11 september 2020 door Michanou Selberie
In 2006 kwam er voor het eerst in Nederland aandacht voor typisch meidengedrag zoals ‘vriendinnenvenijn’ en meidenmachtsspelletjes en kwam er aandacht voor de gevoelens van onveiligheid die jonge meiden erdoor ervaren in en om het schoolgebouw. Anno 2020 staat het onderwerp bij veel scholen, ouders en opvoeders op de pedagogische agenda.
Meidenvenijn gaat om het vormen van vaste groepjes en het expliciet buitensluiten van andere meisjes door vervelende machtsspelletjes maar ook negeren, staren, fluisteren, roddelen, met de ogen rollen, iemand belachelijk maken, manipuleren, commentaar leveren op kleding, kapsel of gedragingen, enzovoorts. Jonge meiden kunnen door hele korte momenten gekleineerd worden door anderen. Dit typische gedrag is soms zo subtiel dat je het makkelijk kunt missen als je niet oplet. We kennen en zien het allemaal maar er wordt nog steeds te weinig aan gedaan, terwijl het veel schade kan opleveren bij de slachtoffers.
De meeste meisjesgroepjes zijn als een koninkrijkje met een koningin aan het hoofd. Zij bepaalt wie erbij hoort en wie niet. Zij maakt de regels: wat gaan we doen, wat trekken we aan. Rosalind Wiseman, een Amerikaanse pedagoge, noemt de koningin de ‘queenbee’, haar trouwste vriendin heet ‘sidekick’ (aangeefster of hofdame) en de raadsvrouw van de koningin is de ‘banker’. De banker verzamelt roddels en informatie. Met die informatie kan het drietal elkaar en andere meisjes manipuleren. Een koningin is natuurlijk niets zonder onderdanen, daarom heeft zij meisjes in haar gevolg: de ‘wannabees’. Zij doen alles om bij het populaire drietal te horen. Om zich als groep sterker te voelen, hebben de koningin, haar hofdame en raadsvrouw, het vaak voorzien op een ‘target’, een doelwit. Een target is niet altijd het klassieke lelijke eendje of de nerd van de klas. Het kunnen ook meisjes zijn die een bedreiging vormen voor de koningin. Iedereen kan dus een slachtoffer worden.
Als je dochter thuiskomt in tranen doordat ze door andere meiden is uitgelachen of omdat ze het gevoel heeft dat er over haar geroddeld wordt, kun je je als ouder erg machteloos voelen. Je kunt het probleem nu eenmaal niet oplossen. Wat kun je wel doen?
Belangrijk: Probeer het niet op te lossen! Voorkom dat je de ouders van het andere meisje erop aanspreekt of contact opneemt met school. Daarmee schaadt je het vertrouwen van je dochter en zal ze een volgende keer minder snel of niet meer naar je toe komen. Meiden van deze leeftijd kunnen snel schaamte en onzekerheid voelen, vooral als ze het idee krijgen dat het ze niet lukt om vriendinnen te maken.
Krijg je steeds meer signalen die erop duiden dat jouw dochter wel eens zelf een ‘koningin’ van haar eigen koninkrijk met meiden zou kunnen zijn? Dan wil je dat natuurlijk zo snel mogelijk stoppen. Hoe kun je daar bij helpen?
Corrigeer je kind als je achter pesterijen komt. Sommige ouders vinden het moeilijk om hun kind te corrigeren, uit medelijden, onmacht of angst voor afwijzing, en nemen zo negatief gedrag voor lief. Ga eens bij jezelf na of je dit lastig vind, zodat dit je niet in de weg hoeft te staan in het corrigeren van je dochter.
Eindelijk was het zover: mijn dochter had de respectabele groep 8 bereikt. Ik schrijf respectabel, omdat dit voor haar een soort mijlpaal was. Hunkerend had ze 8 jaar lang uitgekeken naar de laatste deur op de gang waar meester M. de scepter zwaaide. Ze had er zin in. Het laatste jaar hield in: de musical, schoolkamp, en nog een aantal aspecten op school waar alleen een groep-achter recht op had. Ze begon dan ook met heel veel zin aan dit voor haar zo spannende jaar.
Zowel ik als mijn dochter had niet kunnen verzinnen dat het jaar zo anders zou gaan lopen dan wij verwachtten. ‘Plezierig, samen met elkaar’ werd voor onze dochter helaas ‘zeer verdrietig en alleen’. Wat was nu het geval? Haar beste vriendin, de zogenoemde BFF, wilde plotsklaps niets meer van haar weten en ze werd prompt het meidengroepje waar ze altijd bij had gehoord uitgegooid. Hierbij hoorde ook pesten op WhatsApp, en buiten worden gesloten.
Ik, als moeder, werd natuurlijk enorm geraakt door deze gebeurtenis, maar wat ik voornamelijk verbijsterend vond, was dat het maar niet duidelijk werd wat er nu precies aan de hand was. De gewiekstheid van de meiden, de onverschillige houding van de ouders en de onwetendheid van school lieten mij aan den lijve ervaren hoe ingewikkeld en hardnekkig deze vorm van pestgedrag kan zijn.
Een jaar later zit ik thuis achter mijn computer. Op het beeldscherm zie ik twee meiden dansen en zingen. Ze zijn vrolijk en blij. Het nummer dat ze zingen is geschreven door een topproducent en ze staan in de halve finale van het best bekeken kindermuziekprogamma van dit moment: Het Avro Junior Songfestival. Eén van deze twee meiden is mijn dochter. Haar ervaring met het meidenvenijn ligt ver achter haar en ze spettert van het scherm af. Ze danst en zingt en lacht. Ze kijkt uit naar de halve finale, ze heeft er zin in. Ze is over naar 2vwo en heeft op school een award gekregen. Waarom? Ze is sociaal en lief en heeft zorg voor anderen.
Deze levensles heeft veel goeds gebracht, mijn dochter is krachtiger, gaat veel meer met jongens om, omdat ze even ‘meidenmoe’ is. Haar zelfvertrouwen is, mede dankzij de STA Sterk Training van stichting omgaan met pesten, enorm gegroeid. Ze komt meer voor zichzelf op.
Deze ervaring was voor mij de laatste trigger om de opleiding tot weerbaarheidstrainer te gaan volgen en kindercoach te worden. Uiteindelijk ben ik de deze queenbee heel dankbaar, zij heeft ervoor gezorgd dat mijn praktijk Konfia is ontstaan, waardoor ik nu pestslachtoffers verder helpen.
Bronvermelding
Artikel meidenvenijn een subtiele machtsstrijd, JM ouders 2014
Tijdschrift voor pleegzorg Thema artikel meidenvenijn 2009, schrijfster Anke Visser
Queen bees & wannabees 2003, schrijfster Rosalind Wiseman
