid of angst niet aan te pakken, want iemand anders betaalt de noodzakelijke rekeningen wel.
Terwijl het een het ander niet hoeft uit te sluiten. Als je genoeg geld heb om zijn studie te betalen, dan kun je dat ook opsparen en straks (als verrassing) zijn studieschuld mee afbetalen.
Ik zou hem dus echt verantwoordelijk maken voor een deel van zijn uitgaven. Dat is echt niet teveel gevraagd voor een 18-jarige. En daar kun je verschillende constructies voor verzinnen. Als er maar een trigger in zit om te werken, want die aansporing heeft hij op dit moment overduidelijk nodig.
Voor jou is het (terecht) belangrijk dat hij werkervaring opdoet, socialer wordt en een zakcentje verdient. Dat ziet hij zelf op dit moment niet, dus zorg dat hij een andere aanleiding heeft om te gaan werken (geld nodig). Dan komt hij in ieder geval in actie.
Pennestreek
Inspirerend verhaal. Dat ga ik onthouden als mijn zoon in de baantjesleeftijd komt
Waar kun je hem mee triggeren?
Hier met zoon hetzelfde gehad. Tot aan zijn 19de niet aan het werken te krijgen. Kon het bijna een jaar uitzingen van geld wat hij voor zijn verjaardag had gekregen. De drempel om te solliciteren was gewoon te hoog, te eng. Totdat ik opperde om met hem en zijn broer naar New York te gaan. Ik wilde alles betalen behalve hun ticket. Dat werd mij gewoon te duur. Buiten het feit dat ik het ontzettend leuk zou vinden als hij meeging, hoopte ik ook dat dit voor hem een stimulans zou zijn om een baan te zoeken. Hij wist wel dat als het zover zou zijn (6 mnd later) en hij thuis zou blijven, dat hij er spijt van zou krijgen. En hehe, eindelijk ging hij solliciteren en vond een baantje wat bij hem paste. Hij heeft keurig het ticket terugbetaald. Dat moest ik wel voorschieten omdat we al moesten boeken. En wat hebben we een leuke week gehad met z'n drietjes. Nu is hij blij dat hij toen die stap heeft gemaakt.