4 mei 2001 door Judith van Praag
Judith van Praag vertelt over de gesprekken die zij voert met zichzelf en anderen over het omgaan met verlies en verdriet.
In deze aflevering viert Judith moederdag. Moederdag voor de onzichtbare moeder, die ondanks haar onzichtbaarheid als moeder wel degelijk lid van de club van moeders is. Hetzelfde geldt voor de onzichtbare vaders.
Op de tweede zondag in mei wordt Moederdag gevierd. Kunstenaars in de dop maken schilderijen voor mamma, kleuters leren versjes en zeggen ze op, grotere kinderen kopen cadeautjes, vaders verrassen hun vrouw, volwassen kinderen kopen kaarten en bloemen voor hun moeders, maar wat betekent Moederdag voor een onzichtbare moeder?
Vanaf het moment dat een vrouw bevalt, is ze automatisch lid van een club waar ze eerder niet bij hoorde: de club van moeders. Voor het lidmaatschap hoef je je niet op te geven, het valt niet op te zeggen, en lid ben je levenslang. Het maakt niet uit hoe je eruit ziet, uit welk milieu of land je komt, hoe jong of hoe oud je bent, wat je ras of draagkracht is. Alice Cooper zingt: 'Only women bleed' (Alice Cooper and Dick Wagner), maar alleen moeders weten wat het is om van een kind te bevallen.
Dat is evengoed zo voor een vrouw van wie de baby is overleden. Voor, tijdens of na de bevalling. Niemand kan zien dat zij lid van de club is. Die dikke taille bewijst niets. Buiten haar directe omgeving weet niemand waarom haar gang zo langzaam is. Niemand weet dat zij pijnlijk op hechtingen zit of gezeten heeft. Niemand weet dat haar borsten afgebonden zijn om stuwing tegen te gaan. Niemand weet van het lege wiegje, het lege kamertje van het kindje dat maar zo kort bij haar bleef. Zij is een onzichtbare moeder.
Mijn eerste Moederdag vond plaats vier maanden nadat Ariane Eira was geboren en overleden. Eindelijk had ik weer de moed opgevat om iets buitenshuis, voor mezelf te ondernemen. Ik had me opgegeven voor een weekend-cursus papiermaken en op zaterdagochtend fietste ik met iets van angst in mijn hart naar het atelier van een beeldend kunstenares in de Jordaan. Ik kende niemand van de aanwezigen, niemand wist dat ons kindje dood was, en ik had geen idee hoe ik me zou houden.
Het verbaasde me enorm hoeveel plezier ik die dag had in het leren van iets nieuws, en in het samenwerken met anderen. Wanneer ik mezelf er op betrapte, hield ik mijn adem in. Niet wetend of ik blij moest zijn, of dat ik me beschaamd moest voelen.
Aan het einde van de eerste cursusdag reed ik naar huis met een tevreden gevoel. Pas toen ik dicht bij huis kwam, in de bocht bij het Scheepsvaartmuseum, kromp mijn hart ineen. Toen besefte ik dat ik alleen mijn man thuis zou vinden. Dat Arianes wiegje leeg was.
De volgende dag was het Moederdag, precies vier maanden na Arianes geboorte en sterfdag. Ik begon die zondag met zwaar gemoed aan de cursus. Tijdens de lunchpauze ging ik alleen op pad. Zachtjes huilend wandelde ik door de straatjes van de Jordaan. Na een tijdje kwam ik langs een cafeetje waar de groep neergestreken was. De kunstenares die de cursus leidde, wees op een stoel naast die van haar en ik ging zitten, met moeite mijn tranen bedwingend. Juist omdat ik zo genoten had van de sfeer in haar atelier en van wat zij ons leerde, wilde ik haar vertellen waarom ik zo verdrietig was.
"Vier maanden geleden ben ik moeder geworden, maar mijn baby is dood en niemand in de groep die daar van weet. Vandaag is het Moederdag en ook ik ben moeder." Haar reaktie was medelevend, ook al had zij zelf geen kinderen. Door haar over ons verlies te vertellen, eiste ik Moederdag voor mezelf op en dat doe ik sindsdien ieder jaar.
Mijn tweede moederdag vierden Gary en ik met een picknick temidden van veldbloemen in het heuvelachtig landschap van 'central' Texas. Op mijn derde Moederdag woonden wij in Seattle en begon ik aan een lappendekentje. Ik knipte 144 vierkantjes van 2,5 x 2,5 centimeter uit satijn, brocade en tientallen bloemetjesstofjes, en maakte er een patchwork baby-dekentje van. Op mijn vierde Moederdag was het af en borduurde ik op de achterkant 'Ariane Eira', de datum en de plaats van haar geboorte, en Gary, en mijn naam. Het jaar daarna plantte ik een tuintje in Arianes herinnering. Ieder jaar wenst Gary mij een fijne Moederdag en ieder jaar vieren we het feit dat ons kleine meisje een plaatsje heeft in ons hart en het speciale sterretje, het lichtje is in ons leven.
Een paar jaar geleden gaf Gary me op Moederdag een tinnen broche. Het verbeeldt een strooien hoedje met op de rand penselen en een vogeltje. Heel toepasselijk, want naast het wroeten in Arianes bloembedje vind ik het heerlijk om in mijn tuintje te zitten tekenen en schilderen.
Die broche draag ik vaak en wanneer iemand me er een complimentje over maakt, dan zeg ik vol trots dat ik 'em van mijn man heb gekregen voor Moederdag. Weet de ander niet van ons verlies, dan vertel ik dat erbij. En zijn ze wel op de hoogte, dan herinnert mijn opmerking hen eraan dat het noemen van Arianes naam belangrijk voor me is en dat ik voor eens en altijd moeder zal zijn.
Voor onzichtbare ouders betekent het vieren van Moederdag (en Vaderdag) erkenning dat ze ouders zijn.
Ik wens alle ouders een betekenisvolle fijne Moederdag en straks in juni hetzelfde voor Vaderdag.
