1 september 2008 door Justine Pardoen
Nederlandse moeders mishandelen soms uit wanhoop hun huilende baby's, zo blijkt uit een onderzoek van TNO. Ouders Online geeft praktische tips.
De onderzoekers van TNO vroegen ouders van 3259 zuigelingen tussen 1 en 6 maanden anoniem te vertellen wat ze deden om het huilen tegen te gaan. Het resultaat: 1 op de 20 ouders doet wel eens iets wat schadelijk kan zijn voor het kind. Het kan bijvoorbeeld gaan om smoren met een hand of een doek tegen de mond, door elkaar schudden, of tikken geven. Laten we het maar hardop zeggen: dit zijn vormen van kindermishandeling.
Het zou vooral gaan om alleenstaande moeders, ouders uit niet-westerse landen, en ouders die samen minder dan 16 uur werken. Ook baby's van ouders die het huilen excessief vinden, lopen veel risico.
In gezinnen met een sociale of culturele achtergrond waar het slaan van kinderen en vrouwen normaal is, komt baby-mishandeling meer voor. En baby's van arme, eenzame en onwetende ouders lopen een groter risico dan baby's in gezinnen waar het wel goed zit met het geld, de opleiding, en de antigeweld-moraal.
Is het verhaal daarmee af? Nee.
De bevindingen over de risicogroepen zijn natuurijk wetenschappelijk verantwoord. Maar er wordt wel iets mee verdoezeld: namelijk dat ook hoger opgeleide, slimme, weldenkende en liefhebbende ouders volkomen door het lint kunnen gaan van een huilbaby.
Ongeveer 10 tot 15 procent van alle baby's is een huilbaby, wordt algemeen aangenomen. Daar wordt de volgende definitie voor gehanteerd: als een baby minimaal 3 weken, minimaal 3 dagen per week, minimaal 3 uur per dag huilt, dan wordt het een huilbaby genoemd.
Ter vergelijking: een normale baby huilt hooguit anderhalf uur op een dag (waarvan veel ouders zich trouwens niet realiseren dat dat normaal is).
Vaak is er geen medische verklaring te vinden voor het overmatig huilen.
Huilbaby's zitten in een vicieuze cirkel: van al dat huilen worden ze heel erg moe, waardoor ze snel overprikkeld raken en daardoor huilen ze nog weer meer. Tegenwoordig wordt dan ook vaak het advies gegeven om een huilbaby vooral tot rust te dwingen: rust en regelmaat kan de cirkel doorbreken. Rust kun je afdwingen door het kindje in te bakeren, bijvoorbeeld.
Er zijn consultatiebureau-artsen en wijkverpleegkundigen die hieruit concluderen dat ouders hun baby's te weinig rust en regelmaat hebben gegeven. Dat kán inderdaad de oorzaak zijn van het huilen, maar lang niet altijd.
Vaak is er wel degelijk iets aan de hand met het kindje, al komt niemand erachter wat dat dan precies is. Het kan iets te maken hebben met de rijping van het zenuwstelsel, maar er kan ook een inwendige kwetsuur zijn ontstaan bij de bevalling, waardoor de baby een tijd nodig heeft om te herstellen.
In veel gevallen groeien huilbaby's er zelf overheen, binnen 3 tot 6 maanden. Er zijn ook ouders die vertellen dat hun baby enorm opknapte van een behandeling bij een osteopaat.
Osteopathie, waar sommige huilbaby's baat bij lijken te hebben, beziet klachten vanuit 'beweeglijkheid van bindweefsel'. Sommige mensen zweren erbij, anderen noemen het kwakzalverij (omdat het niet 'evidence based' is, net als homeopathie.)
Osteopathie wordt door de meeste zorgverzekeraars vergoed onder de noemer 'complementaire of alternatieve geneeswijzen'.
Ouders van een huilbaby voelen zich vaak niet gehoord op het consultatiebureau. Als ze naar huis gestuurd worden met het advies om voor rust en regelmaat te zorgen, plus de opmerking dat huilen erbij hoort, dan krijgen ze het gevoel dat er volledig voorbij wordt gegaan aan hun wanhoop en onmacht. Soms krijgen ze zelfs letterlijk te horen dat ze hun leven misschien te druk is, dat ze te gestrest zijn en dat een baby daar niet tegen kan.
Sommige professionals lijken maar niet te kunnen bedenken dat die stress bij de ouders wel eens het gevólg zou kunnen zijn van een huilbaby, en niet zozeer niet de oorzaak...
Al met al is het goed dat de publiciteit rond dit onderzoek de aandacht vestigt op de problematiek van ouders met een huilbaby. Het is goed dat hulpverleners meer oog krijgen voor de mogelijke risico's voor de baby.
Maar er is ook een keerzijde. Ouders Online is er niet gerust op dat jonge ouders en hun baby nu beter af zijn. Want het zou wel eens kunnen betekenen dat jonge ouders die op het consultatiebureau aangeven dat ze het zwaar vinden met een vaak huilende baby, nu vooral gezien worden als potentiële baby-mishandelaars.
De onderzoekers zeggen hierover het volgende: "Vooral wanneer ouders aangeven dat hun baby erg veel huilt en het gezin sociaal onder druk staat, is extra alertheid van de zorgverleners noodzakelijk. Verzorgers van zuigelingen moeten verder leren om op een goede manier om te gaan met het huilen van baby's. Ze moeten ook weten dat huilen hoort bij zuigelingen: een zuigeling van 1 maand oud huilt gemiddeld 1½ uur per dag. Vragen over het huilgedrag horen dan ook routine te zijn op bijvoorbeeld het consultatiebureau. Hierdoor kan de zorgverlener extra ondersteuning geven en risicogevallen volgen."
Op het Forum van Ouders Online vertelt een moeder naar aanleiding van een krantenbericht over dit onderzoek haar ervaring met een huilbaby:
"Ook ik had een huilbaby, zoals ze dat zo netjes noemen. Huilbaby? Zeg maar gerust een krijsbaby. 22 Uur per etmaal, gillen op de toppen van zijn longen. Op het CB kreeg ik te horen dat ik een onervaren moeder was, die gewoon niets gewend was. Baby's huilen nu eenmaal regelmatig de eerste 3 maanden. Maar na die 3 maanden werd het er echt niet beter op. Zelfs in zijn slaap ging het gekrijs gewoon door en ik liep op m'n tandvlees.
Toen hij 5 maanden was, zat ik voor de zoveelste keer huilend op het CB, de wallen onder m'n ogen inmiddels zo groot dat ik er bij wijze van spreken over kon struikelen. Er moest gewoon iets vreselijk mis zijn met dit kind. Maar nee, toen was het excuus dat hij hoogstwaarschijnlijk last had van doorkomende tandjes. En weer werd ik naar huis gestuurd zonder enige hulp of steun. Ik moest hem inderdaad maar laten huilen; dat was goed voor de longen.
Met 6 maanden was ik zo kapot, ik kon niet eens meer normaal denken. Deed alles op de automatische piloot. Ik zie mezelf nog staan, bovenaan de trap, op weg naar die schreeuwlelijk die ik op dat moment echt niet meer kon zien als mijn lieve kind. Ik stond daar maar, te luisteren naar dat idioot harde gegil en dacht nog maar één ding. 'Als ik nu 5 minuten een kussen op zijn gezicht druk ben ik eraf, dan heb ik rust.'
Toen ik besefte waar ik in mijn hoofd mee bezig was, ben ik naar beneden gelopen en heb ik mijn zus gebeld. Ik heb haar gevraagd of ze alsjeblieft mijn zoon op wilde komen halen zodat ik kon slapen, want ik was bang dat ik hem anders zou vermoorden. Ik ben haar zo intens dankbaar dat ze dat toen gedaan heeft, want anders was mijn zoon er echt niet meer geweest.
Toen mijn zoon 7 maanden oud was, en mijn zus meegeweest was naar het CB om haar mond eens even flink open te trekken, werden mijn schreeuwen om hulp eindelijk serieus genomen. Mijn zoon werd onderzocht en bleek een voedsel-allergie te hebben die veel verder ging dan alleen koemelk-eiwitten.
Er volgde een zeer streng dieet, en toen hij 9 maanden oud was, stopte van het ene op het andere moment het gegil. Zomaar ineens, boem! Toen pas bleek dat ik een heel vrolijk, lief en leuk kind heb, met helaas de nodige allergieën. Het lag niet aan mij. Ik was geen slechte moeder die niks gewend was. Ik had gewoon een ziek kind, dat was alles."
www.huilbaby.info
Deze Themapagina van Ouders Online is gemaakt door Erna Brinkman-Spoelders, om ouders te informeren over huilbaby's. Over de oorzaken en de mogelijke behandelingen en over datgene wat ouders er zelf aan kunnen doen.
www.kindengezin.be
Informatie van Kind en Gezin (de Vlaamse variant van het Nederlandse consultatiebureau) over huilbaby s. Wat is een huilbaby? Wanneer is mijn kind een huilbaby? Hoe ga ik om met een huilbaby? (Niet schudden!) Hoe kan ik mijn huilbaby helpen? Mijn baby huilt vaak, het wordt me te veel, wat kan ik doen?
www.ouders.nl/mdiv2003-inbakeren.htm
Besprekingsartikel op Ouders Online van het boek Regelmaat en inbakeren van Ria Blom.
www.ouders.nl/mopi2004-huilbaby.htm
Opinie van Erna Brinkman-Spoelder (zie boven) op Ouders Online. Met als strekking dat adviezen aan ouders van huilbaby's te algemeen zijn. Er is meer tussen hemel en aarde dan alleen maar rust en regelmaat.
www.huilbaby.nl
Informatie van Jannie Batstra over huilbaby's en osteopathie. Waarschuwing - betreden op eigen risico. Dit is weer zo'n site waar je met de Back-knop niet uitkomt (tenzij je heel snel klikt...)
www.osteopathie.nl
Overzicht van ostheopaten in Nederland.
Ouders Online heeft een handige brochure beschikbaar waarin dieper op de materie wordt ingegaan. Zie: Service - brochure "Huilbaby's".
