5 december 2010 door Oma van Drongelen
Oma van Drongelen zweert bij de pedagogische tik en komt daarover in aanvaring met haar dochter, die alles met haar kinderen bespreekt. Wat is nou de beste aanpak?
Ik heb alle drie mijn kinderen wel eens met harde hand aangepakt en ze zijn er geen van drieën minder van geworden. En de oudste twee doen het met hun kinderen ook wel ongeveer net zoals wij dat hebben gedaan.
Mijn jongste dochter is heel anders. Die is van de zachte aanpak. Zij vindt: "Als ouders hun kinderen slaan, zegt dat meer over de ouders dan over de kinderen. Je moet gewoon geduld hebben met je kinderen. Ze uitleggen waarom iets wel en waarom iets niet kan."
Nou, mooi gezegd natuurlijk. Maar in de praktijk vind ik dat niet werken. Al dat gepraat: "Mama vond het niet fijn dat jij mama een 'stom wijf' noemde. Dat doet mama echt pijn in haar hartje." Wat?! Hoe haal je het in je hoofd zoiets tegen je moeder te zeggen?! Een draai om je oren kun je krijgen! Of, als het kind nog heel jong is: over de knie en een paar flinke tikken op de billen. Kinderen hebben hun ouders te respecteren!
Ik weet nog goed dat ik met mijn dochter en Niek, haar zoontje van 4, in de wachtkamer zat bij de huisarts. Er was een kinderhoekje met Lego en er lagen boekjes, maar al snel was Niek daarop uitgekeken. Hij begon de folders uit het rek te halen. "Niek, doe dat maar niet, lieverd," zei mijn dochter. Niek reageerde niet, hij ging gewoon door. "Niek, kom je bij mama zitten boekje lezen?" zei mijn dochter. Niek schudde van nee en gooide wat folders op de grond, daarbij uitdagend naar zijn mama kijkend.
"Niek, wil je die folders oprapen en terugzetten in het rek?" zei mijn dochter vriendelijk. Niek ging gewoon door. "Niek, dat vindt de dokter echt niet leuk hoor, wat jij nu doet," zei mijn dochter. "Waarom niet?" zei Niek. "Omdat die folders voor de grote mensen zijn om in te lezen," zei mijn dochter. En ze stond – eindelijk! – op en zette de folders terug in het rek.
Niek stond erbij en keek ernaar. Ik zat me daar te verbijten op die bank! Ik weet dat ik me er niet mee moet bemoeien, want dan wordt mijn dochter boos op mij. Maar ik dacht: je had al veel eerder op moeten treden. Hoezo 'doe dat maar niet, lieverd', hoezo 'dat vindt de dokter niet leuk'? Niks uitleggen, niks onderhandelen, gewoon zeggen dat hij daar met zijn tengels vanaf moet blijven. Klaar. En als-ie niet meteen luistert, opstaan en hem dwingen die folders terug te zetten. Zo had ik het gedaan.
Ze zijn nu 5 en 7, de kinderen van mijn dochter. Alles draait om hen, om het prinsje en prinsesje in huis. Ze krijgen alles, ze mogen alles. Mijn dochter zegt: "Wij zien onze kinderen als gelijkwaardig. Ze hebben ook een stem, ze mogen ook meebeslissen over dingen die ons allen aangaan. Dat is goed voor hun ontwikkeling."
Ik zou daar horendol van worden. Met je kinderen van 5 en 7 discussiëren over de vakantiebestemming. Waar gáát dat over? Die zien in een folder een zwembad en een glijbaan en dan willen ze daar naartoe. En niet alleen over de vakantie, overal mogen ze over meebeslissen. Hele discussies over wat er die avond gegeten wordt.
Wat een energie dat kost! Die wil dit niet en die wil dat niet. Maar mijn dochter zegt: "Als ze zelf de groente hebben gekozen, dan eten ze die tenminste. Dat werkt gewoon goed." Ik noem dat pamperen. Bij ons vroeger werd er gewoon gegeten wat er op tafel stond. Lustten ze het niet, dan maar met honger naar bed. Mijn dochter meent overal een feestje van te moeten maken.
Waar ik me ook dood aan erger, is dat die kinderen constant aandacht vragen en die ook krijgen. Als ze met z'n allen bij ons zijn, draait alles om de kinderen. Een normaal volwassen gesprek kun je niet voeren.
Ik moet eerlijk zeggen dat de kinderen van mijn twee zonen een stuk beleefder en beter opgevoed zijn dan die twee van mijn dochter. Die hebben in ieder geval respect voor hun ouders en weten wat mag en wat niet mag. Die hebben nog nooit 'stom wijf' tegen hun moeder gezegd. Mijn kleindochter Marieke deed dat toen ze 6 was!
"Zoiets pik je toch niet?" had ik later door de telefoon tegen Stefanie gezegd. Maar die zei: "Als zij dat zo voelt, mag ze dat zeggen. Ik zeg haar wat dat met me doet en dat komt heus wel bij haar aan, hoor."
Oh ja, mijn dochter geeft haar kinderen ook wel straf, maar op haar manier. De zachte aanpak. Zo noemen ze dat. Ik vind het helemaal niet zacht. Wat ze bijvoorbeeld doen, is negeren. "Mama wil nu even een time-out van je, Marieke," zegt Stefanie dan. "Mama is erg verdrietig om wat je hebt gedaan." En dan doet ze een uur lang net alsof Marieke er niet is en loopt ze met een verongelijkt gezicht rond.
Ik weet niet of dat zo goed is voor een kind. Ik denk dat een corrigerende tik geestelijk minder impact heeft. Dan weet een kind gewoon: dit is straf. Maar negeren? Het lijkt mij heel beangstigend voor een kind. En laatst wist ik ook niet wat ik hoorde. Niek had iets gedaan en Stefanie zei: "Je weet toch dat Sinterklaas alles ziet? Dus die ziet ook wat jij net gedaan hebt." Mijn mond viel open van verbazing. Is het niet de dokter die iets niet leuk vindt, dan is het Sinterklaas die alles ziet. Waar sláát dat op? Papa en mama zeggen dat het niet mag. Klaar!
Maar nou is er het afgelopen weekend iets gebeurd. Stefanie en Kees gingen een weekendje weg, de kinderen waren bij ons. Het begon allemaal gezellig. We deden spelletjes en 's avonds zouden we pannenkoeken eten. Het was een uur of drie in de middag toen mijn zus en zwager langskwamen. Dat doen ze altijd op zaterdagmiddag; als ze naar de markt zijn geweest, komen ze bij ons een borreltje drinken.
Nadat de kinderen de nodige aandacht hadden gehad van mijn zus en zwager, zei ik tegen ze: "Zo, Marieke en Niek, nu gaan opa en oma even een uurtje met ome Henk en tante Annet aan tafel zitten praten en nu gaan jullie even iets voor jezelf doen." Marieke ging met haar Barbies spelen en Niek ging een dvd kijken.
Dat ging even goed. Maar toen begon Niek te zeuren: "Ik vind deze film niet leuk." Dus zette opa een andere film op. Die was ook niet goed. "Ik wil sjoelen," zei Niek. Dus zette opa de sjoelbak voor hem in de logeerkamer. "Jij moet meedoen," zei Niek. "Nee," zei mijn man, "je weet wat we afgesproken hebben, je gaat nu jezelf een uurtje vermaken, opa en oma hebben grote-mensenvisite."
Niek pikte dat niet. Niek wilde aandacht. Even later stond hij op de bank te springen. "Ga van die bank af, het is geen springkussen," zei ik. "Van mama mogen we wel op de bank springen," zei Niek. "Maar bij oma mag dat niet," zei ik. En ik stond op, want hij bleef op de bank staan. Ik pakte hem bij zijn arm en trok hem van de bank. "De bank is om op te zitten en nergens anders voor," zei ik. "Heb je dat begrepen?" Niek knikte en ging aan de salontafel zitten kleuren.
Toen ik een minuut of 10 later naar de keuken liep om wat te pakken, zag ik tot mijn verbijstering dat Niek met een viltstift op de poot van de bank aan het kleuren was. "Wel verd... hoe haal je het in je bolle hoofd!" zei ik tegen hem. Ik trok hem de viltstift uit zijn handen en trok hem omhoog. "Ben je nou helemaal gek geworden. Oma's nieuwe bank onderkliederen!" Ik draaide hem om en gaf hem een paar flinke tikken tegen zijn billen. "Wie niet horen wil, die moet maar voelen," zei ik. Het jong zette het op een brullen.
"Ohohoh, oma! Je mag geen kindjes slaan. Dat ga ik tegen mama zeggen!" begon Marieke zich er ook nog mee te bemoeien. "Nou, ik vertel het zelf wel tegen je moeder. Als mijn kleinkind op mijn bank gaat zitten kleuren, dan krijgt-ie van mij een tik tegen zijn billen. Wat wil je dan? Moet ik met Niek gaan praten soms? Aan hem vragen waarom hij mijn bank wilde onderkliederen? Ik weet wel waarom hij dat gedaan heeft. Omdat hij even geen aandacht krijgt. Ik moet er zeker begrip voor hebben dat hij zich dan gaat uitleven op mijn bank? Nou, mooi niet." Ik was zó boos.
Later die middag heeft Niek netjes zijn verontschuldigingen aangeboden. Gelukkig heb ik de poot van de bank zo goed als schoon gekregen. Verder had ik dat weekend geen kind aan ze.
Toen Stefanie en Kees die zondag terugkwamen, heb ik het ze meteen verteld (mijn man was expres even met de kinderen de hond gaan uitlaten). Ze schrokken. "Ik wil niet dat je mijn kind slaat, dat weet je best, ma! Er zijn andere manieren om hem tot de orde te roepen."
Er ontstond dus een flinke discussie. "Je wilt dat ik een half uur met hem ga praten over waarom hij op mijn bank heeft zitten kleuren. 'Voelde je je eenzaam, Niek? Ging je daarom op de bank kleuren?' Zo zou jij het doen. Maar zo leert-ie nooit iets. Zo kan-ie alles uitvreten wat-ie wil. Want overal is een verklaring voor. Kinderen moeten regels leren, Stefanie. Het spijt me dat ik het zeg, maar je kinderen zijn echt brutaal en onaangepast. Allebei."
Ik was echt boos. Ik wist dat ik misschien te ver ging en dat dit grote consequenties kon hebben, maar het moest maar eens gezegd worden. Stefanie kwam met haar armen in haar zij voor me staan, maar Kees zei: "Kom Stefanie, rustig. Je moeder is boos vanwege haar bank en dat begrijp ik best. Laten we maar naar huis gaan, de kinderen komen eraan. Heb het er van de week nog maar even rustig samen over."
Nou, dat hebben we gedaan. Ik heb tegen Stefanie gezegd dat ik haar manier van straffen, dat psychisch onder druk zetten wat ze doet, veel schadelijker vind dan af en toe een corrigerende tik geven. En dat ze haar kinderen niet moet behandelen als kleine volwassenen. Dat het kinderen zijn, en dat die respect voor hun ouders moeten hebben en moeten leren luisteren.
Stefanie is het niet met me eens. Maar toch... ik heb wel het idee dat ze wat meer open staat voor advies. Ik heb voorgesteld ons verschil van mening over opvoeden voor te leggen aan deskundigen. Dat vond ze goed. Vandaar dus mijn verhaal en mijn vraag. Wat is de beste aanpak?
Twee antwoorden van deskundigen:
