6 juli 2001 door Judith van Praag
Judith van Praag vertelt over de gesprekken die zij voert met zichzelf en anderen over het omgaan met verlies en verdriet.
In deze aflevering: de psycho-therapeute Yael Danieli raadt Judith aan om een boek te schrijven. "Door anderen te helpen, help je jezelf".
Waren mijn ogen de eerste tijd na ons verlies van Ariane Eira dof, ze schitteren nu weer. Had ik aanvankelijk helemaal geen interesse in mijn oude bezigheden, nu ben ik weer geïnspireerd aan het werk. En dit komt niet doordat ik mijn eigen, of de rouw van anderen uit de weg ben gegaan.
Een jaar nadat Ariane was geboren en overleden zijn Gary en ik terug gegaan naar Amerika. Psychotherapeute Yael Danieli raadde me aan een boek te schrijven voor lotgenoten. "Door anderen te helpen, help je jezelf", zei ze. Ik ben net terug uit Scottsdale (Arizona) waar ik op de internationale conferentie over babysterfte, 'Passages 2001', een workshop 'creativiteit tijdens het rouwproces' heb gegeven. Ik weet dat Yael gelijk had.
Zelfs als spreekster voelde ik me op de conferentie ook deelnemer. Er waren ongeveer 350 deelnemers, waarvan 40% zorgverleners en 60% rouwende gezinsleden. Maar dat gold niet voor mij alleen: alle andere presentatoren, professoren, andere wetenschappers, artsen, en liefdadigheidswerkers: we leerden allemaal van elkaar. Zo'n 350 mensen die ideeën en gedachten uitwisselden en met elkaar huilden en lachten.
Zit je in de put? Zoek hulp en help anderen. Dat klinkt als een cliché, maar cliché's houden nu eenmaal de grootste waarheden in. Zoek professionele hulp wanneer je niet genoeg baat hebt bij de aandacht van je partner of vrienden. Door anderen (als vrijwilliger) te helpen worden je gedachten afgeleid van je eigen problemen. Je merkt dat je niet de enige bent die het moeilijk heeft en je gevoel van eigenwaarde kan flink verbeteren wanneer blijkt dat je iets voor een ander kunt betekenen.
"Anderen helpen?" zei iemand. "Ik heb mijn leven gegeven aan mijn man en kinderen. Na een rothuwlijk heb ik nu de kinderen op eigen benen staan en ik heb eindelijk voor mezelf gekozen. Mijn zoon en dochter komen alleen wanneer ze wat van me moeten. En nu komt allemaal oud verdriet boven. Ruim dertig jaar geleden kreeg ik na 24 weken een miskraam. Ik mocht 'het' niet zien; destijds kreeg je niet eens te horen of je een jongetje of een meisje had gedragen. Nu sta ik er weer helemaal alleen voor, net zo als toen en ik ben woedend op alles en iedereen. Wat nou, anderen helpen, ben ik nu niet een keer aan de beurt?"
Een logische reaktie van iemand die zich volkomen in de steek gelaten en ondergewaardeerd voelt. Ik hoop dat ze hulp zoekt bij de verwerking van haar woede. Maar toch kan ik het aanraden om je te gaan inzetten voor anderen: juist door mensen te helpen die jouw hulp niet als vanzelfsprekend zien, zul je een goed gevoel krijgen. Over jezelf én over de ander. Houd je het met mensen wel voor gezien, richt je dan op dieren: ook een dier in nood heeft aandacht nodig. Vraag eens bij een asiel of bij een dierenarts op wat voor manier je kunt assisteren.
Een zelfhulpgroep zoals de Vereniging voor Ouders van een Overleden Kind (http://www.vook.nl) wordt door lotgenoten gerund. Ouders die aanvankelijk hulp zoeken, kunnen na verloop van tijd zelf een hulpverlenende rol gaan vervullen.
Een mooi voorbeeld van een persoonlijke activiteit is de brochure die Claudia C.M.Rodenburg-Folkerts ter nagedachtenis aan haar zoontjes Edward* en Daan* verzorgde. Daarin staat van alles te lezen over het 'Op een persoonlijke wijze afscheid nemen van je overleden kind'. Het document, oproepbaar onder http://www/uitvaart.nl/publicaties/kind.rtf mag worden geprint en uitgedeeld.
Miranda van Hengel startte in februari 1998 ter nagedachtenis aan Jeroen (één van haar drieling), voor ouders van overleden baby's de Internet- contactgroep 'Lieve Engeltjes'. De eerste Internet-contacten met lotgenoten legde ze via Ouders Online, maar de groep had al snel een eigen website: http://www.lieve-engeltjes.nl. Als 'moeder de gans' bestiert zij de gelijknamige stichting, terwijl lotgenoten die als 'hulpgansjes' worden betiteld, de subgroepen begeleiden.
In 2000 bundelde de stichting verhalen van ouders van Lieve Engeltjes in het boek 'Geen blote voetjes in het gras' (uitg. Gopher). Mensen van wie het verlies al weer wat langer geleden plaats vond, opereren als klankbord voor de 'nieuwe' rouwenden.
Julia, het dochtertje van Marlou en Robert van Dijck, overleed ten gevolge van vasa previa. Ter nagedachtenis aan Julia en in de hoop dat andere vrouwen het onnodig verlies van hun kindje bespaard zal blijven, richtte Marlou samen met Amy Brown Gaghagen de 'International Vasa Previa Foundation' op (zie http://vasaprevia.com). Op de web-pagina vinden lotgenoten elkaar en middels IVPF hopen de oprichtsters het publiek, maar ook de medische stand te informeren.
Wanneer je het gevoel hebt dat je de controle over je leven kwijt bent, zal het aannemen van een actieve rol in je eigen rouw- en helingsproces je weer wat macht geven. Wanneer je daarnaast anderen helpt, geef je tegelijkertijd een positieve wending aan een negatieve ervaring en kan transformatie eerder plaatsvinden.
