1 februari 2001 door Judith van Praag
Judith van Praag vertelt over de gesprekken die zij voert met zichzelf en anderen over het omgaan met verlies en verdriet.
In deze aflevering: over het gevoel een mislukkeling te zijn, én praktische tips voor het bezweren van angsten. Ook heel nuttig voor (aankomende) moeders die géén kind verloren hebben. Wat dacht u van een geboorteplan?
Hoe kom je over een traumatische bevalling heen en hoe vat je de moed op om weer zwanger te worden?
Je zwangerschap verliep min of meer probleemloos. Je wist van uitbuiken, puffen met bekkenbewegingen, puffen met een riedeltje, van hijgen en persen. Met 39 weken wist je al dat je baby extra groot was en je wilde worden ingeleid, maar je verloskundige stond erop dat je het zelf zou doen.
Twee weken na de uitgerekende datum kondigde je baby zich eindelijk aan. Met zijn 42 weken was hij een kanjer. Nadat het hoofdje was geboren, bleven de brede schoudertjes muurvast zitten. Na eindeloos persen, na eindeloos gedruk en geduw van verloskundige en gynaecoloog op je buik, gevolgd door een flinke knip, werd hij geboren. Van schouders tot tenen blauw aangelopen. Je placenta kwam pas 45 minuten later, ook na flink geduw en pas nadat jij anderhalf liter bloed had verloren...
Een vriendin was een keizersnede beloofd, maar toch moest ze het nog vijftien uur op 'natuurlijke' wijze proberen. Uiteindelijk werd het toch een keizersnede, maar het was al te laat voor een ruggeprik. De keizersnede werd onder volledige narcose uitgevoerd, waardoor ze haar baby pas te zien kreeg toen ze zelf weer bijkwam...
Of, wat ook voorkomt: je wist van te voren al zeker dat je de pijn van de weeën niet zou kunnen verdragen en dat je een ruggeprik wilde. Maar de verloskundige hield stug vol dat je zonder kon. Pas na 24 uur afbekkende weeën, toen bleek dat je het echt niet kon, kreeg je je zin.
De een vertelt dat ze, na de bevalling die zo anders uitviel dan verwacht, geplaagd wordt door nachtmerries die haar zelfs overdag niet loslaten. Het angstzweet breekt haar regelmatig uit en ze doet niets dan huilen. Ze is zo overstuur, dat ze haar kindje niet eens met succes aan de borst kan leggen. En er is niemand om haar te helpen. Ze voelt zich hulpeloos, machteloos en een mislukkeling.
Een ander verdringt de herinnering aan de hele bevalling. Maar na verloop van tijd maakt het idee dat haar kindje wegens zuurstofgebrek had kunnen overlijden haar vreselijk emotioneel. Zij zou zo graag weer zwanger worden, maar ze is als de dood dat bij een volgende bevalling haar wensen net als de eerste keer in de wind worden geslagen.
Een man vertelt dat hij zijn vrouw niet meer zwanger wil maken nadat hij heeft gezien hoe zij heeft geleden tijdens die traumatische bevalling.
Lang heeft het gruwelijkste moment van de bevalling zich in mijn dromen herhaald. Ik dacht dat de vreselijke nachtmerries voorbij waren, maar toen Gary en ik een jaar na Ariane's geboorte en dood serieus begonnen te praten over weer zwanger worden, kwamen ze terug.
Met die dromen kwam ook de angstige gedachte boven dat het een volgende keer weer net zo zou gaan. Ik had het er immers de eerste keer ook niet goed vanaf gebracht. Ik voelde me een mislukkeling, terwijl het toch de arts was die een verkeerde beslissing had genomen en niet ik.
Veel praten met mensen in onze omgeving hielp met het verwerken van ons verlies. Gary en ik hadden zelfs ieder een eigen gesprekstherapeut. Praten hielp ook met het vinden van moed om aan een volgende zwangerschap te beginnen. Verder had ik veel aan het opschrijven van gedachten. Ook ging ik op zoek naar een arts die aandacht voor onze specifieke eisen zou tonen en met ons zou willen samenwerken.
Door dromen en angsten op papier te zetten, krijg je meer controle. Monsters van de nacht zien er heel wat minder eng uit wanneer je ze opschrijft, desnoods 's nachts. Als je op een rijtje zet waar je bang voor bent, kun je voorzorgsmaatregelen treffen. Zodat wat je vreest niet nog eens hoeft te gebeuren. Als er bepaalde complicaties zijn geweest, probeer dan zoveel mogelijk te weten te komen over het hoe en waarom en hoe groot het risico is dat het weer gebeurt.
Langzaamaan raakt het in gebruik dat vrouwen zelf hun eigen geboorteplan schrijven. In een geboorteplan zet je uiteen hoe je je bevalling voor ogen ziet, wat je nodig denkt te hebben en wat je per se niet wilt. Vervolgens bespreek je het geboorteplan met je verloskundige of gynaecoloog.
Ik woon in Amerika en daarom zette ik bijvoorbeeld in mijn geboorteplan dat ik niet automatisch pijnstillers wilde ontvangen zoals hier gebruikelijk is. In Nederland, waar pijnstilling uitzondering is, zal een vrouw juist willen vastleggen dat ze wel een ruggeprik wil, of dat ze hoe dan ook in het ziekenhuis wil bevallen, ook al is haar vroedvrouw fervent voorstander van thuisbevallen.
Je hoopt natuurlijk dat een arts altijd het beste met je voor heeft, maar vaak is een bepaalde wijze van handelen zo'n routine geworden dat er geen rekening wordt gehouden met de wensen van de individuele vrouw, tenzij ze die vantevoren duidelijk heeft gemaakt. Dat is de functie van een geboorteplan: ervoor zorgen dat er naar jóu geluisterd wordt.
We weten allemaal dat we nog zoveel kunnen wensen, maar dat we vaak met minder genoegen moeten nemen. De omstandigheden rond een geboorte zijn nu eenmaal niet altijd ideaal en het kan gebeuren dat het geboorteplan niet of niet helemaal gevolgd kan worden. Daarom is het goed als er een tweede plan is, voor noodgevallen. Ook dat kun je vantevoren bespreken met je vroedvrouw of je arts.
Door je samen met je partner goed te informeren, kun je samen tot weldoordachte beslissingen komen. Zo neem je een beetje macht terug in eigen hand, waardoor je je angst voor een groot gedeelte kunt overwinnen.
Maar het leven brengt nu eenmaal risico's met zich mee, en een bepaalde mate van angst zal altijd aanwezig zijn tijdens zwangerschap en bevalling. Ouders die van de roze wolk gevallen zijn, zijn zich daar wat meer bewust van dan anderen.
