19 oktober 2009 door Justine Pardoen

Wat elke ouder moet weten over anorexia en boulimia

Vorige week publiceerden we de oproep 'Stop de pro-ana sites'. Deze week bieden we u praktische achtergrondinformatie over eetstoornissen.

Sommige kinderen maken zich al jong zorgen over hun uiterlijk. Maar als ze eenmaal in de puberteit komen (grofweg: tussen 10 en 14 jaar), krijgt bijna elk kind er last van. Vooral meisjes kunnen ineens een groot bewustzijn ontwikkelen van hun lichaam, dat natuurlijk enorme veranderingen ondergaat. En voordat je het weet vinden ze zichzelf niet mooi genoeg.

Voor een deel horen die zorgen over het eigen lichaam bij de ontwikkelingsfase die ze door moeten. Maar daarmee is niet alles gezegd. De invloed van de omgeving is heel groot in deze periode. In toenemende mate zien we de puberale zorgen uitgroeien tot een obsessie. En zo'n obsessie kan leiden tot het ontstaan van een eetstoornis.

Rol van ouders

Eetstoornissen zoals anorexia nervosa en bulimia nervosa hebben enorme gevolgen voor het gewone dagelijks leven van het kind. Alles draait dan om eten en gewicht. Het leidt tot enorme schommelingen in gewicht, en uiteindelijk tot een verstoring van alle vitale lichaamsfuncties.

In het algemeen kun je als ouders het volgende doen:

  • let erop dat het zelfbeeld van je kind niet al te ver wegzakt. Probeer het zelfvertrouwen, dat in deze periode (10-14 jaar) sowieso al enorm kwetsbaar is, zo veel mogelijk te verstevigen;
  • geef het goede voorbeeld. Zeg niet steeds hoe ontevreden u over uw eigen lichaam bent, en geniet van gezond eten. Wees ook terughoudend in het leveren van commentaar op anderen (op straat, op tv, etc.);
  • schroom niet om hulp te zoeken als u een combinatie ziet van deze drie dingen: een gezond gewicht, een overdreven aandacht voor het lichaam en de weegschaal, en een negatief zelfbeeld. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter.

Kenmerken van anorexia en boulimia

Anorexia kenmerkt zich door een verwrongen beeld van het eigen lichaam. Kinderen zien zichzelf helemaal niet meer zoals anderen hen zien. Dun worden en nog dunner is het doel. Dat bereiken ze door veel minder te gaan eten, of zelfs helemaal geen vast voedsel meer te eten, of door overdreven intensief te gaan bewegen. Op een bepaald moment wordt eten en drinken vaak totaal onmogelijk. Anorexia gaat soms gepaard met boulimia.

Bij Boulimia zie je een combinatie van eetbuien met braken. Deze kinderen schommelen sterk in gewicht, worden meestal niet extreem dun, maar willen dat wel. Ze blijven eten, en in steeds extremere porties, maar proberen dat vrijwel onmiddellijk daarna weer kwijt te raken. Van het vele braken heeft het gebit op den duur enorm te lijden, omdat het maagzuur het glazuur van de tanden aantast. Ook meiden die aan boulimia lijden, doen vaak excessief aan lichaamstraining.

Voor beide eetstoornissen geldt dat ze vaak gepaard gaan met een andere psychische problemen, zoals angststoornissen, obsessief-compulsieve stoornissen (dwanghandelingen), snijden, drugsverslaving, alcoholmisbruik of andere vormen van ontremd gedrag.

Het is in ieder geval duidelijk dat kinderen die een eetstoornis ontwikkelen, hier niet in hun eentje weer vanaf kunnen komen.

Belangrijke signalen

Het herkennen van een eetstoornis is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Een van de kenmerken is namelijk dat degene om wie het gaat, meestal enorm zijn (meestal: haar) best doet om het te verbergen voor de omgeving. Op pro-ana sites geven meiden elkaar dan ook tips hoe je kunt voorkomen dat je moeder merkt dat je leeft op minder dan 500 calorieën per dag.

Waar kun je dan nog meer op letten behalve gewichtsverlies en een obsessie met eten?

  • Je kind weegt zichzelf vaak. Sommige sporten, zoals ballet en turnen, eisen dat je kind een bepaald gewicht heeft. Meiden die deze sporten beoefenen, lopen meer risico.
  • Je kind praat veel over eten, doet moeilijk over bepaalde porties, weigert dingen die het eigenlijk best lekker vindt, en is gefixeerd op 'light'-producten.
  • Je kind gaat intensief lichaamsoefeningen doen tot op het saaie en pijnlijke af, ook al vindt ze dat eigenlijk niet leuk.
  • Je kind trekt zich sociaal meer terug, wil minder graag dan voorheen omgaan met vriendinnen, ontwijkt gezellige etentjes, en wordt huiselijker.
  • Je kind krijgt last van sterke stemmingswisselingen, wordt chagrijniger, krijgt problemen in de omgang met broers of zussen, en ruzie met vriendinnen.
  • Je kind ontwikkelt kleine kwaaltjes en pijntjes, heeft het vaker koud, gaat trillen of meer zweten, is vaker moe en heeft weinig energie, heeft keelpijn, en kan soms flauwvallen.
  • Je kind trekt zich regelmatig terug na het eten (toilet, badkamer) en koopt laxeermiddelen.

Gevolgen

De gevolgen van een eetstoornis zijn niet misselijk. Denk aan: lagere bloeddruk, lagere hartslag, zwakkere ademhaling, haaruitval, slechte nagels, duizeligheid, concentratieverlies, maagpijn, tand-erosie en andere mondproblemen, heesheid, bloedarmoede, gezwollen gewrichten, broze botten, droge huid, haargroei op rug en gezicht, en stoppen van de menstruatie.

Op den duur leidt het tot ondervoeding en uitdroging, hartproblemen, nierfalen, en uiteindelijk tot de dood.

Professionele hulp

Als de eetstoornis eenmaal een feit is, kun je er zonder hulp van buitenaf meestal weinig aan doen. Vertel je kind dat je je zorgen maakt en licht de huisarts in.

Houd er rekening mee dat pubers meestal niet snel onder ogen willen zien dat ze een probleem hebben, laat staan dat ze gemakkelijk hulp zullen accepteren. Bedenk echter dat het uw taak is om u daar niets van aan te trekken en toch hulp in te schakelen.

Meer informatie

Lees ook: