1 juli 2004 door Annette Smit
Deel 3 van onze serie over de persoonlijke ervaringen van ouders met een bijzonder kind. Deze week: seksueel misbruik. Plus: do's & dont's en achtergronden.
Ons verhaal gaat over seksueel misbruik bij kinderen. Wat er precies gebeurd is, daar ga ik liever niet op in. Eigenlijk is het ook niet van belang voor mijn verhaal. Mijn verhaal gaat over waar je als ouder doorheen moet in zo'n geval.
Ik heb vijf kinderen. Twee ervan zijn het slachtoffer geworden van seksueel geweld.
Onze zoon was 10 jaar toen hij thuiskwam met het verhaal dat hij verkracht was. Niet dat hij dat zo zei; het heeft twee lange uren gekost om het uit hem te krijgen. Ik voelde intuïtief dat er iets heel erg verkeerd was gegaan, maar dat het om verkrachting ging, kwam als een totale verrassing natuurlijk. Het gevoel dat ik toen kreeg, laat zich bijna niet omschrijven, maar ik ga het toch proberen.
Het is een gevoel van totale leegte met een totale ontkenning, maar met het diep pijnlijke besef dat het waar is. Het liefst had ik hem willen knuffelen en er een pleister op geplakt, maar zo werkt het niet.
De blik in zijn ogen zal ik nooit vergeten. Een blik van schaamte, angst en pijn.
Tegelijkertijd kwamen de vragen. Wat kan ik tegen hem zeggen? Moet ik wel iets zeggen? Hoe moet het gezegd worden? En de hele praktische vraag: wat nu?
De praktische vraag werd handelend door mijn man opgelost. Politie bellen en aangifte doen. Dat kon gelukkig direct.
Maar eerst heeft mijn zoon op m'n schoot gezeten en heb ik hem verteld hoe dapper het van hem was dat hij het had gezegd. Hoe trots ik op hem was, dat hij het gezegd had. En dat het allemaal goed zou komen. Van dat laatste wist ik dat ik loog, maar ik wilde hem een klein beetje vertrouwen geven dat het allemaal goed zou komen.
Mijn man is samen met mijn zoon aangifte gaan doen en dat vond hij eigenlijk wel spannend want hij had mee mogen rijden in een politie auto, op zoek naar de dader.
De volgende dag was dat gevoel helemaal omgeslagen. De andere kinderen wilden weten wat er gebeurd was. Zij vonden het eigenlijk wel spannend dat er iets was gebeurd en wilden van hem weten wát er was gebeurd.
Hij wilde het niet vertellen, sloot zich op waar de andere kinderen weer boos over waren. Een gigantische heksenketel.
Wij hebben toen besloten om het onze andere kinderen te vertellen. Zij waren destijds 11, 9, 7 en 5 jaar. Onze zonen van 11 en 9 begrepen het ongeveer, onze dochter van 7 wilde alleen maar weten wat dat was, 'verkrachten'. Onze dochter van 5 begreep dat er iets totaal mis was, maar gelukkig besefte ze niet wat.
In die dagen vroegen we ons voortdurend af of we wel het juiste deden. Is het goed om het te vertellen? Hoe houd je het gezin een beetje bij elkaar? En dat terwijl wij als ouders in puin lagen.
Als ouder zit je in een vacuüm. Je bent er, je bent aanwezig en je doet ook gewone dingen, zoals afwassen en opruimen. Maar je hoofd is ergens anders.
Huilen, gillen, krijsen dat de pijn moet ophouden kan niet, de kinderen mogen niet weten dat je je zo voelt. En zeker niet degene die het ondergaan heeft.
Als ouder moet je sterk zijn. Je moet laten zien dat het allemaal goed komt; je mag niet in paniek raken. Dat is de enige manier om je kind te helpen. Maar het kost zo ongelofelijk veel energie.
De kleine ruzies tussen de andere kinderen doen er niet meer toe voor je als ouder. Maar ze moeten wel met aandacht opgelost worden. Ook de anderen hebben recht op aandacht, zij mogen er niet onder lijden.
Ik hoop dat de meeste lezers geen antwoord hebben op de vraag hoe je met een kind omgaat dat misbruikt is. Hoe doe je dat? Welke ouder weet dat nou?
Iedere dag weer zag ik zijn gezicht. Hij was te bang om naar buiten te gaan, behalve als een van ons erbij was. Hij wilde niet meer gaan voetballen met zijn vriendjes die er niets van begrepen. Niet dat ik dat toen heel erg vond, want dan was hij in ieder geval thuis waar niets kon gebeuren. Maar het was geen gezonde situatie.
Uiteindelijk heb ik hem gedwongen met zijn broers en nog een paar vriendjes te gaan voetballen. Hij durfde niet, maar is toch gegaan, met tranen in z'n ogen. Het heeft hem goed gedaan, ik heb al die tijd thuis heen en weer gelopen in de hoop dat het ik het juiste besluit had genomen. Ik voelde me verscheurd.
Als ouder van een misbruikt kind moet je ongeveer een octopus zijn: aan twee armen heb je niet genoeg.
Buiten de zorg voor je kind krijg je te maken met de politie; een instantie waar je geen greep op hebt.
Vanwege mijn achtergrond wist ik dat het zeer noodzakelijk was om zo snel mogelijk therapeutische hulp in te schakelen. Maar dat lukte niet. Onze zoon is in juli verkracht en begin december hadden we nog steeds geen therapeut gevonden. Zo vreselijk frustrerend. Inmiddels hadden we een telefoonrekening die torenhoog was opgelopen. Het gevoel dat je er helemaal alleen voor staat, de machteloosheid, is zo enorm groot; dat vreet aan je.
En dan komt de woede. De pure kwaadaardigheid naar iemand toe. Een gevoel dat totaal niet bij mij past, maar ik heb de dader, die man, zo vreselijk gehaat.
Door puur toeval kon onze zoon opeens in therapie. En na een half jaar kon hij ons vertellen dat hij, voor zijn verkrachting, al was misbruikt door iemand in de straat. Hij was toen 9. Hij heeft het niet durven vertellen omdat hij bang was dat hij iets verkeerd had gedaan. En dat wij boos op hem zouden zijn.
Ik weet nog dat ik op het politieburo zat en dat een politie-agent vragen aan mij stelde. Ik hoorde de vragen en heb ze ook redelijk beantwoord, maar ik zat naar het raam te kijken en dacht "die kunnen wel een beetje verf gebruiken". Nog steeds, als ik langs dat bureau loop, heb ik dat onwezenlijke gevoel.
De relatie tussen mijn man en mij heeft heel erg onder druk gestaan. Ik vond de 'koele' houding van hem verschrikkelijk. Hij vond dat ik te veel ermee bezig was.
Na vele jaren van discussiëren hebben we nu wel van elkaar geaccepteerd dat we beiden hetzelfde doel nastreven maar dat we dat op verschillende manieren doen. Wij willen allebei dat de dader vervolgd wordt. En wat we óók allebei willen, is dat andere kinderen en hun ouders opgevangen kunnen worden in gevallen zoals deze.
Hoe het nu met ons gaat? Eigenlijk heel goed. Onze oudste zoon heeft zijn opleiding afgemaakt. Onze tweede zoon, de jongen uit het verhaal hierboven, heeft net eindexamen mavo gedaan. Onze derde zoon heeft ook net eindexamen gedaan en dat ging uitstekend. Met onze oudste dochter gaat het gelukkig goed (dat is een verhaal apart). En onze jongste dochter heeft weer zin in het leven en wil advocaat worden.
Met ons als ouders gaat het ook goed. Samen met de oprichtster van een website voor slachtoffers van seksueel geweld, partners en ouders geef ik nu lezingen in het hele land. Als vrijwilliger help ik mensen die via seksueelgeweld.nl contact met ons opnemen. Mijn man steunt me daarin en dat geeft mij iedere keer weer moed en vertrouwen.
