20 oktober 2012 door Henk Boeke
Het bedrijf Thermo Fischer claimt dat hun bloedtests allergieen kunnen aantonen. Wow! Dat is echt nieuw! Maar is het ook waar?
We kregen een opmerkelijke uitnodiging voor een persbijeenkomst, met de volgende aanhef: "Eenvoudige bloedtest kan allergie vaststellen en complicaties thuis en op school vermijden." De uitnodiging was afkomstig van een bedrijf dat bloedtesten maakt.
Die uitnodiging was om meerdere redenen opmerkelijk. Ten eerste vroegen we ons af waarom wij – als ouderschapsjournalisten – die persuitnodiging gekregen hadden. Wij vragen geen bloedtesten aan, dat doen alleen artsen. Dus dát zijn de mensen waarop ze zich zouden moeten richten, zou je zeggen. Of moeten wij u, de ouders, zodanig lekker maken voor die bloedtest, dat u uw lijfarts onder druk gaat zetten om hem of haar zo'n bloedtest te laten aanvragen?
De tweede reden waarom we onze wenkbrauwen optrokken, was meer inhoudelijk van aard. Sinds wanneer kan een bloedtest allergieën 'vaststellen', zoals de uitnodiging beloofde? Dat was nieuw voor ons. Daar hadden we nog nooit van gehoord.
Tenslotte verbaasde het ons dat er een echte allergologe op die persbijeenkomst zou spreken. Waarom had zij, als medisch specialist, zich hieraan verbonden?
Hoogste tijd voor nader onderzoek. Maar eerst even iets over allergie in het algemeen, en hoe je dat aantoont.
Een allergie is een 'foute' afweerreactie van het lichaam. Het lichaam denkt dat er een kwalijke indringer is, en reageert daarop met een ontstekingsachtige reactie, terwijl het in werkelijkheid om iets onschuldigs gaat.
Bekende allergenen zijn:
Meestal volgt er op dit soort allergenen een vrij acute reactie. Ouders vertellen dan bijvoorbeeld: "Mijn kind kreeg een loopneus en rode ogen en een benauwd kriebelhoestje, direct nadat ze de cavia bij de buren had geaaid". Of: "Op een feestje at hij taart met amandeltjes en kreeg hij acuut dikke lippen en benauwdheid met een piepende ademhaling". Of: "Na het stoppen van de borstvoeding kreeg hij zijn eerste fles met poedermelk, en binnen een half uur kreeg hij jeukende uitslag in zijn gezicht".
De acute reacties in de bovenstaande voorbeelden zijn typische, goed herkenbare allergische reacties, die vrijwel altijd herleidbaar zijn in het bloed (met de zogenaamde Rast-test) of met een huidpriktest.
Lastiger is het als het om meer chronische klachten gaat. Bijvoorbeeld: "Mijn kind heeft altijd een verkouden kriebelneus". De vraag is dan of dat door verkoudheidsvirussen komt, of bijvoorbeeld door huisstofmijt. Of: "Mijn baby is erg onrustig, huilt veel, en spuugt telkens na de fles". Is dit een huilbaby die makkelijk spuugt, of is hier misschien sprake van een koemelkeiwit-allergie?
Verder is het zo dat een bloedtest of een huidpriktest wel iets zegt over sensibilisatie (overgevoeligheid), maar niet over allergie. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een kind gesensibiliseerd is voor koemelk, maar het gewoon kan drinken en niet allergisch reageert. Het omgekeerde kan ook. Een kind kan soms heel duidelijk acuut reageren en toch een negatieve Rast-test hebben.
De bovenstaande tekst over allergie publiceerden we vorig jaar, in juni 2011. Mede-auteur van die tekst was dr. Walter Balemans, kinderlongarts te Nieuwegein, en een kenner van astma en allergieën. We vroegen hem of het bovenstaande op dit moment – oktober 2012 – nog steeds geldig is, dus of een bloedtest inderdaad alleen maar gevoeligheid kan aantonen, en niet de allergie zelf.
Balemans bevestigde dat dit allemaal nog steeds geldt. Een bloedtest kan nuttige informatie geven, maar: "Phadia / Thermo Fischer lijkt allergie-testen te promoten en dat is nu juist waar ik tegen ageer, omdat voedselallergie een diagnose is die je stelt op de anamnese."
Waarop we contact opnamen met dr. Irene Licht, de allergoloog die meedeed aan de perspresentatie. We vroegen haar hoe zij hier tegenover staat.
Dr. Licht: "Natuurlijk is het zo dat een diagnose wordt gesteld op anamnese (ziektegeschiedenis) van de betrokkene, in combinatie met aanvullend onderzoek, hetgeen bij voedselallergie vooral huidtesten, Rast-testen en eventueel provocatie-onderzoek in een klinische sessie behelst."
Oftewel: een bloedtest is dus niet voldoende, erkent ook Irene Licht.
Maar wat is er dan zo bijzonder aan die nieuwe bloedtest?
Hierop volgde een zeer technische verhandeling (over 'epitopen-Rast-bepalingen' en 'allergene-subcomponenten'), die erop neer kwam dat je tegenwoordig nauwkeuriger dan voorheen kunt bepalen wát de overgevoeligheid veroorzaakt. Bijvoorbeeld: niet een pinda in zijn geheel, maar één van zijn negen onderdelen.
Heel mooi. Maar waarom moeten wij dat weten?
Dr. Licht: "U begrijpt dat er dus vele mensen zullen zijn die vroeger om welke reden dan ook het predicaat 'voedsel-allergie' opgeplakt kregen, nu na vele jaren wellicht door deze methode te hanteren, en erna een provocatietest te doen, wellicht weer veel meer ruimte in hun dieet gaan krijgen omdat ze eenvoudigweg klinisch geen klachten hebben."
Hiermee zet dr. Licht zich af tegen slordige huisartsen, die ooit een allergie hebben vastgesteld terwijl die er misschien niet was. Prima. Maar niet écht interessant voor ouders van jonge kinderen, en zeker geen bevestiging van de claim dat "een eenvoudige bloedtest allergie [kan] vaststellen, en complicaties thuis en op school [kan] vermijden," zoals de fabrikant suggereerde. Aanvullende tests, zoals provocatietests (om een reactie op te roepen) of eliminatietests (om te kijken wat er gebeurt als je iets weglaat) blijven gewoon nodig.
Onze conclusie: niets nieuws onder de zon, alleen meer van hetzelfde. De nieuwe bloedtests zijn nauwkeuriger dan voorheen, maar nog steeds niet afdoende.
