Starten met methylfenidaat

Hoe ermee om te gaan

Naar je kind in ieder geval niet uitstralen dat het spannend is of wat dan ook. Dat is het niet.
Omdat er bijwerkingen op kunnen treden wordt je kind door de (kinder)arts in de gaten gehouden. De meest bekende bijwerkingen zijn gebrek aan eetlust (bij een jong kind kan dat problemen geven met de groei en zo), hartklachten/hoge bloeddruk (daarom wordt dat gemonitord, bij problemen wordt direct gestopt met methylfenidaat) en slaapproblemen. Die zijn er vaak al bij kinderen met AD(H)D, maar de oorzaak wordt dan anders. De (kinder)arts kan dan bijvoorbeeld melatonine voorschrijven. Ga daar niet zelf mee experimenteren, dat luistert nogal nauw.

Er niet zomaar mee kunnen stoppen snap ik niet. Wel zijn er sommige vormen van medicatie waarbij je een spiegel op moet bouwen (Strattera of Atomoxetine), daar merk je dus pas na 2 tot 3 weken wat van. Maar voor zover ik weet kun je zonder problemen met alle medicatie direct stoppen. Zeker methylfenidaat, want dat werkt maar 4 uur.

Je begint met het opbouwen, zeker bij jonge kinderen wordt gestart met een lage dosis. Zoals gezegd werkt methylfenidaat (Ritalin) kort. Je geeft dus een pilletje bij het ontbijt, en bij de lunch is het weer uitgewerkt. Dus je kunt dat prima een keer thuis uitproberen. Maar verwacht niet dat je dan meteen iets van effect ziet. Omdat je met een lage dosis begint maar ook omdat een kind thuis vaak minder problemen heeft/laat zien dan op school. De juf is over het algemeen degene die het meeste effect zal zien. Het is dus heel belangrijk dat de school op de hoogte is en de vragenlijst of observatielijst van de (kinder)arts goed invult.

Een beetje gerustgesteld zo? Lees vooral op internet over ervaringen met de verschillende soorten medicatie. Er is veel beschikbaar, en wat werkt is heel persoonlijk. Dus geef niet op als methylfenidaat niet (direct) werkt. Het is echt een (langdurig) proces van trial and error. Mijn zoon is er destijds weer mee gestopt omdat er niks werkte, maar toen hij op bijna volwassen leeftijd weer begon zagen we wel degelijk effect. Toen pas bleek dat hij als jongetje van 8 gewoon een te lage dosis heeft gekregen. Wisten wij destijds veel. Tegenwoordig is er echt heel veel op internet te vinden, ook over doses, bijwerkingen, andere opties. Dus lees je in.

Hier

Mijn zoon begon ook op die leeftijd, maar over niet zomaar kunnen stoppen hebben we nooit iets gehoord. We hebben langzaam opgebouwd tot we merkten dat het beter ging op school. Hij heeft geen last gehad van bijwerkingen, en was erg blij met het resultaat.
Ook voor hem was het alleen voor op school. Dat betekende dat hij op de basisschool alleen in de ochtend innam, en niet in de weekenden en vakanties. Dus heel vaak gestopt en opnieuw begonnen. Alleen in de ochtenden was omdat er in de middag allemaal vakken waren waar hij zich toch wel op kon concentreren (zaakvakken, techniek ed)
Inmiddels zit hij een paar jaar op de middelbare school en merk ik dat het hij steeds minder vaak gebruikt, dat het niet meer nodig lijkt te zijn.

ook nog ..

Verstandig om eerst thuis te proberen.
Dat je het spannend vindt, kan ik mij goed voorstellen. Ik heb het met die beslissing heel moeilijk gehad maar uiteindelijk toch gedaan en ondertussen heel tevreden mee.

Hoe je weet of de (dosis) medicatie werkt is een taak te geven die hij kan doen (en liefst ook leuk vindt) en die een bepaalde concentratie vergt. Dat kan zijn een (strip)boek lezen of een taak als (samen) de afwas doen of afruimen, dekken etc..

Een nog niet genoemde bijwerking is mindere aanmaak van speeksel (waardoor de eetlust en borstprikkels verminderen tijdens de werking van methylfenidaat). Daarmee heb je meer kans op gaatjes. Informeer bij de tandarts hoeveel tijd je het beste kan wachten met poetsen na een maaltijd. Hier wordt ook wel suikervrije kauwgom gegeten na een maaltijd. Dat simuleert de speekselklieren.
In de middag niet (veel) eten, heb ik nooit een probleem gevonden want dat eten ze 's avonds wel bij (en anders eens een medicijnvrij weekend om bij te tanken). Op (te) weinig drinken letten wij wel.

Vzwiw kan je altijd stoppen met methylfenidaat maar in begin is het wel verstandig een tijd onafgebroken in te nemen.

Is de dosis te laag, zal je niet veel merken behalve misschien een (ietwat) verminderde speekselaanmaak, wat mindere dorst en honger. Bij de juiste dosis wordt een kind rustig en alert, zal minder snel dingen opeens doen en zal minder het gevoel hebben dat dingen zomaar opeens gebeuren (of hem/haar overkomen). Ik had het gevoel dat mijn kinderen ook sociaal een langere concentratiecurve hadden en beter oorzaak-gevolg begrepen.
Die sociale curve ging in het begin erg rap.. de ontwikkelingen volgden elkaar snel op. Dat kan best confronterend zijn. Je merkt als kind dan op waar het eerder wel eens de mist in ging. Dat confronterende in combinatie met een snelle leercurve kan een dip veroorzaken. Dat is niet leuk maar als je het benoemt en je kind er op voorbereidt, er thuis over praat, is hij/zij er na een paar weken overheen. En mijn kinderen merkten daarna dat dingen opeens wel lukte en de juiste concentratie krijgen, géén worsteling was. En dat was heerlijk.

Als de medicatie uitgewerkt is hebben sommigen last van een rebound. Opeens komen alle prikkels weer binnen terwijl de concentratie er niet meer is, de vermoeidheid en honger slaan toe. Hier worden ze dwars oa van de honger. Hier ondervangen we dat met een boterham. Het lukt me niet altijd op precies het juiste het eten op tafel te hebben.

Overigens, hebben jullie ook een formulier voor op school gekregen om te toetsen hoe het zit met de concentratie, het kletsen, de bewegelijkheid etc?

oh, en wat betreft slaapproblemen en ritme

Mijn kinderen hadden voorheen (vóór ze medicatie kregen) ritme- dan wel slaapproblemen maar met de medicatie niet meer.. Hier gingen ze uit zichzelf juist strakker in het ritme zitten en beter slapen*.

Gelukkig maar want ook nog melatonine erbij, dat had ik een veel moeilijkere beslissing gevonden dan de methylfenidaat omdat melatonine een hormoon is. Daar heb ik vanuit mijn achtergrond meer bezwaren bij (maar dat is persoonlijk).

*[Wij maakten ze 's nachts wel wakker om wat extra te drinken. Dat worden ze nog steeds nu ze flink in de pubertijd zijn. Ik krijg ze moeilijk aan het drinken als er geen dorstgevoel is. Om te zorgen dat ze niet helemaal uit bed hoeven, hebben ze een bidon op het nachtkastje.]

Top!

Bedankt voor jullie ervaringen. Ik had natuurlijk wel wat gezocht naar antwoorden. Ik haal uit jullie antwoorden veel gerichter waar ik naar op zoek was.
Scherp van het verschil op school en thuis. Opletten bij het gebit en minder eetlust/speeksel had ik hier en daar wat over gelezen. Maar echt wauw.

Ik wilde maanden geleden het recept al, het duurt allemaal veel te lang. En nu is het bijna zover en moet het aan school over laten. Als er inderdaad dus ook lijsten bij komen kijken, moeten ze dus wel opletten.
Goed te horen dat je dus wel kunt stoppen en ik hou al rekenschap met alle scenario's. Ik ben echt superblij met deze reacties. En alle tips zoals het slapen en drinken en hoe je dat kunt opvangen geeft nu al rust. Melatonine ben ik ook geen voorstander van! Dat kan juist slaapproblemen geven als je daarmee knoeit. Daarom ben ik heel blij met dit. Ik ga zo duimen dat het gaat werken en dat er positief verschil komt. Ik heb morgen het gesprek en ik ben extra goed voorbereid. Ik ga natuurlijk naar die lijsten vragen als ze daar niet zelf over beginnen

Thanks for sharing

nou, nog meer

Nog een tip voor op school. Dat heeft te maken met de scepsis van de leerkrachten omtrent adhd en medicatie.

Elk nieuw schooljaar (of in jouw geval middenin) kwamen de kinderen 1 schooldag zonder medicatie de les in. Dat kondigden wij ook aan maar vertelden niet welke dag dat zou zijn. Aan het einde van de week vroegen we er dan naar.
Voordeel is dat je dan begrip van de leerkracht aan je kant hebt én dat de leerkracht kan herkennen wanneer er waarschijnlijk weer een verhoging in de medicatie nodig is (of -als dat niet het geval is- er mogelijk wat speelt in de klas wat je kind onrustig maakt).

Ik schreef elk jaar een brief aan de leerkracht(en) (op aanraden van iemand op OOL) wat er aan de hand is, waarvoor de medicatie dient, waar aan te merken is dat de medicatie niet ingenomen is of ontoereikend is etc.. Daarbij kondigden we ook aan dat we dat schooljaar mogelijk wat vaker dan andere ouders (kort) contact zouden zoeken ivm concentratie etc.. Dan kom je niet als overbezorgde ouder over.

Hou dus contact met de leerkracht want het eerste jaar deden wij dat niet zo goed en bleek kind al een tijd een medicatieverhoging nodig te hebben.. Juf had iets van blijven aankijken want het gaat vast vanzelf over.

Over medicatie gesproken: weet je al of, als de medicatie aanslaat en bevalt, je aan de langwerkende mag?

Eppos, opbouwen

Opbouwen moer je echt in kleine stapjes doen. Voor een kind zal het vast moeilijk zijn om aan te geven wat hoe voelt. Zeker in de opbouwfase kun je last hebben van het moment dat het uitgewerkt is en je daar vervelend van voelen. Rebound heet dat. Ook daarom is rustig gewennen belangrijk. En rekening houden met bedtijd. Uiterlijk vier uur ervoor de laatste ronde.

Zoon kiest zelf

Mijn zoon is wat ouder. Een leeftijd waarop ik vind dat ik niet kan bepalen welke pillen hij wel en niet neemt. Ik adviseer alleen. En soms kiest hij er dan toch voor om (in het weekend) geen medicatie te nemen.

Kaaskopje

Van een vriendin weet ik dat haar kind in de vakantie en weekenden niet slikt ivm de onderdrukt eetlust, dan wordt er net iets meer gegeten en wordt de grens ondergewicht net niet overschreden.

Kaaskopje

Er zijn kinderen die methylfenidaat nodig hebben voor hun hele gedrag gedurende de dag. Niet omdat het vreselijke kinderen zijn maar omdat sociale interactie ook een bepaalde focus vergt. De-continu-spring-in-'t-veld's die een ingeving meteen uitvoeren (adhd) of de dagdromers die niet wakker worden (add). Die kunnen ervoor kiezen om ook in het weekend en vakanties door te slikken.

Én er zijn kinderen die alleen op school de specifieke concentratie niet op kunnen brengen maar die genoeg concentratie kunnen opbrengen als er vanuit ouders wordt bijgestuurd. Die slikken bijv alleen op schooldagen.

Bij ons heeft er soms een (of beide) even een dagje geen zin om gefocust te zijn (ook nadh kinderen of volwassenen hebben dat wel eens) of er moet hoognodig eens flink bijgegeten worden. Het gebeurt ook wel eens dat er iemand vergeet op tijd in te nemen en dat alsnog innemen uiteindelijk resulteert in veel te laat avondeten.

Zaterdag

Wij hebben het hier gewoon eerst op een zaterdag geprobeerd, terwijl het ook alleen voor school bedoeld (en nodig) was. Dus dat kun je gewoon doen hoor, dan weet je wat het effect is en dat heeft rust.

Alleen op school, eetlust ed

Kaaskopje, bij ons speelt ADD, en wij hebben thuis geen onoverkomelijke last daarvan, dus ik heb ook geen reden om daar thuis op bij te gaan sturen met medicatie. Ik moet wat vaker zeggen dat ie iets moet doen, maar omdat ADD erfelijk is vergeet ik dat ook regelmatig. Ik snap hem, en daarom stoort het me misschien wat minder. In ieder geval heb ik thuis een blij en heel leuk kind, en hoe blij ik ook ben met de medicatie, ik vind het niet nodig om meer te geven dan hij nodig heeft.

Van effect op eetlust en slapen hebben we niets gemerkt, maar omdat hij alleen 's ochtends een pil inneemt (en in theorie tegenwoordig 's middags op school, maar dat blijft vooral bij theorie) is dat allang weer uitgewerkt tegen de tijd dat er serieus gegeten/geslapen moet worden. Hij slaapt goed en met z'n eetlust is helemaal niets mis, in tegendeel....

Proefperiode binnen grenzen

We hebben de eerste doses gehad. En dus ook vanochtend op zaterdag.
Gisteren meldde school dat het nu al werkte (na de eerste dosis) en na vier uur hij weer drukker werd. In de middag na school mag ik het nu ook geven.
We zitten beetje vast aan de uitspraak van de rechtbank, de andere ouder was niet voor. Nu had ik het daar over met de psychiater en die vond dat vier weken proef wel kort is zonder weekenden. In overleg met die dus toch de weekenden ook twee maal daags. De vraag is wat als het werkt en wat na die vier weken. Vandaar mijn vraag ook wanneer we dan moeten stoppen vanwege tegenstand van een van de ouders.
We zitten in een ondertoezichtstelling waar alles over tig lagen moet.

Dat terzijde, de vraag van ava of we aan langwerkende mogen. Zelf ben ik al lang blij dat medicatie uitgeprobeerd mag en het lijkt me logisch dan voort te zetten. Hoe en wie dat gaat regelen heb ik uitgezet aan de jeugdbeschermer. Van de ene kant zeg ik na school kan hij thuis "zichzelf zijn" en hoeft het niet meer. Maar nu ik ook het verschil wil kunnen beoordelen en we dat binnen vier weken moeten testen hebben we die mogelijkheid. Op school lag immers het probleem, thuis kan ik hem wel bijsturen. En als hij daardoor aan leren toe komt en zijn gedrag dan hem niet in de weg zit. School noemde zichzelf handelingsverlegen.

Het is nog niet zo dat echt de diagnose ADHD is gesteld. De kenmerken zijn wel genoemd. Ik denk dat het ook echt persoonlijk is, niet elk kind is gelijk en heeft niet gelijke omstandigheden. Ik heb hier wel eens vaker gepost en het kind zit ook tussen twee ouders die niet communiceren en er is wel meer aan het handje.
En inderdaad verdenk ik ons allemaal in huis nu van trekken van ADHD ADD autisme ) alleen, ik ben volwassen en de ander is puber. Als je iets ouder bent dan kun je daar zelf ook meer mee.
Ik zie veel creativiteit, rijke fantasieverhalen met spelen en onderzoekend op waar ze wel interesse hebben. Op school is dat niet handig maar ik vind het soms prachtig. Want ondanks dat ik hun denkwijze herken, kun je die ook echt wel ergens in gebruiken en positief inzetten.
Zijn er ook mensen die ernaast een oudercursus hebben gedaan waar ze wat uit hebben gehaald?

Hij zit dus nu twee dagen op een half pilletje van 5mg.

Positief

In de zin van ‘het werkt’ want soms werkt medicatie niet, geen enkele.. dat is dan best lastig. Dàt het werkt is een indicatie dat hij in het spectrum zit. Welkom bij de club 🙂.

Ik snap wat je bedoelt met ‘zichzelf zijn’ maar ook dit is hij zelf. Elke dag heb je de keuze om de medicatie te nemen of een dagje over te slaan of een hele tijd niet te gebruiken. Je neemt geen afscheid van de fantasie en de creativiteit. Er komt vooral iets bij: concentratie etc..

(En ja, het is erfelijk en soort zoekt soort 😉)

Zo te lezen zitten jullie niet in een makkelijke situatie. Des te beter om hier ook je informatie te halen.

Kortwerkend versus langwerkend: kortwerkend heeft een snelle en korte piek. De piek wordt snel bereikt en daarna wordt het rap minder. Dat betekent dat voor de middag opnieuw ingenomen moet worden, op tijd anders valt die piek wat te laat. In principe mag school geloof ik geen medicijnen geven maar ze kunnen een kind wel helpen onthouden. Je geeft het nu (nog) zelf maar ik neem aan dat hij het op een gegeven moment zelf moet doen? Mijn ervaring is dat school (of tso) dat snel vergeet. Dan wordt het te laat of niet ingenomen Dat kan onrustig zijn voor een kind.
Ook 2 snelle pieken kunnen voor onrust zorgen als er concentratie nodig is als de piek nog moet komen of net geweest is.

Langwerkend houdt in dat er een lange plateaufase is. Dat kan veel fijner zijn want er zijn lang geen schommeling. Bijkomend voordeel is dat je er maar 1x per dag aan hoeft te denken (na het ontbijt).

zoon ondertussen 18

Toenertijd was hij 6. We zagen op tegen de medicatie maar de psychiater verwees ernaar als 'aanvulling van een stof die hij van nature niet aanmaakt' (en die de meeste mensen van zichzelf dus hebben). Daarnaast ZOU er een link zijn tussen hoger percentage ADHD-ers met gedragsproblemen die geen medicatie nemen en zichzelf daardoor te buiten gaan aan bepaald gedrag (verslavingen) - wordt gezegd.

Voor de eerste testdag hadden wij er eigenlijk niks speciaal van gezegd omdat we hem niet wilden beïnvloeden. Maar die avond na school zei hij uit zichzelf dat het zo rustig was in zijn hoofd.

Over de loop der jaren heeft hij medicatie genomen, gestopt, herstart enzovoort. Nooit negatieve effecten gehad (eetlust, slapen ed was altijd in orde). Je kan er echt van dag op dag mee stoppen, het effect van het gewone middel is 4u.

Zoon is dankzij medicatie school doorgelopen zonder een jaar te moeten overdoen. Ik ben zeker dat dit zonder medicatie nooit gelukt zou zijn. Hij heeft ASS+ADD.
Hij zit nu aan de unief (wij wonen in België) en heeft recht op extra faciliteiten (extra tijd, rustiger lokaal ed) net omwille van de ADD/ASS.
Hij neemt ondertussen al jaren naar eigen inzicht en hij is heel blij dat hij dat middel heeft.

Tijgeroog

Het gaat er in eerste instantie toch niet om of jij last van hem hebt? Hij moet geen last van zichzelf hebben en dat stopt niet in de vrije uren.

eens met Kaaskopje

Helemaal eens met Kaaskopje. Het gaat om het kind, en niet om jou als ouder of om de leerkracht.

Je schrijft dat hij thuis 'zichzelf moet mogen zijn'. Medicijnen kunnen hem juist helpen om zichzelf te zijn. Om een wat rustiger hoofd te krijgen, stabieler te worden, dingen wél af te kunnen maken, minder chaotisch en afgeleid te zijn.

De 'lijdenslast' van ADHD ligt in eerste plaats bij het kind. Medicijnen zijn dan ook voor het kind, niet voor de omgeving.

Ook eens

Het is wellicht wat lastiger als het een jonger kind betreft, die kunnen toch vaak nog niet zo goed aangeven of ze last hebben, en waarvan dan. Dus dan wordt het toch vaak de ouder die bepaalt. Mijn zoon is 20, die valt echt niet meer te sturen en dat wil ik ook niet. Hij bepaalt zelf of hij wel of niet slikt. En hoewel hij zelf aangeeft dat de medicatie niet veel effect heeft, vooral niet op school, neemt hij ook in het weekend en in de vakanties dagelijks zijn medikinet. Hij voelt zich er dus duidelijk wel lekkerder door/bij.

hier

Alleen op schooldagen. Kind (11) voelt zich beter zonder, maar voor school wegen de voordelen voor haar op tegen de nadelen.
Op dagen dat ze slikt eet ze overdag helemaal niks.
Wij (rest van het gezin) zien wel voordelen in alle dagen slikken, maar zoals gezegd: het gaat om de last voor het kind en niet om de omgeving.

Merken/niet merken

Mijn zoon (17) zegt ook dat hij niet veel merkt van de medicatie. Ik merk het wel, en de school ook. Niet alleen zijn gedrag, ook de kwaliteit van zijn huiswerk gaat er flink door vooruit. Ook hij slikt het regelmatig in het weekend, terwijl hij het zelf mag weten. Dat zegt mij toch ook dat hij het wél merkt. Zoon heeft naast ADD ook ASS (of eerder andersom), ik merk duidelijk dat hij met medicatie ook minder snel overprikkeld raakt.

"Er geen last van hebben"

Ik bedoelde dat wij geen last hebben van zijn gedrag of het eeuwig doen over zich aankleden. Hij heeft er alleen last van omdat hij z’n schoolwerk niet afkrijgt en zich daar heel vervelend over voelt. Dáár heeft de medicatie hem bij geholpen. Voor de rest van de tijd hadden we al een heel blij kind, en dat wilden we graag zo laten. Dank voor de terechtwijzing over hoe we hem aan moeten pakken. Dat ik niet te veel aan mezelf moet denken enzo.

Wanneer het werkt

Gisteren was er toch niet echt merkbaar verschil op school. Eerlijk gezegd heb ik het weekend geen verbetering gezien (zover ik kan beoordelen vanuit mezelf). Ik heb zelfs het idee dat de eerste pil zogenaamd werkte omdat ik wel op zijn niveau heb uitgelegd waar het voor dient. Soort placebo-effect wat dus na een ochtend over was.
Vandaag de dosis omhoog gedaan waar ik ook geen verschil heb gemerkt, op school ook niet echt.
Ik vind het wel een goeie vraag wanneer het gewenste effect er is. Uiteraard moet het hem helpen. Ik vraag dus ook specifiek naar wat het met zijn werk op school doet en of hij minder snel afgeleid is etc. Hij oogt ook niet dat er nadelen van zijn, ik merk gewoon niets. Nu was ik al een beetje voorbereid op dat het dus nog maar het eerste middel is die we proberen. En ik weet dat het nog erg kort is.
Gevoelsmatig doe je het ook voor school. Er is duidelijk afhankelijk van deze 'oplossing' een opbouw. Ik twijfel ook heel erg aan deze aanpak. Er is passend onderwijs bedacht, zie alleen niet hoe dat dan wordt ingevuld. Verantwoordelijkheid en zorgplicht hoor ik, zie ik en lees ik maar wat dat dan inhoudt???
Ik geloof dat het nog een aardige puzzel wordt

Eppos

Het is fantastisch als mensen direct enorm geholpen zijn met medicatie, maar ik denk dat het heel vaak niet zo werkt. Omdat de dosering nog goed afgesteld moet worden, een lage dosering uiteraard ook een kleiner effect heeft dan een hogere, het lichaam eraan moet wennen en het effect soms niet met koeienletters zichtbaar is. Je bent kortweg te ongeduldig, vind ik ☺️. Geef het de tijd.

Ik snap trouwens niet waarom je zoon al medicatie heeft gekregen zonder officiële diagnose.

Tijgeroog

Ik reageerde op jouw woordkeus.

Ik slik zelf ook methylfenidaat en merk her echt als ik een "rondje" vergeten ben in te nemen. Ik kak in, kan opeens besluitelozer worden, alsof er een wazige deken over me is gevallen. Zondag was ik bijvoorbeeld de avondpillen vergeten. Ik merkte dat te laat en liet het zo. Ik vond het echt geen succes. ik verbeeldde me, ook door herinneringen aan eerdere situaties, dat ik de dag erna minder prettig wakker werd. Ik wéét het niet, maar mijn theorie is dat door de lange onderbreking mijn hersens dan toch extra overuren maken. Eenmaal de medicatie ingenomen kom ik ik weer bij de mensen.

Dus door persoonlijke ervaring, kan ik me niet voorstellen dat een onregelmatig systeem wat betreft het innemen van de medicatie, prettig is voor een kind. Ik vind een gelijkmatige spiegel veel prettiger.

Al medicatie gekregen

Zonder diagnose.
Zo sta ik wel met meer vraagtekens
Waarom er geen individuele therapie wordt geboden.
Het duurt allemaal verschrikkelijk lang. Het onderzoeksinstituut is eind 2018 begonnen met onderzoek en meldde zelf ook steeds dat de trage afwikkeling daar ligt. Mijn zoon mag gewoon zonder de medicatie niet langer naar school, 1,5 uur per dag en nu halve dagen.
Ik wil niet ongeduldig overkomen maar er zit haast bij. De psychiater heeft dat ook vanwege tijdsdruk door de rechtbank. Nu dus al anderhalf pil en nog merk ik niets. Ook niet in inie mini lettertjes. Zelf wil ik het echt wel tijd geven

Merkt hij zelf iets?

...