26 maart 2006 door Justine Pardoen
Een vechtpartijtje op een school in Maarssen haalde de landelijke media, omdat er beelden verschenen op Internet. Wat was hier nu eigenlijk aan de hand?
Een paar Maarssense meiden kregen ruzie en raakten slaags in de gang van hun school. De omstanders legden de vechtpartij vast met de camera van een mobiele telefoon, en plaatsten het filmpje op Internet. Waarom haalde dit gedoe de media? Omdat het om Internet gaat.
Iedereen is ontsteld en geschokt, maar goed beschouwd is het een zegen dat dit filmpje gepubliceerd is. Want zo zien we tenminste wat er allemaal aan narigheid voorvalt, waardoor er misschien wat aan gedaan kan worden.
De beelden van de vechtpartij zijn nog te zien, onder andere op de site van Geen Stijl. Schokkend zijn ze beslist niet. Je ziet twee meiden die ruzie hebben (de aanleiding is even onnozel als altijd) en je hoort mensen roepen "Fight, fight, fight!" en "Heuhhhh", of zoiets. De meiden worden dus aangemoedigd door de meute die ongevraagd publiek is geworden. Een vriendin van een van de meisjes voegt zich bij de vechtsters en vanaf dat moment wordt het slachtoffer door twee dames toegetakeld.
Dagelijks vechten kinderen op scholen. Soms loopt het uit de hand. Ook meiden vechten grof, tegenwoordig.
Alleen maar omdat de vechtpartij op Internet belandde, haalde het gebeuren de krant (AD), de radio (Radio 1 Journaal) en de tv (Netwerk).
De rector vertelde dat de meppende meiden geschorst zijn en mogelijk van school gestuurd worden. De politie is erbij gehaald, en de makers van het filmpje zijn opgespoord. Er wordt nog onderzocht wat er tegen hen kan worden ondernomen.
Op de regionale nieuwssite Blik op Nieuws liet de politie weten dat dit allemaal nog zó nieuw voor ze is, dat ze eigenlijk geen idee hebben of en hoe ze degenen kunnen vervolgen die de beelden gepubliceerd hebben.
Pedagoog Bas Levering analyseerde het geval voor Radio 1. Volgens hem is het een nieuw verschijnsel, en gaat het mis omdat we allemaal nog moeten wennen aan Internet. Hij verwarde hierbij het juridische novum dat door de politie werd geconstateerd met de zogenaamde nieuwheid van Internet. Maar zó nieuw is het Internet nu ook weer niet.
Levering vergeleek het schoolfilmpje met happy slapping. Je geeft iemand een klap en je plaatst de beelden op Internet, bij wijze van reality slapstick. In Engeland is het al geruime tijd een rage. Volgens Levering is de overeenkomst tussen de happy-slapping-filmpjes en het schoolfilmpje dat de makers niet anoniem willen blijven. "Kijk mij eens hoe stoer ik ben, dat ik dit durf te publiceren".
Die analyse lijkt ons onjuist. Levering gaat er blijkbaar vanuit dat jongeren van tegenwoordig zó handig zijn met Internet dat ze ook wel zullen weten dat je altijd te traceren bent als je zoiets doet. En dat dat juist een onderdeel van de kick is. Maar onze ervaring is anders.
Onze ervaring – onder andere gebaseerd op Internet-workshops die we kort geleden gaven aan VMBO-leerlingen – is dat jongeren vaak geen flauw benul hebben van de mate waarin ze wel of niet traceerbaar zijn. Ze denken écht dat ze anoniem zijn en dat ze dat kunnen blijven. Dat is kinderlijk dom.
Volgens ons is er juist een groot verschil met happy slapping: in het onderhavige geval werd het gevecht niet geïnitieerd om er beelden van te kunnen maken. Het gevecht ontstond uit een ruzie tussen twee (en later drie) personen, toevallig waren er omstanders, en als onvoorzien bijeffect kwamen de beelden ervan op Internet terecht. Bij happy slapping is dat anders: daar gaat een groep juist moedwillig op zoek naar een slachtoffer en maken de daders (als groep) zelf ook doelbewust de beelden.
Liever hadden we dus gezien dat het Radio 1 journaal een massa-psycholoog aan het woord had gelaten, waarin dit soort groepsprocessen ("Fight, fight, fight!" - "Heuhhhh!") nader werden toegelicht.
Ook wij werden gebeld om commentaar, en wel door het Dagblad van het Noorden. "Waarom vragen jullie ons, en niet een massa-psycholoog?" was onze wedervraag. "Omdat geen enkele massa-psycholoog het aandurft om hier iets over te zeggen", luidde het antwoord. "Het gaat om Internet en daar weten ze nog te weinig van."
Wat spijtig. Want het gáát helemaal niet om Internet. Het gaat om jongeren die erop los slaan, en een school die dat niet kon voorkomen.
Jongeren maken beelden van alles wat ze zien, op straat, waar dan ook, en die beelden zetten ze op Internet Dat is helemaal niet nieuw. Wat nieuw is, is dat veel volwassenen hun gezond verstand verliezen als het om kinderen en Internet gaat.
Wat dat betreft waren we aangenaam verrast door het gezond-verstand-optreden van de school. De betrokkenen zijn onmiddellijk geconfronteerd met de gevolgen van hun gedrag en ze moeten daar verantwoordelijkheid voor dragen. Even om de tafel ("Zo gaan we niet met mekaar om") is echt niet genoeg.
Ook degenen die de beelden verspreid hebben, zullen moeten begrijpen dat ze schade hebben aangericht aan anderen en dat je dat niet straffeloos kunt doen. Dat heeft echt niets met Internet te maken maar domweg met fatsoen.
Hoogleraar Micha de Winter, die zijn licht over de zaak liet schijnen in het tv-programma Netwerk, zag het net zo. Hij wees er terecht op dat het belangrijk is dat wij, als volwassenen, kinderen duidelijk maken wat wel en niet kan. Als niemand het ze vertelt, halen ze het fatsoen niet uit zichzelf, was de boodschap.
Door alle commotie is in ieder geval één ding duidelijk geworden, namelijk dat het meisje al veel langer gepest werd en dat er tot nu toe nog nooit goed is opgetreden door de school om dit te stoppen. Voor haar heeft het publiceren van die beelden op Internet dus eigenlijk ook een gunstig effect gehad: dat de pesters nu eindelijk eens gestraft worden.
