28 april 2006 door Aleid Grijpma
Mijn zoon (ruim 4½) heeft een obsessie gekregen voor een animatiepersoon uit een film: Laura, uit de tekenfilm Laura's ster. Eerst vond ik het wel aandoenlijk, tot dat het extreme vormen begon aan te nemen.
Behalve dat hij het de hele dag over Laura heeft, en ik de hele tijd dat karaktertje moet naspelen, moet dat tekenfilmfiguurtje overal bij betrokken worden. Hij roept haar ook de hele tijd. En als ik vraag waarom hij dat doet, dan zegt hij dat Laura zijn beste vriendin is.
Is dit normaal? En wat moet ik doen voordat Laura een denkbeeldig vriendinnetje wordt?
Ik zou willen beginnen met een wedervraag. Waarom zou u bang zijn voor een denkbeeldig vriendinnetje? Wat is daar eng of verkeerd aan? Denkbeeldige vriendjes en vriendinnetjes kunnen namelijk een heel nuttige functie hebben!
Maar nu de vraag of er al dan niet iets bijzonders aan de hand is met uw zoon. Het is wel jammer dat u verder niet zo veel over hem vertelde. Voor ons is het namelijk altijd nuttig om iets te weten over de ontwikkeling van het kind waarover een vraag wordt gesteld. In dit geval: hoe het gaat met het praten? Met zijn vriendschappen? Met school? Dat soort dingen zijn erg belangrijk om iets te kunnen zeggen over het functioneren van een kind.
Pas wanneer een bepaald soort gedrag het hele dagelijkse leven én het contact met leeftijdgenoten én het functioneren op school beïnvloedt, pas dan kun je je gaan afvragen of het gedrag afwijkend zou kunnen zijn.
Dus als uw zoon op al die fronten goed functioneert, dan is er sowieso geen reden tot zorg. Wat niet wegneemt natuurlijk dat je je wél kunt afvragen waar dat gedrag dan precies vandaan komt.
Jammergenoeg ken ik Laura's ster niet. Dat maakt het extra lastig om iets over uw specifieke geval te kunnen zeggen. Daarvoor zou ik namelijk moeten weten wat voor meisje Laura eigenlijk is.
Maar misschien kunt u zélf een beetje begrijpen waarom Laura zo belangrijk voor uw zoon zou kunnen zijn? Is ze dapper? Heeft ze veel vrienden? Kan ze bepaalde dingen heel goed? Oftewel: hoe beter u begrijpt waarom Laura een voorbeeld voor uw zoon zou kunnen zijn, hoe beter u hemzelf begrijpt.
Laten we eens kijken wat er eigenlijk in het hoofd van een gemiddelde 4-jarige gebeurt. Ook dat kan immers licht werpen op de vraag waarom uw zoontje zo verzot is op Laura.
In de kleutertijd staan de volgende dingen centraal:
U ziet: in een kleuterleven verandert er ontzettend veel, en gebeuren er heel veel nieuwe dingen, althans allerlei dingen waar de kleuter heel anders tegenaan gaat kijken. Bij veel kinderen leidt dat tot wat meer angsten en spanning.
Een effectieve manier om met angsten en spanning om te gaan, is het inzetten van je fantasie. Door middel van spel of anderszins fantaseren kun je veel stress en spanning 'sublimeren' oftewel wegkrijgen. Een kind kan bijvoorbeeld thuis gaan spelen met de pop nadat hij of zij een injectie heeft gehad. Het kind prikt dan bijvoorbeeld net wat harder, om zo de eigen pijn te verwerken.
Zo kunnen er ook denkbeeldige vriendjes of vriendinnetjes ontstaan. Die kunnen je bijvoorbeeld beschermen of sterker maken. Ze hebben dus een duidelijke en nuttige functie. En wanneer ze niet meer nodig zijn, dan verdwijnen ze weer net zo makkelijk.
Uit het voorgaande zult u begrijpen dat ik adviseer om het gewoon maar te laten gaan. Het enige wat u eventueel zou kunnen doen, is dat u uw zoon de functie van Laura voor u kan laten verklaren als u dat zelf niet goed kunt.
Verder kunt u best zeggen dat u geen zin hebt om de hele dag Laura na te doen, en dat u het wilt beperken tot – laten we zeggen – 10 minuten. Wat hij zelf met zijn Laura doet, moet u dan aan hemzelf overlaten.
Wat je ook wel ziet in dit soort situaties, is dat kinderen hun ouders gaan vragen (of bijna dwingen) om allerlei dingen te kopen die te maken hebben met de fantasiefiguur. Het feit dat het hebben van een fantasievriendje of -vriendinnetje gezond en nuttig is, wil echter niet zeggen dat je dan ook maar meteen alles zou moeten aanschaffen wat daarmee te maken heeft. Doet dat probleem zich voor, dan raad ik aan om de druk te weerstaan en daar verder weinig woorden aan vuil te maken.
Wilt u meer weten over alles wat te maken heeft met fantasie en fantaseren, dan kan ik u aanraden om "De magische wereld van het kind" van Selma Fraiberg te lezen. Dat is een schitterend boek waarin veel leuke dingen beschreven en uitgelegd worden.
