18 november 2011 door Anique van Maaren
Op 4 november 2011 was het Werelddraagmoederdag. Wat betekent het eigenlijk om draagmoeder te zijn? Anique van Maaren bespreekt de juridische consequenties.
Op 30 juni van dit jaar werd een klein jongetje geboren. Genaamd: Fabian Bjorn Theodoor Zuiderduin. Althans, dat was de bedoeling. Het liep anders.
Fabian is geboren uit Anneke, een vrouw met een groot hart. Anneke heeft drie gezonde kinderen, en gunde dat geluk ook aan haar beste vriend, Arthur. Die kon zelf geen kinderen krijgen. Arthur is namelijk getrouwd met Martijn en beiden hebben dus geen baarmoeder. Ze hebben gekeken naar de mogelijkheden tot adoptie, maar dat is voor homo's niet zo vanzelfsprekend als mensen vaak denken. Dus vestigden zij hun hoop op een draagmoeder en die vonden ze in Arthurs beste vriendin, Anneke. Samen gingen ze dit avontuur aan.
Anneke is getrouwd. Arthur en Martijn zijn dat ook. En dit is waar het verdrietige verhaal begint. De Nederlandse wet staat er namelijk niet voor open dat mensen kinderen zouden krijgen met mensen waarmee ze niet getrouwd zijn. Zodra het kindje geboren was, zou het juridisch een kind van Anneke en haar man zijn.
Dit was te omzeilen. Door middel van een ingewikkelde procedure via de rechter zou de man van Anneke het vaderschap kunnen ontkennen. Daarna zouden Arthur of Martijn de rechter kunnen vragen om een kind te mogen erkennen. Ook daarmee moet een rechter zich bemoeien: Arthur en Martijn zijn getrouwd en de wet gaat er dan vanuit dat zij enkel kinderen zullen maken met elkaar en niet met een ander.
Anneke en Arthur kennen elkaar al vanaf dat ze jong waren. Ze vertrouwen elkaar. Ze spraken het volgende af.
Het vaderschap zou niet worden ontkend, maar via de Raad voor de Kinderbescherming werd toestemming gevraagd voor Arthur en Martijn om pleegouders te worden van hun kind. Na een jaar, als Anneke en haar man die toestemming dan nog geven, mogen zij hun kindje dan eindelijk adopteren.
Maar het heeft niet zo mogen zijn. 41 Weken zwanger, ging Anneke naar de gynaecoloog voor een routine-onderzoek en een echo. Ze kreeg het nieuws dat geen enkele zwangere wil horen: het kindje leefde niet meer. Samen met de twee vaders ging ze de zwaarste nacht van haar leven in, om het levenloze jongetje op de wereld te zetten.
Op 30 juni werd Fabian dood geboren.
Op het geboorte- en rouwkaartje en de grafsteen mogen zij zetten wat ze willen. Daar heeft de kleine Fabian de juiste achternaam, de naam van een van zijn vaders, Zuiderduin. Op papier zal hij echter altijd de zoon van Anneke en haar man zijn en hun achternaam dragen. En geen wet ter wereld kan dat nog veranderen.
Ik heb Anneke begin 2011 leren kennen, omdat ook ik het traject van draagmoederschap in wil gaan, een kindje te dragen voor een ander. In die tijd hebben we samen een draagmoederforum opgezet, om onze ervaringen te kunnen delen. Het bleek een groot gemis en samen met Anneke en nog een aantal andere draagmoeders (in spe) bespreken we alle aspecten van het draagmoederschap. En dus ook de wetgeving.
De wet zegt dat ik te allen tijde juridisch ouder ben als het kindje geboren wordt. Mater Semper Certa Est. De wet beschermt mij. Tot een jaar na de geboorte kan ik mij bedenken, de wensouders in een nachtmerrie storten en hun kindje afpakken. Ik vind die bescherming misplaatst.
Als de wensouders zich bedenken, of als een van de wensouders komt te overlijden voor het eerste jaar om is, ben ik dus voor de rest van mijn leven juridisch ouder van dit kindje, dat ik uit naastenliefde wil dragen. Dan blijf ik onderhoudsplichtig en het kindje blijft mijn erfgenaam. Voor dit risico beschermt de wet mij geenszins.
Ik zou graag een speciale draagmoederwet zien, waarin een vrouw de kans krijgt om tijdens de zwangerschap een juridisch bindende afspraak te maken met de wensouders om een draagmoederschap aan te gaan. Waarbij de draagmoeder afziet van het recht het ongeboren kindje te houden en de wensouders zichzelf verplichten tot de zorg en het onderhoud van het kindje. Ongeacht of het een tweeling is, een handicap heeft, etc. Een wet die het burgerlijk huwelijk kan overstijgen.
Als die wet had bestaan, had Fabian de naam gehad die zijn ouders zo dolgraag aan hem hadden willen geven: Fabian Bjorn Theodoor Zuiderduin.
