3 oktober 2011 door Justine Pardoen
Twitter wordt steeds populairder, ook bij kinderen en jongeren. Dat kan leiden tot vervelende ontsporingen. Welke zijn dat, en hoe kun je er het beste mee omgaan?
Tieners en Twitter zijn een lastige combinatie, omdat tieners de gevolgen van hun tweets niet goed kunnen overzien. De politie heeft er de laatste tijd z'n handen vol aan, zie onder andere: Politie bezwijkt onder dreigtweets. Inmiddels zien we ook steeds meer basisscholieren op Twitter.
Wat moet je daarmee als ouders? Hieronder eerst een korte introductie van het fenomeen, voor degenen die er nog geen ervaring mee hebben. Daarna gaan we de diepte in.
Twitter (letterlijk: 'kwetteren', vandaar ook het logo met het vogeltje) is een soort wereldwijd forum, waarbij de deelnemers in korte berichtjes van maximaal 140 tekens vertellen wat hen bezighoudt. Iedereen roept maar wat, en wie toevallig in de buurt is, vangt het op.
Nadat je een Twitter-account hebt aangemaakt, kun je tweets (berichten) plaatsen, ook via je mobieltje, maar je kunt ook bepaalde mensen 'volgen', zodat je snel hún gekwetter uit de berichtenzee kunt vissen. Zelf kun je ook 'volgers' krijgen.
Je kunt mensen aanspreken door het apestaart-symbool voor hun Twitter-naam te zetten (bijvoorbeeld: @Tamara), en je kunt zoeken op trefwoorden en onderwerpen. Gebruikers kunnen zelf aangeven wat het onderwerp van een tweet is, door het plaatsen van een hashtag (hekje) bij een woord of een afkorting. Bijvoorbeeld '#dwdd' als je iets over 'De Wereld Draait Door' vertelt.
De Rijksvoorlichtingsdienst houdt alle tweets over het Koningshuis in de gaten, grote merken volgen wat er over hen gezegd wordt, en de veiligheidsdienst AIVD zoekt op woorden die iets met terrorisme te maken hebben.
Ook de politie zoekt zich suf naar bedreigingen die serieus genomen moeten worden. Ze kunnen er zelfs je huis voor komen doorzoeken. Zie: Politiebezoek door Twitter-foto. Voorbeelden van doodsbedreigingen vind je via twitter.com/doodsbedreiging.
Een soapy als Nicolette van Dam ('Twitteraar van het jaar' in 2010) heeft zo'n 80.000 volgers. Maar je hoeft echt geen BN'er te zijn om veel volgers te krijgen. De volstrekt onbekende tienermeiden Leonie, Willemijn en Lisa, twitterend onder de naam @dutchteenagers hebben al meer dan 50.000 volgers en dat aantal neemt snel toe. Wereldberoemd in Twitterland. En het kan zomaar zijn dat je ineens de kranten haalt.
Andere populaire jonge twitteraars zijn bijvoorbeeld @loesoetweets en @tienerfeiten. Allebei goed voor meer dan 50.000 volgers. Als je even rondfladdert op Twitter, vind je nog veel meer van dat soort tiener-accounts.
Het gros van de tieners komt niet verder dan zo'n 10 tot 50 volgers uit eigen kring. Zelf volg ik een aantal van die kinderen zonder dat ik me heb aangemeld als volger, want dat kan natuurlijk ook. (Via een hulpprogramma als Tweetdeck kun je mensen volgen zonder dat je als volger bent aangemeld. Kan handig zijn...) Op Twitter is tenslotte alles openbaar, en zo ontdek je nog eens wat!
Als ik docent was, zou ik dat ook doen: af en toe eens kijken wat ze uitspoken, en hoe ze over jou en je school praten. Maar ook: soms laten merken dat je kunt meelezen, want zolang ze geen slotje op hun account zetten, kan dat. Tieners die in de gaten krijgen dat ze gezien worden, gedragen zich soms net ietsje bewuster.
Ik lees mee met mijn twitterende kinderen. Zo volg ik op afstand wat ze uitwisselen, ook al gaat het meestal nergens over. Maar soms gebeurt er wél iets belangrijks.
Ik kreeg bijvoorbeeld vrij snel door dat er een foto circuleerde van een naakt meisje. Ik was benieuwd hoe de pubers die ik ken, daarover denken en ik heb ze dat gewoon gevraagd. Daarmee gaf ik ze de kans om ook eens na te denken over de vraag wat je nog meer zou kunnen doen dan gedachteloos retweeten (doortwitteren).
Ik hoor van veel ouders dat hun kinderen niet willen dat je meeleest. Maar als ze in het openbaar twitteren, zou ik me daar niets van aantrekken. Dan lopen ze nu eenmaal de kans dat iemand ze gaat lezen, retweeten of citeren, op welke plek dan ook. Als ze dat niet willen, moeten ze hun account maar op slot zetten.
Tieners vervelen zich, ook op Twitter. En dan verzinnen ze 'grapjes'. Zo ontstond er kort geleden een buzz over het #deomeisje, een 13-jarige die de hoofdrol zou spelen in een erotisch filmpje. Daarin zou ze seksuele dingen doen met een deodorant-flacon. Het meisje heeft daar zeer onder geleden, uiteraard. Het filmpje bestaat trouwens helemaal niet.
Je kunt dit natuurlijk beschouwen als cyberpesten en er ook als zodanig mee omgaan. De school kan bijvoorbeeld z'n pestprotocol uit de kast halen. Maar veel belangrijker is het om met kinderen structureel te praten over de kracht en de beperkingen van social media, en samen na te gaan wat 'openbaar' betekent. Hun 'grapjes' zijn niet vrijblijvend meer, omdat je niet zélf kunt bepalen of iets een grapje is of een strafbaar feit.
Zo twitterde een gymnasium-leerling die dit jaar eindexamen doet (zó dom zal ze dus niet zijn) dat ze een bom zou leggen in een schoollokaal. Tot haar spijt gebeurde er niets, waarop ze nog harder ging schreeuwen, en plotseling werd ze toch opgepakt. Ze bracht een nacht in de cel door, werd geschorst van school, en dat nieuws werd weer bekend via Twitter. Cool!
Het gevolg was een enorme stroom copycats. Om de paar uur twittert nu een Nederlandse tiener dat hij ergens een school gaat opblazen, of een bom gaat leggen. En twee weken geleden ontstond er ophef over een school waar een jongen iemand met de dood bedreigd had via Twitter.
De volwassen wereld wordt dus nogal uitgedaagd door al die twitterende tieners. We kunnen niet niets doen, we moeten reageren op discriminatie en andere ongein. (Laatst las ik deze: "Als we alle politiemannen joden noemen, krijgen we dan een boete?"). Daar is een tweet van het type "Getsie, de leraar Engels zit met z'n vinger in z'n neus" natuurlijk niets bij.
Als het om tieners gaat, zullen we altijd alert moeten zijn. En nu dus ook online. Meekijken en commentaar geven. Wat doen ze en waarom? Blijven praten dus, maar tegelijkertijd ook begrijpen dat ze lang niet alles menen wat ze zeggen, en dat ze dat ook 'gewoon' aan het uitproberen zijn. Er zit niets anders op.
Zie ook:
