9 juni 1999 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Laura begrijpt er niets van: de school heeft haar aangesproken op het agressieve gedrag van haar zoon (7). Als haar kind geslagen wordt, dan slaat hij terug. Laura: "Hij hoeft toch niet over zich heen te laten lopen? Van ons mag hij terugslaan, maar de juf is het daar niet mee eens. Hoe lossen we dit op?"
De ouders op het Forum van Ouders Online keuren het onmiddellijk af dat Laura haar kind leert dat hij een probleem kan oplossen volgens het principe 'oog om oog en tand om tand'. Bernadette reageert stellig: "Slaan is in alle gevallen dom. Het is een oplossing uit machteloosheid." Ze krijgt onmiddellijk applaus. Natuurlijk leer je je kind dat hij niet mag slaan. Praten is beter.
Maar stel nu dat je kind een beuk krijgt van een pestkop. Als ouder heb je dan een heus dilemma: leer je je kind terug te beuken of niet? De andere wang toekeren? Zit er nog iets anders op? Intelligent terugschelden is een optie, maar hoe leer je dat een kind van zeven of acht? Linsey stelt voor: "De rug toekeren en weglopen. Dat doet vaak meer pijn dan een klap." Maar niet iedere ouder ziet zijn eigen kind met rechte rug en fier opgeheven kin het strijdtoneel verlaten. In de fantasie overheerst vaker het angstbeeld van een gekrenkt wezen dat afdruipt met de staart tussen de benen. Dat is dan jouw kind.
Als psychotherapeut van kinderen en medewerker van de Kindertelefoon hoort Pien Oijevaar de meest afschuwelijke verhalen van kinderen die gepest worden. Ze is erg met ze begaan, maar zal een kind dat lichamelijk gepest wordt toch nooit aanraden om maar terug te slaan. Oijevaar: "Het lost echt niets op. Het kind leert er niets van. Een volgende keer is het probleem nog net zo groot: je wordt er heus niet sterker van door zelf ook te gaan slaan. Als je geluk hebt, werkt het. Dan ben je van de pestkop verlost. Maar stel dat het niet lukt om enige indruk maken op de tegenstander, of dat hij terugkomt met versterking. Dan is zo'n kind nog verder van huis."
'Word sterk', zou je je kind willen toeroepen, 'kom voor jezelf op', 'heb zelfvertrouwen'. Maar een kind wordt niet weerbaar op commando en zal zich nog machtelozer gaan voelen als je als ouder zo benadrukt dat hij het niet goed aanpakt. Wat kun je dan doen? Oijevaar: "Dat hangt af van de houding van de school, maar ook van het kind. Je zou om te beginnen eens kunnen vragen wat je kind zelf graag zou willen. Hoe zou hij willen kunnen reageren als hij het zou durven? Daar kun je met een achtjarige al goed over praten. Misschien wil hij wel een vechtsport leren. Of er met iemand op school over praten. Neem in ieder geval je kind serieus en help hem zijn zelbeeld te verbeteren. Soms heeft het zin om daarbij hulp te vragen. Bij een Riagg of een schoolbegeleidingsdienst kunnen kinderen soms in groepen begeleid worden om weerbaarder te worden."
Ouders van kinderen die gepest worden, weten vaak zelf maar al te goed wat het is. Vaak zijn ze zelf slachtoffer geweest. Esther: "De hele school wist van de treiterijen, ook de leerkrachten." Toen ze op school hulp vroeg, gebeurde er niets. Vroeger deed de school daar inderdaad weinig aan. Oijevaar: "Maar ook nu nog -- zo blijkt uit onderzoek -- kijken leraren soms de andere kant op. Toch moet je als ouder de school er wel bij betrekken als je kind structureel gepest wordt. Pesten is een groot probleem. Te groot om dat als ouder alleen af te kunnen."
Een keertje slaan of terugslaan kan natuurlijk niet veel kwaad. Het is goed om eens mee te maken hoe dat voelt. Eef: "Zou Mahatma Ghandi als jongetje nooit eens een klap uitgedeeld hebben?" Maar als volwassene heb je uiteindelijk andere vaardigheden nodig om overeind te blijven of een conflict te beslechten en die kun je maar beter zo vroeg mogelijk leren.
[De pagina's die hier genoemd werden, zijn inmiddels verouderd of niet meer beschikbaar]
