30 mei 2011 door Eddie Brummelman en Sander Thomaes

Ouders geloven in de kracht van complimenten

Veel ouders overspoelen hun kinderen met complimenten. 'Positief opvoeden' is immers hét toverwoord van het afgelopen decennium. Waarom geven ouders eigenlijk complimenten? En wat voor effect verwachten ze ervan?

Om deze vragen te beantwoorden hebben we ouders via het forum van Ouders Online gevraagd een korte vragenlijst in te vullen. Hieronder beschrijven we de eerste bevindingen, aangevuld met enige achtergrondinformatie over het geven van complimenten. Over het onderzoek zal in een later stadium een wetenschappelijk artikel verschijnen.

Wat zijn complimenten?

Een compliment betekent dat iemand iets positiefs zegt over de kenmerken (zoals slimheid) of het gedrag (zoals hard werken) van iemand anders.

Zo'n positieve waardering is niet gebaseerd op objectieve criteria; een 8 krijgen voor een toets is geen compliment. Te horen krijgen van de leraar dat je de toets "fantastisch goed hebt gemaakt" is wel een compliment. Voor de ene persoon is een 8 immers een goed cijfer; voor een andere persoon is het aan de lage kant.

Opvoeding en gedrag

Tieners en lichaamsbeeld: tips om je kind te helpen aan een gezond zelfbeeld

Een compliment is trouwens niet hetzelfde als een beloning, omdat niet alle complimenten als prettig worden ervaren door kinderen. Stel bijvoorbeeld dat je als puber een compliment krijgt van de leraar, waar al je vrienden bij zijn. Dat kan best vervelend zijn!

Verwachtingen

Ouders hebben hoge verwachtingen van complimenten. Vrijwel alle ouders (98%) denken dat kinderen complimenten nodig hebben om zich 'psychisch gezond' te ontwikkelen. Meer specifiek: ouders denken dat kinderen alleen tevreden met zichzelf kunnen zijn als ze voldoende complimenten krijgen.

Ook denken ouders dat kinderen sterker in hun schoenen staan en beter kunnen omgaan met tegenslagen als ze een compliment hebben gehad.

Doelen

Als ouders een compliment geven, hebben ze vaak een van de volgende doelen voor ogen:

• Hun kind zelfvertrouwen geven. Als een kind bijvoorbeeld denkt dat het geen talent voor wiskunde heeft, geven ouders complimenten om hem of haar van het tegendeel te overtuigen. "Jij kunt echt wel goed rekenen!"

• Hun kind een positief zelfbeeld meegeven. Ouders denken dat kinderen tevreden raken met zichzelf als ze maar voldoende complimenten krijgen.

• Hun kind motiveren. Als een kind bijvoorbeeld geen zin heeft om op te ruimen, geven ouders vaak een compliment ter aanmoediging. "Ik zie dat je al begonnen bent met opruimen, wat goed van je!"

Wondermiddel?

Deze bevindingen sluiten naadloos aan bij 'de literatuur'. Vooral in Westerse landen hebben pedagogen, psychologen en therapeuten lang gehamerd op het belang van complimenten. Ze werden gezien als een middel om het zelfvertrouwen, de zelfwaardering en de motivatie van kinderen te bevorderen. Tegenwoordig wordt hier iets genuanceerder over gedacht, omdat recente onderzoeken aantonen dat de effecten van complimenten nogal afhangen van de vorm waarin ze worden gegeven.

De vraag blijft uiteraard wel of onze bevindingen via Ouders Online iets zeggen over 'de gemiddelde ouder'. Misschien zijn de bezoekers van Ouders Online bewuste opvoeders, die uitzonderlijk veel waarde hechten aan complimenten. Bovendien willen we benadrukken dat het huidige onderzoek gaat over opvattingen van ouders; de daadwerkelijke effecten van complimenten zijn wellicht anders dan ouders denken.

Overigens waren sommige ouders wel wat minder enthousiast over complimenten dan andere. Feit blijft echter dat het merendeel van de ouders zó positief is over het geven van complimenten, dat het gerechtvaardigd lijkt om te stellen dat complimenten worden gezien als een opvoed-wondermiddel dat kinderen blijer, beter en sterker maakt.

Tot slot willen we graag alle ouders bedanken voor het meedoen aan ons onderzoek!