20 april 2017 door Justine Pardoen
Wat weten we over de rol van internet bij het ontstaan van zelfbeschadiging en suïcidale gedachten bij tieners, en wat weten we over de rol van ouders om dit te voorkomen?
Kort na de dramatische dood van een leerling sloeg de angst toe bij ouders. Ineens gingen ze zich afvragen: "Zou ik de signalen wel herkennen als het niet goed gaat met mijn éigen kind?" De ongrijpbare invloed van internet werd daarbij een thema. Begrijpelijk: tieners begeven zich immers – ongeveer vanaf hun 12e – geheel zelfstandig in die wereld, waarbij je als ouders het zicht verliest op wat ze daar allemaal meemaken.
We weten al langer dat zelfmoordpogingen van tieners 'besmettelijk' kunnen zijn. Misschien geldt dat ook voor praten over zelfmoord, zelfbeschadiging via sociale media, en het zien van filmpjes van andere tieners. Dat soort dingen kán kwetsbare kinderen op het idee brengen dat zulk gedrag ook voor hen een oplossing zou kunnen zijn.
Gelukkig zien we op dit moment nog geen stijging van het aantal zelfmoorden onder tieners. Het gebeurt zo'n 55 keer per jaar (bij kinderen en jongeren van 10 tot 20 jaar) en dat aantal is al jaren stabiel.
Maar ook als het wel is gebeurd, kúnnen tieners elkaar aangestoken hebben.
Op dit moment is er nog geen onderzoek dat iets zegt over de eventuele invloed van internet. Maar die vaagheid leidt wel tot angst bij ouders. Gedachten over mogelijke besmettelijkheid, en de rol van sociale media (waar tieners gemakkelijk in contact komen met depressieve leeftijdgenoten) blijft natuurlijk bestaan. Zeker bij ouders, als ze in hun omgeving te maken krijgen met de zelfdoding van een tiener. Zoals onlangs in Heerlen (waarbij pesten via sociale media waarschijnlijk een rol speelde), en in Enschede (waarbij sexting waarschijnlijk een rol speelde).
Soms in bedekte termen, maar soms ook heel openlijk, vertellen jongeren op Instagram dat ze somber zijn, of worstelen met problemen. De hashtag #mysecretfamily brengt je naar accounts waar dit soort aandoeningen een jongens- of meisjesnaam hebben gekregen.
Zet een meisje #Sue in haar profiel, dan heeft ze suïcidale gedachten. Een jongen noemt dat #Dallas. Zo heb je ook #Ana en #Rex voor anorexia, #Annie en #Max voor een angststoornis, en #Cat en #Sam voor als je jezelf snijdt.
Overigens moet je je natuurlijk wel afvragen of het allemaal echte tieners zijn, die schuilgaan achter deze accounts. Er zijn ook sicko's die zich voordoen als een tiener met problemen, om zo in contact te komen met andere – kwetsbare – tieners.
Amerikaanse deskundigen geven nogal slechte tips, zoals:
Ja, dûh... Het probleem is nou juist dat tieners die signalen soms helemaal niet geven, omdat ze hun ouders uit de wind willen houden. Hoe had je het als ouders dán kunnen zien aankomen? En kún je het wel zien aankomen?
Wat we weten – uit onderzoek – is dat er een verband is tussen de manier waarop ouders praten over internet en hoe eenzaam tieners zich voelen.
Dat verband luidt als volgt: als tieners vinden dat het gesprek met ouders over internet zinvol is, is de kans kleiner dat ze zich eenzaam voelen.
Praten met je kind helpt dus altijd, zolang je het maar wel op de goede manier doet:
Kortom: blijf proberen je kind te bereiken. Steeds weer opnieuw.
