26 januari 2021 door Bregje Jonkhart
Het is misschien wel de meest gehoorde 'klacht' in mijn praktijk: "Ik voel geen verbondenheid meer". Waarom gebeurt dat in onze relaties? Waarom verliezen we ´de verbinding´ terwijl we daar blijkbaar last van hebben?
Is het je wel eens opgevallen dat romantische films meestal eindigen als de twee geliefden elkaar na een lange en ingewikkelde zoektocht eindelijk hebben gevonden? Dat je niet te zien krijgt hoé ze dan zo lang en gelukkig leven?
Ons beeld over relaties is sterk beïnvloed door het romantische gedachtegoed.
Romantici gaan er vanuit dat relaties vanzelf gaan. Dat je De Ware herkent uit duizenden, dat je enkel je gevoel hoeft te volgen om voor áltijd gelukkig te zijn. Je relatie met De Ware blijft vanzélf voor altijd geweldig, je zult nooit twijfelen, er zijn geen relatieproblemen en je hoeft niets te leren over jezelf of je partner want je voelt elkaar aan zonder woorden.
Prachtig beeld natuurlijk maar…. helaas wijst de praktijk anders uit. Veel relaties lopen op de klippen, onder andere omdat mensen denken dat alles vanzelf gaat maar na verloop van tijd ‘de verbinding niet meer voelen’.
Ons verlangen naar verbinding heeft onder andere te maken met hechting. En een beetje kennis daarover zou veel relaties helpen. Het woord hechting horen we vooral als het gaat over jonge kinderen omdat daar de basis wordt gelegd voor de rest van het leven. Die onmisbare basis nemen we allemaal in ons verdere leven mee, in al onze relaties.
Wij mensenbaby’s zijn, in vergelijking met andere zoogdieren, nogal kwetsbaar. En we zijn enorme laatbloeiers. Een giraffe klettert meters naar beneden en kan binnen een half uur op zijn poten staan. Wij zijn de eerste 3 jaar (sommige cliënten zeggen als ik dit vertel: maak daar maar 16 van!) kansloos zonder de intensieve verzorging van onze ouders. En de natuur zou de natuur niet zijn als het daar niet iets op bedacht had. We zijn uitgerust met een soort intern scannertje waarmee we de hele tijd onbewust de verbinding met onze ouders (of verzorgers) scannen.
Hebben we verbinding, zie je mij? Ben je er voor me? Kan ik op je rekenen?
Is het antwoord op zo’n vraag ‘nee’, dan gaat het interne alarm af: HELP, DE VERBINDING IS WEG: GROOT GEVAAR! KOM IN ACTIE! De baby zal er alles aan doen om de aandacht terug te krijgen (en zo te voorkomen dat het dood gaat). Of, als dat niet lukt, zichzelf te beschermen tegen de pijn van de angst die de situatie oproept. Mensenbaby varianten van vechten en vluchten dus (we blijven immers zoogdieren). Een prachtig voorbeeld van dit ingebouwde scan mechanisme zie je in dit filmpje:
Nu vraag je je misschien af: we hadden het toch over relatieproblemen?
Ja. Die ‘interne scanner’ blijft actief. Als we als volwassene in een relatie stappen, scannen we nog steeds de verbinding: kan ik op je rekenen, hoor je mij, zie je mij, is onze verbinding veilig? En hoe fijn je relatie ook is, de verbinding is niét altijd veilig. In élke relatie zijn er momenten waarop het antwoord op zulke vragen ‘nee’ is en het alarm afgaat. Met dezelfde intensiteit als toen je een baby was. Dat is geen zacht piepje dus, maar een oorverdovend alarm.
Een voorbeeld: Je hebt behoefte aan aandacht maar je partner heeft geen tijd… .Je voelt je niet gezien, niet belangrijk, je hebt het gevoel dat je niet de liefde en aandacht krijgt die je zou willen. Je alarm gaat af. In plaats van rustig te vertellen dat je je gekwetst voelt, reageer je boos en verwijtend. Het alarm van je partner gaat daardoor ook af. Je partner voelt zich tekortschieten, niet begrepen en trekt zich boos terug. Aan allebei de kanten reageer je precies zo dat je niet krijgt wat je nodig hebt (namelijk erkenning en bevestiging) waardoor je daar juist nog meer naar verlangt. Het verlies van verbinding wordt groter en je komt in een vicieuze cirkel terecht die jullie steeds verder bij elkaar vandaan drijft.
In een volgend blog zal ik verder ingaan op de verschillende patronen die zich voordoen in relaties. Maar nu alvast 2 relatietips.
Wees je bewust van je interne scanner en de onderlaag in je discussies. De meeste stellen zijn geneigd om in een discussies te focussen op de inhoud: op het bekende ‘dopje van de tandpasta’. Maar vaak gaat de werkelijke frustratie dus over het verlies van verbinding.
Belangrijke vragen om jezelf te stellen zijn:
Als je merkt dat je in je vecht- of vluchtmodus schiet, probeer dan een time-out te nemen van minstens een half uur. Spreek daarna een moment af waarop je verder gaat met je gesprek.
Je hebt iets meegemaakt dat je graag wilt delen. Je bent ergens geïrriteerd over of er speelt iets door je hoofd waarover je wilt sparren. Je begint tegen je lief aan te kletsen maar hij of zij reageert niet zoals je had gehoopt. Dan ontstaat er irritatie…
Je weet nu hoe gevoelig we zijn voor het verlies van verbinding. En dat het daarom héél belangrijk is daar zorgvuldig mee om te gaan. We komen vaak ‘zomaar binnenvallen’ met onze verhalen en zijn teleurgesteld als de ander geen echte aandacht heeft.
Deze relatietip is supersimpel, maar doeltreffend. Als je echte aandacht wilt voor een gesprek of het uitspreken van een irritatie: vraag of het uitkomt.
‘Lief, ik wil het even hebben over…. Komt dat uit nu?’.
Let op: Het antwoord hierop kan zowel ja als nee zijn. De ander moet bij zichzelf nagaan of hij of zij échte aandacht kan geven op dit moment. Als dat niet zo is, zeg dat dan. Uitstellen is altijd beter dan een gesprek voeren wat voor de één belangrijk is, maar waar de ander niet bij is met zijn of haar hoofd. Zoek in dat geval naar een moment dat wel uitkomt, het liefst binnen 24 uur.
