7 februari 2001 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Kinderen doen dingen waar ouders niets van weten. Dat is al eeuwen zo. Maar de tijden veranderen: de voor ouders onbekende wereld heet nu 'Internet'.
Tieners brengen een groot deel van hun vrije tijd graag achter de computer door. Op het Forum van Ouders Online vertelt een vader: "Mijn drie dochters (9, 12 en 14) doen niets liever dan 'chatten', muziek 'downloaden' van Napster, chatten, en e-mailen met vriendinnen. Ze zijn er al behoorlijk verslaafd aan."
Lang niet elke puber verkent het Internet, maar zodra ze de kans krijgen, raken ze in de ban van wat er allemaal kan. Niet alleen jongens, maar ook meisjes hebben er belangstelling voor. Vooral meisjes chatten graag. Er zijn onnoemelijk veel plekken waar jonge mensen, of ze elkaar nu kennen of niet, met elkaar kunnen kletsen. Ook spelen ze spelletjes via Internet; soms in een verband met wel 50.000 mensen van over de hele wereld, zoals 'Utopia'. Een schietspel als 'Quake' trekt vooral jongens. Populair onder alle Nederlandse scholieren is het versturen van berichten, via de mobiele telefoon (sms) of op Internet, bijvoorbeeld met de 'messenger service' van msn.nl.
Aan veel ouders gaat het allemaal voorbij. 'Ze gaan hun gang maar met al dat 'sms-en' en 'msn-nen', 'icq-en' ('I-seek-you'), chatten en wat al niet meer', lijken ouders te denken, 'zolang wij het maar niet hoeven te betalen'. Al die experimenten en dat gecommuniceer, is natuurlijk beslist niet gratis. Vader Thieu is erg geschrokken van de hoogten waarnaar zijn dochters zijn telefoonrekening hebben weten op te jagen. Hij is benieuwd hoe andere ouders het Internet-gebruik van hun kinderen beperken.
Als je pubers in huis hebt, is Internetten via de telefoon al snel heel erg duur. Je kunt IKB (Internet Kosten Beheersing, zie http://www.kpn-telecom.nl/9267246/index.htm) installeren, tipt Ellen. Om een maximum te stellen aan de telefoonkosten per maand. Maar een beetje scholier van tegenwoordig kraakt dat programma onmiddellijk, of weet het per ongeluk te omzeilen omdat het programma zelf bepaald niet waterdicht is. Kortom: er zal dus toch zoiets als ouderlijk toezicht nodig blijven.
"'Toezicht' is nu net het verkeerde woord in dit verband", vindt Caro Busser, pedagoge en moeder van pubers. Ze heeft zojuist de voorbereidingen afgerond voor een ouderavond op de school van haar kinderen. Over Internet. Ze vond haar inspiratie in het boek 'Growing Up Digital: The Rise of the Net Generation' van de Amerikaanse schrijver Don Tapscott. Busser: "De oude gezagsverhouding tussen ouder en kind werkt niet meer als het gaat om Internet. Ouders en leraren moeten leren omgaan met de enorme voorsprong die kinderen tegenwoordig op hen hebben. Volwassenen kunnen alleen nog vasthouden aan de oude gezagsverhouding als ze beslissen om tevreden te zijn met hun onwetendheid. Maar dat is de meest gemakzuchtige houding."
Als het aan Busser ligt, is dit de boodschap die ouders meekrijgen van de ouderavond: "Als ouder, maar ook als leraar, kun je het je niet permitteren om je kind iets op te leggen of te ontzeggen als het om Internet gaat. De nieuwe ontwikkelingen bepalen voor een groot deel het toekomstige leven van je kind. Ik zie nog te veel ouders die hun kinderen in deze belangrijke levensfase afremmen: ze vinden een computer te duur. Maar ze moeten zich wel bewust afvragen of het zinvol is dat ze hun kind de kans ontnemen om in de nieuwe ontwikkelingen mee te groeien."
Gelukkig heeft Busser ook al veel verstokte Internet-weigeraars zien veranderen: "Als ouder of leraar hebben ze ontdekt hoe bijzonder het is om met de kinderen samen mee te groeien, ook al houden de kinderen bijna altijd een voorsprong." Ze raadt ouders aan om eens een kijkje te gaan nemen op http://www.growingupdigital.com, waar ouders ervaringen uitwisselen als het gaat om opvoeding van de nieuwe 'net-generatie'.
Opvoeders kunnen zich niet terugtrekken uit deze nieuwe wereld. Ze hebben de taak om voortdurend met hun kind in gesprek te gaan over wat er te halen valt op het Internet. Over racisme, seks en geweld, heftig taalgebruik, tot kwesties rond intellectueel eigendom, het verschil tussen 'downloaden' en jatten, het omgaan met privacy en je eigen identiteit. Stof genoeg. Busser is ervan overtuigd dat elke ouder die die kans voorbij laat gaan, ook zichzelf tekort doet: "Het is heerlijk om te zien hoeveel zelfvertrouwen een puber krijgt door de computer-ervaring. Op andere gebieden -- neem de liefde -- zijn ze toch al zo onzeker. Als ouders toestaan dat hun kind een meer dan gelijkwaardige gesprekspartner is op dit ene gebiedje, dan doet dat hun onderlinge relatie heel erg goed. Geef ze de kans hun kennis met jou te delen en het wordt erg gezellig in huis."
