22 november 2002 door Tura Gerards

ADHD is een bijzondere vorm van intelligentie

Volgens theaterkunstenaar Tura Gerards is ADHD geen stoornis, maar een onbegrepen en onbekende vorm van intelligentie. Dat biedt tal van nieuwe invalshoeken.

Is Nederland te ver doorgeschoten? Is ons land te veel gemedicaliseerd? Heeft binnenkort ieder kind in Nederland een poëzie-album én een ADHD-dossier (of een ander medisch dossier)? Anders gezegd: ik vraag me af of wij onze kinderen wel de respectvolle aandacht geven die ze nodig hebben. Of we ze nog wel voldoende toestaan om kind te zijn.

Het is mogelijk dat hun talenten afwijken van onze standaarden en dat hun vermogens vloeken met het succes van onze oude structuren en instituten, zoals scholen en de wetenschap. Maar nu zie ik het gevaar dreigen dat bijzonder getalenteerde kinderen opgroeien in een sfeer van afwijzing en afwijking, van niet-okee zijn. Zij krijgen een medisch stempel als 'contactgestoord', 'concentratiegebrekkig', of 'hyperactief'.

Evolutie

Nieuwgeboren kinderen zijn intelligenter en intuïtiever dan beide ouders samen. Als dat niet zo zou zijn, dan behoorde de mens al lang tot de uitgestorven rassen. Elke soort, en daardoor elk individu, moet evolueren, om zich aan te passen aan de voortdurend veranderende omstandigheden.

Ik kan me voorstellen dat u niet begrijpt waarom een kind daarom 'intelligenter' zou zijn dan volwassenen. Misschien is 'intelligentie' ook niet helemaal het juiste woord, maar ik weet nu eenmaal niets beters. Of je zou een nieuw woord moeten verzinnen, zoals 'veranderingsvaardig' of zoiets. Maar dat is ook weer een vorm van intelligentie. Hoe dan ook: verandering (evolutie) moet érgens beginnen, en dat is meestal bij kinderen en niet bij volwassenen. Volwassenen zijn daar doorgaans te star en/of te angstig voor.

Volwassenen dienen daarom goed en zorgvuldig te luisteren en te kijken naar nieuw-geborenen, om niet de boodschap te missen waarmee deze nieuwe mensen ter wereld komen.

Het ADHD-stempel

Wat ik zie, is een wereld waarin kinderen als ADHD-er bestempeld worden als ze hun aandacht niet kunnen plooien naar het commando van een ander, omdat hun lichaam nu eenmaal onvermijdelijk aan allerlei impulsen ten prooi valt.

Andere beoordelingen die deze kinderen kunnen krijgen, zijn overigens: personen die leiden aan dwangmatige handelingen, personen die gevaarlijke situaties niet kunnen herkennen, of personen die snel zijn afgeleid.

De taak van een begeleider

Een kind met een ADHD-stempel leeft op dit moment in een klimaat van niet okee-zijn. De fysisch-chemische gevolgen daarvan in het kind zijn wetenschappelijk aantoonbaar.

Of je nu opvoedkundige bent, of kinetisch therapeut, of docent klassieke dans, of psycho-analiticus, in de begeleiding van kinderen is het je taak om niets anders te doen dan luisteren. Waarnemen zonder te oordelen.

Volwassenen die kinderen begeleiden, zouden juist moeten helen. Heelmaken en heelhouden van iets wat nooit echt stuk was: dát is hun taak.

De taak van de ouder

Als uw kind een ADHD-diagnose krijgt, zorgt dat soms voor een onverwachte opluchting. Eindelijk! Eindelijk vindt u erkenning voor uw situatie. U heeft nu een wapen tegen alle onbegrip en moeilijkheden die rondom uw kind ontstaan zijn.

Dat is heel begrijpelijk. U moet u echter afvragen wiens probleem u met deze diagnose oplost, en of u alle gevolgen van deze nieuwe richting wel wenselijk acht.

ADHD is geen stoornis

Ik ben ervan overtuigd dat ADHD geen ziekte is. Geen stoornis, maar een onbekende vorm van intelligentie.

Stel je een ADHD-kind voor als een wezen met één of twee extra zintuigen die jij helaas zelf niet hebt. Een ADHD-kind heeft in principe voorlopig genoeg aan zijn of haar eigen wereld, is tevreden in zichzelf. De rest is extra en pas welkom als het aansluit en aangenaam is. Op zich ook een volledig gezonde instelling!

Maar helaas willen volwassen niet verslagen worden (en zeker niet door kinderen) in het beheersen van structuren. Een ADHD-kind is overigens vaak zeer gestructureerd en georganiseerd, zij het volgens een logica die niet de onze is en met een onaangepast 'tijdschema'.

Eigenschappen

Een ADHD-kind heeft een sterke wil. Het is zeer sensitief, zeer intuïtief en heeft vaak één of meer uitzonderlijk functionerende zintuigen.

ADHD-kinderen kunnen veel dingen tegelijk waarnemen en hun ogenschijnlijk chaotische gedrag ontstaat wanneer de omgeving geen tijd en ruimte biedt voor de verwerking ervan. Meer daarover leest u in Hoe help je een watje het leven te leven?, waarin het principe van de HSP's (Hoog Sensitieve Personen) wordt uitgelegd.

Nederland heeft ADHD

Alle stempels die een zogenaamd ADHD-kind krijgt, zijn eenvoudig toepasbaar op de grote middelmatige massa van onze maatschappij; de groep die wij de 'normalen' noemen.

En dat is grappig: de groep normalen voldoet aan vele kenmerken van een ADHD-ziektegeval! Lees maar verder.

  • impulsieve aankopen worden in de 'normale' wereld geprezen door commerciële producenten van materiële dingen en genotsgoederen;
  • hyperactiviteit wordt verwacht door een economie die stelselmatig dwingt tot jaarlijkse groei van het nationale inkomen en de arbeidsproductiviteit;
  • dwangmatig handelen komt overal voor en is algemeen aanvaard.

Wat dat dwangmatige handelen betreft: u bent pas wakker en werk-gereed na een kop koffie of twee, en een sigaret. Zonder beloning overwint u geen enkel obstakel. Zelfs als u kunt lopen gaat u het liefst met de auto. Knuffelen is leuk voor even, maar u moet klaarkomen. En luisteren kan niemand, iedereen voert het hoogste woord en weet het beter; miscommunicatie binnen de commerciële bedrijfsvoering en ambtenarij veroorzaakt jaarlijks een miljardenstrop. Kunt u stoppen met denken?

Gebruiksaanwijzing

Mijn gebruiksaanwijzing voor ADHD-ers ziet er als volgt uit:

  • kijk naar een ADHD-kind alsof je naar een belangrijk wetenschapper kijkt, een buitenaards wezen of een kunstenaar;
  • stoor hem of haar niet te opdringerig. Kom dichterbij en wacht op een teken dat je om aandacht kunt vragen;
  • zet een ADHD-kind midden in een weiland zonder storende volwassenen en er is vrede op aarde.

Hulpmiddelen bij zeer onvoorspelbare kinderen

Het allerbelangrijkste voor elk kind is volgens mij bewegen. Het allerbelangrijkste voor elke ouder is volgens mij goed te kijken, te luisteren en te voelen. Ga veel naar buiten! Ga veel de natuur in, desnoods naar een park of een speeltuin.

Bewegen maakt je lichaam en je geest soepel. Het bewegen van je lichaam is een eerste voorwaarde voor de groei van al je intelligentie. Als dat buitenshuis onmogelijk is, dan zijn er binnenshuis nog voldoende mogelijkheden. Hieronder volgen er een paar om mee te beginnen.

Mogelijke hulpmiddelen voor het kind alleen

  • een grote gymnastiek-bal. Ze zijn er in verschillende afmetingen, en ze zijn verkrijgbaar bij Welzorg en kosten ongeveer 38 euro per stuk. Om op te rollen, te zitten, te springen, te botsen, en op te slaan (leuk geluid!). Goed bruikbaar voor spelletjes en massage;
  • pingpongballen, ballonnen, touw, doosjes, kussens, lakens om tenten te bouwen (let op eventuele allergie);
  • het bad. Laat het kind in bad gaan. Op de achtergrond mag klassieke (Barok)-muziek spelen;
  • figuurrijke voorwerpen. Zorg voor huishoudelijke voorwerpen die figuurrijk zijn en aangeraakt kunnen worden, bijvoorbeeld een Oosters tapijt (let op eventuele allergie);
  • een vernieldoos. Dat is: een doos vol dingen die stuk mogen.

Mogelijke hulpmiddelen en activiteiten voor samen

  • een grote gymnastiekbal (zie boven);
  • gek doen: gekke bekken trekken, ongecontroleerd bewegen, brullen, stoeien;
  • bouwen met ouderwetse Lego. Op de achtergrond mogelijk klassieke (Barok)-muziek.

Basisprincipes voor ouders en verzorgers

  • hou van het kind met heel uw hart: meer dan 100%!
  • wees eerlijk.