Op mijn 19e jaar werd ik onverwachts zwanger van mijn zoontje. Zijn rustige babytijd veranderde echter in de peuterpuberteit, waarin woedebuien en gedragsproblemen de overhand namen. Het bleek dat hij ADHD, hechtingsstoornis en neurobiologische ontwikkelingsstoornis (ASS) had. Als ouder stond ik voor enorme uitdagingen en voelde ik me vaak onbegrepen. In dit ervaringsverhaal deel ik hoe ik omging met deze moeilijkheden en welke lessen ik heb geleerd.
Hij was een rustige baby, huilde bijna nooit en brabbelde amper. Maar in de peuterpuberteit begonnen de problemen. Woedebuien werden steeds vaker en hij uitte zijn frustratie door te slaan, schoppen, haren trekken en schreeuwen. Vaak was de aanleiding dat hij iets probeerde te vertellen wat ik niet begreep. Op het kinderdagverblijf merkten ze al dat hij van het ene naar het andere sprong, concentratieproblemen had en niet rustig op een stoel kon zitten. Toen hij naar groep 1 ging, werden de problemen groter. Hij werd van het reguliere onderwijs afgestuurd en kwam terecht op een soort dagbesteding. In groep 4 sloot hij weer aan bij het speciaal onderwijs. Vanaf dat moment werden de problemen extreem. Hij vocht, liep weg van school en kon niet in de les blijven. Bijna dagelijks had hij woede-aanvallen waarbij hij alles om zich heen kapot sloeg: speelgoed, mijn spullen, ruiten. Hij was fysiek agressief naar mij en zijn kleinere zusje. Op het laatst bedreigde hij mij zelfs met een broodmes. Hij kon niet mee naar de winkel, eigenlijk nergens naartoe. In het openbaar liet hij sociaal wenselijk gedrag zien, maar thuis barstte de bom des te harder. Dagjes uit liepen al mis voordat we aankwamen. Alleen bij het idee dat we ergens heen zouden gaan, begon hij al. Ik raakte steeds meer geïsoleerd thuis. Ik kon niet werken, omdat ik er zelf compleet doorheen zat. Veel vrienden hadden niet door hoe slecht het met mij en mijn kind ging. Ik heb dagen, weken, jaren gehuild. Op slechte dagen fixeerde ik mijn eigen kind soms meer dan 4 uur achter elkaar voor zijn veiligheid. Mijn dochter werd dan met spoed opgehaald door haar vader of opa en oma.
Ik voelde me zo leeg en eenzaam. Ik werd lid van een Facebook-groep voor lotgenoten en vond daar troost in het feit dat ik niet de enige ben. Uiteindelijk besloot ik dat mijn kind, ondanks mijn eigen heftige internaatverleden, niet langer thuis kon blijven. Ik las een bericht van een man die zijn moeder had doodgestoken. Ik begon te huilen en zei tegen mijn moeder: "Ik kan er niet eens voor instaan dat mijn kind dit niet gaat doen." Dat was het besefmoment dat er dringend iets moest veranderen. Ik heb hem laten opnemen bij Curium. Vanaf dat moment ging het alleen maar beter. Hij mag zelfs na de zomervakantie naar het speciaal middelbaar onderwijs en woont weer volledig thuis.
De zorg voor mijn zoon is zeer intensief. Hij is nu 13, maar sociaal-emotioneel 8 jaar. Ik moet hem voorbereiden op alles en vooral zijn planning niet veranderen. We spreken altijd een plek af waar hij naartoe kan als hij overprikkeld raakt. Ik moet hem helpen met korte, duidelijke, stap-voor-stap instructies. "Ga je kamer opruimen" is te groot voor hem. "Doe je lego in de rode bak. Doe je kleding in de wasmand. Trek een schone onderbroek aan. Doe tandpasta op je tandenborstel." Als ik zeg: "Ik kom zo." dan vraagt hij hoeveel minuten "zo" is en gaat dan zitten aftellen. Humor kan hij wel waarderen. Laatst zei hij op iets naars wat ik deelde: "Dat klinkt als een jouw probleem!" Ik dacht: wat? Maar ik zei met een gekke bek: " En als je nu niet gauw weg bent, wordt het een jouw probleem. "
Terugkijkend op de afgelopen jaren, vind ik het moeilijkste dat ik zo onbegrepen werd. Aan hem is het uiterlijk en gedrag buiten de deur niet te zien. Een sociaal netwerk dat jou kan opvangen en er gewoon voor jou kan zijn, is ontzettend belangrijk. Goedbedoelde adviezen dat ik hem harder moest aanpakken, etc., wijzen we af. Soms krijg ik nog opmerkingen, bijvoorbeeld als ik niet op een verjaardag kan komen omdat mijn zoontje thuis is. "Nou, dan regel je toch oppas. Neem je hem toch mee. Hij mag wel bij ons slapen." Zo werkt dat gewoon niet bij hem. Hij raakt daar echt van slag van.
De grootste les die ik heb geleerd, is dat ik mijn kind kan helpen door 'aanwezig' te zijn. Hoe zwaar het ook is, wat hij ook doet, ik ben er voor hem. Hoe onveilig hij zich ook voelt, ik bied hem veiligheid door gewoon bij zijn slaapkamerdeur te gaan zitten en te zeggen: "Ik ben hier als je me nodig hebt. Het is oké." Hij is een grote jongen die bang is voor de wereld die hij niet begrijpt. Hoe zou jij je dan voelen?
Tegen andere mensen in dezelfde situatie zou ik willen zeggen: "Je bent niet alleen. Het is loodzwaar. Zoek professionele hulp en investeer in therapieën, ook voor jezelf. Jij en je kind moeten dit samen doen. Leer je kind goed kennen. Wat werkt wel en wat werkt niet. Praat met je kind. Vaak willen we dingen al voor hen invullen, omdat we denken te weten wat goed voor ze is. Dat is niet zo. Zij weten het beter. Zorg goed voor jezelf. Als je goed voor jezelf zorgt, kan je het ook beter aan. Een kind met ASS kan zijn eigen emoties niet reguleren en gevoelens van anderen niet goed begrijpen, laat staan als die van jou erbij komen."
Ik heb nu een professionele hulpinstantie gevonden waar hij 1x in de maand en 1 week in de vakanties kan logeren. Dat geeft mij en mijn dochter ruimte en lucht. Hij vindt het niet altijd even leuk, maar ik zeg hem dan gewoon eerlijk: "Dit is nodig zodat ik een goede mama voor jou kan blijven." Hij begrijpt dat.
