1 februari 1999 door Dido Michielsen
Dido Michielsen is moeder van Lisa-Xiu en Lin. In haar maandelijkse column vertelt Dido over alle ins en outs van het adoptie-ouderschap.
Emotie-televisie, daar moet je van houden. Persoonlijk sta ik altijd weer versteld van het vergaande exhibitionisme van de deelnemers die vrijwillig hun liefde van de daken schreeuwen, met het Nederlandse kijkersvolk als stille en meelevende getuige -- of als spijtbetuiging een bos bloemen laten aanreiken die niet kan worden geweigerd. Maar het kromst trekken mijn tenen zodra ik per ongeluk langs 'Spoorloos' zap. Er wordt mij keer op keer gevraagd of ik ook altijd aan de buis gekluisterd zit om naar dit programma te kijken, dat grossiert in het herenigen van geboorte-ouders en adoptiefkinderen. Mijn antwoord luidt dan: "Nee, liever niet."
Begrijp me niet verkeerd, ik heb absoluut bewondering voor de speurzin van de redactie. Een enkel etiketje in een jasje genaaid, een verfrommeld briefje dat twintig jaar werd gekoesterd, een non die nog in leven blijkt, niets is hen te weinig of ze kunnen er wel een mensenleven mee overhoop gooien. En ik kan me levendig indenken dat je als geadopteerde een dwingende behoefte hebt aan het leren kennen van je roots. Maar de braakneigingen wellen onmiddellijk op als ik zie welke prijs de kinderen voor deze wetenschap betalen. En die arme geboorte-ouders, meestal geheel onbekend met het hier zo populaire fenomeen televisieroem, die in het ergste geval naar een studio in Hilversum worden verscheept om in de spotlights met hun eigen vlees en bloed te worden herenigd...
Waarom moeten wij meemaken dat een speurtocht tot niets leidt, of bitter teleurstellend blijkt omdat de moeder het niet aankan om met haar verleden te worden geconfronteerd? Is er geen elegantere manier om dit soort privé-kwesties aan de kijkers mee te delen? Je mag blijkbaar niet eens op het belangrijkste ogenblik in je leven spontaan reageren, zonder aanwezigheid van camera's en een productie-crew.
Bovendien is het bekend dat adoptiekinderen die hun geboorte-ouders hebben gevonden vaak een nieuwe fase in hun leven beginnen die lang niet zo rooskleurig is als zij zich altijd hebben voorgesteld. Een droom komt uit (of niet, natuurlijk) – maar blijkt meestal niet zo fraai of gemakkelijk als zij hadden gedacht. Terwijl geluksbrenger Spoorloos het toch graag doet voorkomen alsof pas na hun interventie het happily ever after is losgebarsten. Maar laat ik op mijn woorden passen; wie weet werp ik de televisiemakers wel een interessant 'vervolg-format' in de schoot.
Natuurlijk kun je zeggen dat de adoptiekinderen zich geheel vrijwillig aan Spoorloos overleveren. Het is helaas niet zo dat er andere mogelijkheden zijn waarbij zoveel geld en moeite wordt gespendeerd om de geboorte-ouders te vinden. En je kunt natuurlijk beweren dat het iedereen vrij staat om zijn tv aan of uit te zetten. Ook waar. Maar ik zou liever zien dat de makers van programma's als Spoorloos en dergelijke er even bij stilstaan dat het vinden van je ouders van een heel andere orde is dan een verrassende metamorfose ondergaan met behulp van Peek & Cloppenburg en een stylist.
