2 december 2005 door Joanna Sandberg
Sinds anderhalf jaar ben ik gescheiden. Ik heb een zoon van 8 en een dochter van 6. Na een turbulente scheiding is inmiddels het stof neergedaald en zowel mijn ex-vrouw als ikzelf hebben het leven weer opgepakt. We hebben allebei een nieuwe relatie. Ik heb nu een half jaar een eigen woning, en ik zorg voor 40% van de tijd voor de kinderen.
De laatste tijd heeft vooral mijn dochtertje geregeld huilbuien. In ieder geval zijn ze allebei erg verdrietig dat hun ouders uit elkaar zijn. Misschien dat – nu de situatie gestabiliseerd is en hun leven weer routine heeft gekregen – het verdriet en de rouw van de kinderen eruit komt. Ze zeggen dan dat ze willen dat papa en mama weer bij elkaar gaan wonen, en dat ze als ze bij de ene ouder zijn de andere enorm missen.
Mijn ex-vrouw en ik proberen de kinderen natuurlijk te troosten, en ruimte te geven voor hun verdriet. Maar tegelijk maken we duidelijk dat een hereniging definitief niet meer mogelijk is. Vooral mijn dochtertje blijft hier wel aan vasthouden, en zegt dingen als "Ja maar áls jullie nu toch weer bij elkaar blijven, dan zou dat toch fijn zijn".
Nu willen de kinderen heel graag met ons beiden iets ondernemen. Naar de McDonalds, de dierentuin, of een gezinsuitje ondernemen. Mijn ex-vrouw en ik willen dit graag voor ze doen – de onderlinge relatie tussen ons is redelijk goed te noemen – maar tegelijk is er de angst om hiermee verwarring te scheppen, en misschien de kinderen het idee te geven dat een hereniging toch mogelijk is. Zeker als we vaker samen dingen gaan doen.
Wat is raadzaam in deze situatie?
U stelde een interessante vraag. "Raken kinderen in verwarring als hun gescheiden ouders weer leuke dingen samen met ze gaan doen?" Dat lijkt me nou echt iets wat heel goed beantwoord kan worden door andere gescheiden ouders, die na de scheiding weer goed met elkaar omgaan. Die weten uit eigen ervaring hoe zoiets kan gaan.
Maar u vroeg het aan iemand die ervoor doorgeleerd heeft, dus zal ik er graag mijn professionele oordeel over geven.
Om met een dooddoener te beginnen: het is voor kinderen natuurlijk veel beter als hun gescheiden ouders weer normaal met elkaar omgaan, dan wanneer ze ruzie maken.
Zoals u zelf al constateerde, is het inderdaad zo dat kinderen pas hun verdriet durven tonen als ze merken dat het beter gaat met hun ouders. Hoe komt dat?
Meestal zijn ouders in een scheiding zó met zichzelf bezig, dat ze het verdriet van de kinderen er niet nog eens bij kunnen hebben. Kinderen voelen dat goed aan. En aangezien kinderen vaak erg veel rekening houden met hun ouders, houden ze zich dan wel een tijdje in. Maar wanneer het na een tijdje weer wat beter gaat met hun ouders, durven zij aandacht te gaan vragen voor hun verdriet.
Uw kinderen laten nu hun verdriet zien, en het is natuurlijk heel goed om ze te troosten en hen ruimte te geven.
De grootste wens van de meeste scheidings-kinderen is dat hun ouders weer bij elkaar komen; dat ze weer 'een gezin' vormen en weer net zo gelukkig worden als ze eens waren.
Als ouders is het dan zaak om je kinderen te troosten en te steunen, maar om tegelijkertijd ook eerlijk te zijn en niet mee te gaan in deze sterke wens.
Als je het verdriet van je kind ziet, zou je als ouder ook bijna alles willen doen om het kind weer gelukkig te zien. Toch kun je hun liefste wens niet vervullen, en dat is heel pijnlijk. Zowel voor het kind als voor jezelf. Maar helaas is het wel de realiteit. In zekere zin moet je dus je kind leren om met de realiteit om te gaan, die dus heel verdrietig is voor het kind. Hoe doe je dat?
Dit zijn de basisprincipes om je kinderen te leren omgaan met de realiteit:
Voor wat betreft uw eigen situatie denk ik dat u gewoon eerlijk kunt zijn. U kunt vertellen "dat u heel goed begrijpt dat ze allerlei uitjes willen ondernemen – als vanouds, als gezin – maar dat het voor dat soort dingen nu nog een beetje te vroeg is." Er zijn echter wel andere dingen die jullie samen kunnen doen. Wat dat zou kunnen zijn, vertel ik straks.
Jullie zijn anderhalf jaar geleden gescheiden. Het was blijkbaar turbulent, en jullie hebben nu allebei een nieuwe partner.
Zoals u waarschijnlijk weet, hebben kinderen (veel) tijd nodig om aan de nieuwe partners van hun ouders te wennen. De stiefdeskundige van deze vraagbaak hanteert als vuistregel dat het 4 tot 7 jaar kan duren voordat een stiefgezin een echt gezin vormt. Ook moet de nieuwe partner zijn best doen om het kind voor zich te winnen, en daarin echt gesteund worden door de (biologische) ouder van het kind. De meeste kinderen willen immers helemaal niet dat hun gescheiden ouder een nieuwe partner heeft, want dat maakt de scheiding echt definitief.
Dit wetende kunt u beter begrijpen waarom uw kinderen het zo'n fijn idee vinden om met hun eigen ouders leuke dingen te doen. Maar anderzijds begrijpt u nu ook waarom het beter is om wel een beetje terughoudend te zijn met al die gezamenlijke uitjes. Het maakt het wennen aan de nieuwe partners immers nog moeilijker dan het al is.
Al met al zou ik u dus aanraden om rustig en voorzichtig te manoeuvreren. In het ideale geval betekent dat: van alles een beetje. Dus:
Belangrijk is wélke dingen je met wie doet. Om het niet al te verwarrend te maken, kun je bijvoorbeeld de volgende scheiding aanbrengen:
Voelt u het verschil? Ik hoop dat ik mijn voorbeelden zo heb gekozen dat u begrijpt welke combinaties je het beste kunt maken.
Als jullie in harmonie met elkaar kunnen omgaan, dus ook met elkaars partners, en hen ook kunnen betrekken bij de kinderen (bij de dingen die zich daarvoor lenen), dan geef je ook ruimte aan de kinderen.
Een tip tot slot: blijf eerlijk tegenover jezelf. Wees er dus wel alert op dat je geen leuke dingen in het oude gezinsverband gaat doen omdat je het zelf moeilijk vindt om de ander los te laten.
