1 april 2001 door Judith van Praag
Judith van Praag vertelt over de gesprekken die zij voert met zichzelf en anderen over het omgaan met verlies en verdriet.
In deze aflevering sluit Judith vrede met de natuur. De wrede natuur die haar kind heeft afgenomen, maar die ook troost en plezier kan verschaffen. Ontroerend en hilarisch tegelijkertijd.
Wanneer een kind sterft, gaat er ook iets dood in de moeder. Ze verliest het vertrouwen in zichzelf, in anderen, en in de natuur. Maar diezelfde natuur kan helpen het kind te herdenken en het verloren vertrouwen te herwinnen.
Nadat Ariane tijdens de bevalling was overleden, was mijn vertrouwen in mezelf en de natuur zoek. Het werd er niet beter op toen mijn man en ik weer zwanger wilden worden. Hoe graag ik dat ook wilde, ik voelde me zo onzeker en angstig, dat mijn voorbereiding op een zwangerschap meer weg had van uitstel. Ik en alles om me heen moest in optima forma zijn. Alle extra pondjes moesten eraf, mijn conditie moest verbeterd, mijn man moest stoppen met roken...
Op het pad ter vervolmaking kwam ik bij een Chinese arts terecht die mijn hormoonhuishouding door middel van acupunctuur zou verbeteren. "Jij heb tuin?", vroeg ze na de tweede sessie. "Werk in natuur, zie plant groei, geef goed gevoel in natuur". Haar gebrekkige taalgebruik werd goedgemaakt door haar wijze glimlach.
"Nee, wij wonen in een appartement", antwoordde ik. "Zonnetje in huis?" hield ze vol. "Plant zaadjes in bloempot of koekblik, zet in zonnetje, zie plant groei. Goed voor jou."
Nog voordat ik haar advies kon opvolgen kreeg ik bericht dat ik eindelijk, na drie jaar op de wachtlijst te hebben gestaan, een stukje grond toebedeeld had gekregen in een van de gemeenschapstuinen in Seattle.
Dit voorjaar begin ik aan mijn vierde jaar organisch tuinieren. Ik kan van ganser harte beamen dat mijn Chinese arts gelijk had. Natuurlijk neemt het aanleggen van een tuintje je verdriet niet weg, maar door te plannen, te planten, door zaadjes te zien ontkiemen en het groen van bollen boven de grond te zien verschijnen ter nagedachtenis aan je overleden kind zet je een gedeelte van je verdriet om in iets positiefs.
In het begin stelde ik me tevreden met het wieden van onkruid en het verwijderen van stenen. Ik bracht een hele zondag door met het tekenen en inkleuren van plattegrondjes in mijn tuinschetsboek. Wortels en biet naast elkaar, sla in de schaduw van sperzieboonranken en kruiden in een cirkel in het midden. Maar behalve de twee lavendel-planten die ik redde van de afvalhoop, plantte ik niets.
Ariane's dood had me angst ingeboezemd. Pas toen Gary met me mee ging om me aan te moedigen, durfde ik stekjes uit te zetten en de eerste sla en bietzaadjes in de grond te stoppen.
Daarna plantte ik radijsjes die later, na twee weken afwezigheid, zo groot waren geworden als tennisballen. Met loof dat tot aan mijn knieën reikte.
Ik plantte wortels, veldbloemen en Lathyrus. Ik stond versteld van mijn courgettes, van rijen ui, de artisjokken en kruiderijen. De hele zomer en herfst aten we uit de tuin. Ik plukte boeketjes Lathyrus, Korenbloemen, 'Love in the mist', rode en oranje 'poppies' (klaprozen) voor in Ariane's vaasje thuis. En iedere dag presenteerde ik iemand met een boeketje ter nagedachtenis aan ons kleine meisje. Ook al vertelde ik dat laatste er niet bij, het betekende meer voor me dan zij konden weten wanneer ze de bloemen met een glimlach in ontvangst namen.
Wanneer ik verdrietig was of een hoofdpijn voelde opkomen, dan dwong ik mezelf naar de tuin te gaan. En iedere keer weer deed het wroeten in de aarde, het wieden van onkruid en het bijhouden van de planten me goed. Negatieve gedachten verdwenen als mist in de ochtendzon. Hard werken maakte me moe en zorgde dat ik 's nachts goed sliep.
In de herfst haalde ik een knoflookbol uit elkaar en stopte teentje voor teentje, zes centimeter diep in de aarde. De zomer daarop was de oogst van wel twintig volgroeide en sappige knoflookbollen een verrukking. Bloemen van het eerste jaar kwamen het daaropvolgend jaar als vrijwilligers terug, de door anderen afgewezen Lavendel-planten groeiden uit tot flinke struiken.
Het zien ontkiemen van zaad, het zien groeien van planten en bloemen was precies wat mijn Chinese arts had voorgeschreven; het deed me mijn vertrouwen in de natuur en haar eeuwig durende cyclus herwinnen.
Je hoeft niet per se een tuin te hebben om een herinneringsplekje in de natuur te creëren. Je kunt een boompje of bloeiende struik planten in een pot, in een bos, of in de tuin van vrienden. Je kunt een bestaande boom in een favoriet bos of park kiezen als herdenkingsplek. Je kunt het graf van je kindje beplanten, en je kunt een tuintje aanleggen in een bloempot of koekblik. Hoop doet leven, en zien leven geeft hoop.
