Het forum van Ouders.nl is een online community waar iedereen respectvol met elkaar omgaat. Het forum is er voor ouders met vragen over opvoeding, ouderschap, ontwikkeling, gezondheid, school en alle andere dingen die je als ouder tegenkomt in het leven.
6 december 2009 door Henk Boeke
Wat moet je doen als je kind iets verkeerds heeft ingeslikt? Een spannende zoektocht met een verrassende ontknoping.
Kort geleden beantwoordde onze kinderarts een vraag over anticonceptiepillen, die gesnoept waren door een kind. De moeder vroeg zich af of dat kwaad kon of niet. Onze kinderarts stelde haar gerust, en zei dat er geen nadelige effecten te verwachten waren, hoogstens wat maagdarmklachten. Ook voor de langere termijn hoefde deze moeder zich geen zorgen te maken.
In een redactioneel naschrift bij dat Vraagbaak-artikel vroegen we ons af waarom er eigenlijk geen goede website bestaat, waar je snel kunt opzoeken wat gevaarlijk is en wat niet, en wat je moet doen als er iets is mis gegaan. Bijvoorbeeld water drinken of juist niet, laten braken of juist niet, etc.
"Ga naar Gifwijzer.nl" raadde de Postbus 51-medewerker ons aan, toen we daar bij wijze van test naartoe belden. Wat een grappig advies was dat. Maar niet heus. Die website maakt namelijk alleen maar reclame voor een commercieel product:
De Gifwijzer is uitgevoerd met klittenband, voor gemakkelijke ophangen en afhalen, is uitrolbaar tot 94 cm. De Gifwijzer is online te bestellen of verkrijgbaar in uw apotheek.
Afijn, die Gifwijzer, met klittenband en al, kost € 4,50, en er is ook een versie 'voor oppassende grootouders' (à € 6,50). De informatie die op die Gifwijzer staat, is natuurlijk niet beschikbaar via internet, want dan lopen ze inkomsten mis. Veiligheid is gewoon handel.
We zochten het dus hogerop. We vroegen het ministerie van Volksgezondheid waar ouders terecht kunnen voor informatie over giftige stoffen, en wat je moet doen als je kinderen daarmee in aanraking zijn gekomen.
"Ga naar Veiligheid.nl" raadde de Volksgezondheidsambtenaar ons aan, oftewel: de site van Consument en Veiligheid. Dat was evenmin een handige verwijzing, want Consument en Veiligheid geeft vooral tips hoe je kunt voorkómen dat het mis gaat. Zoals het bekende advies om geneesmiddelen en schoonmaakmiddelen te bewaren op een plek waar kinderen er niet bij kunnen. Op zich heel nuttig, maar geneesmiddelen en schoonmaakmiddelen moeten soms ook gebruikt worden, en dan kunnen ze dus op een plek terecht komen waar kinderen er wél bijkunnen. Waarna het alsnog mis kan gaan.
Of stel dat je kind met het schuim op de lippen ligt te creperen omdat het giftige bessen of bladeren in de tuin heeft gegeten. Het advies van Consument en Veiligheid luidt: "Koop een goed tuinboek". Tja...
Omdat we die verwijzing naar Consument en Veiligheid niet bevredigend vonden, bleven we aandringen. Waarom geeft de overheid zélf geen goede informatie? Daar kon de Volksgezondheidsambtenaar helaas geen antwoord op geven, en hij verwees ons door naar de woordvoerder van minister Klink. "Wat is dit voor overheids-bashing?" vroeg die geïrriteerd.
We waren ons van geen kwaad bewust. Overheids-bashing? We wilden alleen maar weten waarom de overheid wel miljoenen uittrekt voor de preventie van kindermishandeling, maar niet voor het voorkomen van ernstig letsel door andere oorzaken.
De voorlichtster hernam zich, en legde het uit. Dit is toch echt een taak van de ouders, stelde ze. Die moeten zelf in de buidel tasten om opvoedboeken te kopen, dus moeten ze ook maar die Gifwijzer kopen. Bovendien zijn fabrikanten verplicht om alle relevante informatie op de verpakking te zetten. En in noodgevallen kun je 112 bellen.
We bleven het vreemd vinden. Artsen en andere hulpverleners moeten weliswaar ook hun eigen leerboeken en vaktijdschriften betalen, maar voor hen is er wél een gratis gifwijzer beschikbaar in de vorm van Vergiftigingen.info. Dat is een digitaal informatiesysteem van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Het NVIC is een onderdeel van het RIVM, en het RIVM wordt voor 100% betaald door de overheid. Voor professionals willen ze dus wel betalen.
Vergiftigingen.info is een prachtig systeem, waar zo'n 27.000 producten in zitten, van wc-blokjes, allesreinigers en medicijnen, tot giftige planten, bestrijdingsmiddelen en cosmetica. De hulpverlener voert een paar gegevens in, zoals het product, de ingeslikte hoeveelheid en het gewicht van het slachtoffer, en het systeem zegt wat er gedaan moet worden. Als bij kinderen het gewicht in de gauwigheid niet beschikbaar is, wordt op basis van de leeftijd een gemiddeld gewicht genomen.
We vroegen het NVIC waarom dit systeem niet openbaar is, en alleen maar toegankelijk is voor professionals. Dat blijkt deels een historische oorsprong te hebben: het NVIC is 50 jaar geleden opgericht om toxicologische informatie te geven aan professionele hulpverleners. In eerste instantie alleen aan artsen en apothekers, later ook aan andere hulpverleners, zoals ambulance-personeel, politie en brandweer.
Kortom: zo is het nu eenmaal gegroeid. Blijft de vraag waarom het systeem niet alsnog opengesteld kan worden voor consumenten. De reden daarvoor, aldus Irma de Vries, internist/toxicoloog en plaatsvervangend hoofd van het NVIC, is dat het om medische informatie gaat, die geformuleerd is in medische termen. Die informatie zou dus eerst herschreven moeten worden voor leken, en behalve dat dat buiten de doelstelling van het NVIC valt, is er ook geen geld voor.
Met alle respect voor het nuttige werk dat politie en brandweer doen, maar ook dat zijn natuurlijk medische leken. Terwijl ze wél toegang hebben tot Vergiftigingen.info. Het argument dat de huidige informatie niet geschikt is voor gebruikers die niet medisch geschoold zijn, vinden we dus niet zo sterk.
Maar goed. Waarom kan er niet gewoon een web-paginaatje gemaakt worden à la de Gifwijzer, met vuistregels wat je wanneer wel en niet moet doen?
Irma de Vries (NVIC): "Het hangt niet alleen af van het product of de stof die een kind inneemt, maar vooral van de hoeveelheid. Het komt dan – juist bij kinderblootstellingen – heel vaak voor dat één hapje van een bepaald product helemaal geen kwaad kan, maar dat zes happen (om maar wat te noemen), wel tot een vergiftiging aanleiding kunnen geven. Op een kaart als de Gifwijzer staat alleen maar het product, met bijvoorbeeld wel of niet het toedienen van actieve kool, terwijl het juist om de hoeveelheid gaat die het verschil gaat maken tussen welke maatregel je wel en niet wilt uitvoeren. Toedienen van actieve kool heeft namelijk ook risico's (verslikken en daardoor risico op longontsteking)."
De Vries vervolgt: "Een kaart als de Gifwijzer kan deze nuances uiteraard niet aanbrengen en ook voor een online systeem is dit een ingewikkeld verhaal, omdat per geval uitgerekend moet worden (in milligram ingenomen product per kilogram lichaamsgewicht van het kind), wat de zogenaamde systemische dosiswaarde van een stof is die in het lichaam is opgenomen. Deze systemische dosiswaarden worden dan afgezet tegen bekende grenzen tussen 'geen', 'lichte', 'matige' en 'ernstige' vergiftiging, waarna de ernst van de vergiftiging bepaald kan worden."
Mogen we hieruit concluderen dat de Gifwijzer dus eigenlijk nutteloos is? De Vries: "Die stelling lijkt me het andere uiteinde. De Gifwijzer geeft wel richting, en het belangrijkste is dat hij ouders bewust maakt van risico's. Dus nutteloos zou ik hem zeker niet willen noemen."
De Gifwijzer is dus vooral nuttig om ons bewust te maken van de risico's waar we mee leven, maar in de praktijk heb je er niet zo veel aan. Weer wat geleerd.
Dus: bel gewoon de huisarts of 112 als u denkt dat er iets is misgegaan, en houd bij de hand:
schreef dit artikel mede namens Justine Pardoen. Samen waren zij Ouders Online, tot 1 september 2018. Henk als eindredacteur, en Justine als hoofdredacteur.
