16 februari 2021
Op social media en online zie je steeds vaker nepnieuws. Deze berichten als niet echt (fake) herkennen is voor volwassenen al lastig, maar al helemaal voor kinderen. In dit artikel helpen we je met praktische tips en tricks om fake news van echt nieuws te onderscheiden.
Nepnieuws, ook bekend als fake news, is informatie die bewust onjuist is. Deze onechte of aangepaste informatie verspreiden mensen om geld te verdienen of om iemands mening te beïnvloeden.
Er zijn tegenwoordig zoveel manieren om aan informatie te komen, dat je hersenen het niet meer bij kunnen houden. En onze hersenen zijn van nature vrij lui. Als je iets leest of ziet wat je bekend voorkomt, wat ‘goed voelt’, dan denken je hersenen meteen: ‘ah, dit is waar’. Naast lui, zijn onze hersenen ook gek op kennis. We willen het liefst alles begrijpen. En daar spelen de makers van nepnieuws handig op in. Ze geven vaak een beetje informatie die je al kent - en die je hersens al geloven - en vullen dat aan met hun eigen misleidende informatie, die iets voor jou begrijpelijk maakt of uitlegt. En zo combineren ze twee eigenschappen van je hersenen, waardoor jij het nepnieuws als echt nieuws ziet.
Je moet niks, maar uit onderzoek van NoTies blijkt dat bijna 7 op de 10 Nederlanders zich zorgen maakt over de invloed van nepnieuws. Ze verwachten dat het invloed heeft op bijvoorbeeld de Tweede Kamerverkiezingen en dat het grote invloed heeft op informatie over ziektes als corona en vaccinaties. Door onszelf en onze kinderen meer te leren over nepnieuws, kunnen we de invloed van nepnieuws verkleinen. 5 handige tips om je kinderen te leren hoe ze nepnieuws kunnen herkennen vind je hier.
We weten dat nepnieuws bestaat en zien soms al meteen dat iets nepnieuws is. We zien een schreeuwerige titel, komen op een website vol advertenties of zien de spelfout in de bron. Maar ook de wereld van nepnieuws verbetert continu. Onder andere door de komst van deepfake: een techniek die menselijke beelden kan samenstellen met behulp van een computer. Zo worden er video's gemaakt waarin iemand iets op beeld zegt, maar wat diegene dus nooit écht heeft gezegd. En dat door technologie. Zo kan bijvoorbeeld Sinterklaas heel makkelijk een persoonlijke boodschap voor jouw kind, de buurjongen, je achternichtje en de klas inspreken. Maar het kan ook gevaarlijk zijn, als deepfake wordt ingezet bij mensen in de politiek of met macht/invloed. Door deepfake kun je je ogen dus soms letterlijk niet geloven.
Het is steeds moeilijker om deepfake te herkennen, omdat het steeds beter wordt. Toch zijn er een aantal dingen waar je op kunt letten als je naar een video kijkt.
Om niet alleen kinderen, maar ook volwassenen over nepnieuws te leren is de website www.isdatechtzo.nl gelanceerd door Netwerk Mediawijsheid. In korte video’s leggen deskundigen en mensen die nepnieuws hebben geloofd je alles uit over nepnieuws in begrijpelijke taal.
