5 mei 1999 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Voor de meeste mensen is het Sinterklaasfeest nog maar net achter de rug. Maar sommigen bereiden zich er nu al weer op voor. Zo iemand is Erika Koppenol. Als moeder van vijf kinderen doet ze op het Forum van Ouders Online een opmerkelijke oproep: "Wanneer u het eens bent met de stelling 'Sinterklaas is welkom op mijn tv, maar pas vanaf half november', stuur mij dan een e-mail."
Wat beweegt iemand om zich in april al druk te maken over Sinterklaas? Erika: "Vorig jaar begon Kindernet al eind oktober met het uitzenden van een Sinterklaasprogramma. Ik vind dit veel te vroeg. Ik wil actie voeren om ervoor te zorgen dat dit soort programma's niet eerder uitgezonden worden dan het moment dat de goede man in Nederland aangekomen is."
Wat is het probleem nu eigenlijk? Na de herfstvakantie kijkt iedereen toch al weer uit naar de gezellige dagen die de koude winter wat draaglijker maken? Erika: "Nou nee, voor sommige ouders is die tijd een ware crime. De tijd rond Sinterklaas is voor kinderen enorm spannend. Vooral kinderen met ADHD (Attention Deficit and Hyperactivity Disorder oftewel: een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit) reageren soms enorm op de Sinterklaastijd. Voor ouders van deze kinderen zijn de wintermaanden echt een verschrikking, waar we nu al weer tegenop zien."
Vorig jaar klonk er zeer beperkt protest tegen de vroege introductie van Sinterklaas, maar de reacties van Intertoys en Kindernet getuigden eind vorig jaar van weinig begrip. Je kunt het zelf ook wel bedenken: die speelgoedfolders kun je toch wegbergen en de televisie kan toch uit? Inderdaad is het Sinterklaasfeest spannend voor kinderen, dat is nu juist de bedoeling. Wat verwachten ouders nu eigenlijk? Alles kan toch stress veroorzaken? Ook het feit dat ouders geen geld hebben voor al het dure speelgoed. Dat kinderen zoveel invloed ondergaan van reclameboodschappen, is dat niet zwaar overdreven?
Luuk Kalverdijk, kinder- en jeugdpsychiater in het Academisch Ziekenhuis Groningen, heeft meer begrip. Hij kan zich de actie van Erika Koppenol goed voorstellen: "Als u weet dat tussen de drie en tien procent van alle kinderen last heeft van een dergelijke stoornis, dan weet u dat er heel wat ouders zullen zijn die begrijpen wat deze moeder bezielt. Deze kinderen zijn vanaf het moment dat de eerste speelgoedfolders in de bus rollen tot ergens halverwege januari, zo opgewonden als elk normaal kind is op de avond voor zijn verjaardag. Stelt u zich dat maar voor: wekenlang. Het extra drukke en onrustige gedrag dat daaruit voortkomt is een zware belasting voor gezin, de school, maar natuurlijk ook het kind zelf."
Erika: "Bij kinderen met ADHD kun je niet zomaar de televisie uitzetten. Vaak is de televisie het enige waar ze zich langer dan drie minuten op kunnen concentreren. Hetzelfde geldt voor de computer. Als zo'n kind eenmaal heeft ontdekt hoe fijn dat is, dan pak je ze dat niet zomaar af." Kalverdijk denkt dat dat komt doordat de televisie ze voorziet van een onafgebroken stroom van prikkels die elkaar in hoog tempo opvolgen, waardoor ze voortdurend alert blijven. Kalverdijk: "Veel kinderen met ADHD hebben moeite om hun aandacht ergens bij vast te houden omdat ze van nature minder alert zijn. Ze dwalen snel af, zodat ze steeds op zoek moeten naar nieuwe externe prikkels. We weten allemaal hoezeer de televisie je aandacht gevangen kan houden door een voortdurende stroom van prikkels: juist dit is voor kinderen met ADHD aantrekkelijk en het lijkt hen rustiger te maken. Maar dat heeft ook een keerzijde: ze raken sneller gewend aan dit soort intensieve prikkeling."
Van andere ouders op het Forum krijgt Erika direct al veel steun. Je hoeft geen ouder te zijn van een kind met ADHD om je eraan te storen dat winkeliers ons geen rustmomenten meer gunnen: als het aan hen ligt, zou de aanloop naar Kerstmis langer worden en gaat die periode -- kort onderbroken door Valentijnsdag -- geruisloos over in Pasen. Maar er zijn natuurlijk ook ouders die het jammer zouden vinden als de voorpret voor het gezellige Sinterklaasfeest beperkt wordt.
Heel ver gaan ze in Deventer, waar naar oude traditie de goedheiligman pas op vijf december verschijnt: is dat wat? De politie mag optreden tegen elke Sint die zich voor die dag op straat begeeft. "Erg prettig", vindt Anna. "Wel wat saai", vindt Barbara, beiden inwoners van Deventer. Uit onderzoek van de gemeente zelf blijkt dat de helft van de ouders het eens is met Anna, en de andere helft met Barbara, maar de oude traditie blijft gehandhaafd.
Erika is er dit jaar zo vroeg bij, omdat ze vorig jaar te laat was. Erika: "Als je begin november begint met een protestactie, is het zo vijf december voordat er een brief beantwoord is." Maar toch moet Erika nog opschieten. Het is haar plan om vanaf begin september de televisie te bestoken met duizenden handtekeningen. "Dat is al te laat", zegt Jos Vrolijk van Kindernet. "We kunnen er alleen op reageren als zoiets bij ons doordringt op het moment dat we beginnen met de eerste plannen voor de Sinterklaastijd. Zo begin juli hebben we meestal de eerste contacten met potentiële sponsors. Als er dan duizenden handtekeningen liggen, dan kunnen we daar wel iets mee, ja." Kindernet wil geen toezeggingen doen, maar zal zich wel degelijk iets aantrekken van een maatschappelijke discussie hierover. Vrolijk: "We maken programma's voor kinderen, en als we daarmee een maatschappelijk probleem veroorzaken, dan willen we best luisteren, hoor, maar dan moet de discussie wel breed gevoerd worden." Erika weet nu dus wat haar te doen staat: niet de zwarte piet alleen bij Kindernet leggen.
Wie Erika Koppenol wil steunen, kan mailen naar [email protected]
[De pagina's die hier genoemd werden, zijn inmiddels verouderd of niet meer beschikbaar]
