25 april 2010 door Justine Pardoen
Op verzoek van Philips doet de Universiteit Twente onderzoek naar licht in de klas. De eerste resultaten zijn heel interessant.
Elk jaar als buiten het licht afneemt, overvalt veel mensen een onbestemd gevoel. De een benoemt het als somberheid, de ander als een gebrek aan energie. En omgekeerd: als de dagen weer langer worden, voelen veel mensen zich weer beter en energieker. Licht dóet dus iets bij mensen.
Ook kinderen zijn gevoelig voor licht. Voldoende licht van een bepaalde soort lijkt goed te zijn voor hun stemming, hun gevoel van welbevinden, en hun concentratie. Je zou licht dus ook kunnen gebruiken om het welbevinden van kinderen op school te verbeteren.
Dat idee kwam ook op bij basisschool Veldvest in Wintelre. Toen ze daar de leeromgeving wilden verbeteren, dacht men niet alleen aan kleurgebruik en kamerplanten, maar ook aan het licht in de klaslokalen.
De school nam contact op met Philips, vanwege hun lange licht-traditie. Ooit begonnen met gloeilampen, experimenteren ze daar nu met het verbeteren van het licht in kantoren en scholen. In het buitenland had Philips al onderzoek gedaan naar de ervaringen met SchoolVision, een lichtsysteem speciaal voor scholen.
SchoolVision kent vier soorten licht, variërend in sterkte en kleur:
Het werkt als volgt:
Het verzoek van basisschool Veldvest was aanleiding om onderzoek te gaan doen in Nederland. Philips besteedde dat uit aan de Universiteit Twente, waar een experiment werd opgezet door Peter Sleegers, hoogleraar onderwijskunde. Hij onderzoekt wat het gebruik van licht kan doen voor de concentratie van schoolkinderen.
De eerste resultaten suggereren dat goed licht inderdaad een blijvend verschil maakt. Met het nieuwe lichtsysteem hebben kinderen vanaf het allereerste moment een 8,7% hogere concentratie-score op een zogenaamde d2-test, die onder andere 'nauwgezetheid' en 'snelheid' meet. Het effect van het licht neemt in de eerste maand steeds verder toe, tot uiteindelijk een verbetering van 13,6% ten opzichte van de beginsituatie is bereikt.
Het onderzoek loopt nog, en de komende maanden zal vooral worden gekeken naar het effect van het licht op begrijpend lezen. Het bleek namelijk dat kinderen die minder goed zijn in begrijpend lezen, meteen al een 10,3% hogere concentratie-score hebben (waar de andere kinderen 8,7% scoorden).
Voor kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen, lijkt het licht dus nog gunstiger te werken dan op hun klasgenoten die daar minder moeite mee hebben. Vervolgens is de vraag of dat ook vertaald kan worden naar betere resultaten voor de bijbehorende leestoetsen.
Daarnaast zal ook nog onderzocht worden wat het effect van het licht is op het welbevinden van de kinderen (via vragenlijsten) en op hun gedrag in de klas (door het analyseren van video-opnames).
Komende herfst, als het onderzoek is afgerond, zal er meer bekend zijn over de effecten van het licht. Maar dat is nog maar het begin, want dan liggen er nog steeds veel vragen:
Er valt dus nog heel wat te leren over de invloed van licht op het leren en leven van kinderen. Maar voorlopig zijn de resultaten interessant genoeg om te hopen dat meer scholen zich hierin gaan verdiepen.
SchoolVision is duurder dan gewone lampen, maar op langere termijn kan het zich misschien terugverdienen doordat andere vormen van interventie – bedoeld om de leerresultaten of het gedrag van de kinderen te verbeteren – uitgespaard kunnen worden. In ieder geval geeft SchoolVision wel een energiebesparing van 50%.
Basisschool Veldvest heeft het systeem inmiddels aangeschaft, ook voor de klassen die niet meedoen aan het onderzoek.
Interessant is dat de leerkrachten én de leerlingen die meededen aan het onderzoek, zelf aangaven dat ze het systeem heel prettig vonden. Het lijkt ze dan vooral te gaan om de variatie in het licht in de klas, en het gevoel zelf invloed te kunnen uitoefenen op de sfeer. Ook de ouders merkten dat de kinderen zich – bij thuiskomst – prettiger voelden.
Het is nog maar één school natuurlijk, waar onderzoek is gedaan, maar ik vind de resultaten nu al interessant. Vooral het positieve effect op het welbevinden van zowel leerkrachten als leerlingen vind ik belangrijk, maar als de schoolresultaten ook nog verbeteren, dan is dat natuurlijk pure winst.
