31 oktober 2003 door Justine Pardoen
Deel 1 van een korte serie over gezond zwanger zijn. Deze week: hygiëne tijdens de zwangerschap.
Bijna alle vrouwen die een kind verwachten, maken zich zorgen over de gezondheid van de ongeboren baby. Dat is normaal: het brengt ook met zich mee dat je een beetje meer oplet dan je gewend bent. Goed eten, goed slapen en schoon werken is belangrijk voor het krijgen van een gezonde baby.
Maar het is niet fijn als die zorgen zo ernstig worden dat de stress te groot wordt. Stress kan een goed verloop van de zwangerschap in de weg staan. Als u zó onzeker wordt over datgene wat er allemaal mis kan gaan, kan het helpen om een gezonde dosis nuchtere informatie tot u te nemen.
Hieronder geven we een aantal gouden regels en tips voor een goede zwangerschaps-hygiëne. In deel 2 (zie volgende week) nemen we de belangrijkste infectieziekten door.
In de 3e maand van de zwangerschap krijgen alle vrouwen een bloedonderzoek. Bij elke vrouw wordt de bloedgroep bepaald en de rhesus-factor, om een mogelijke rhesusbaby te kunnen voorkomen. Dit kan gebeuren als de moeder rhesus-negatief is, de vader rhesus-positief en het kind rhesus-positief. Dan gaat de moeder antistoffen maken tegen het bloed van de baby. Vooral bij een tweede zwangerschap is dit levensgevaarlijk voor de baby.
Ook wordt gezocht naar een antistoffen van een aantal ziekten die mogelijk gevaar kunnen geven bij de pasgeboren baby. In ons land wordt standaard gezocht naar antistoffen van syfilis (lues) en hepatitis-B.
Infectie-ziekten als aids, herpes, de vijfde ziekte, cytomegalie en toxoplasmose kunnen ook gevaar opleveren, voor of tijdens of na de geboorte van de baby. Het is goed om hier van tevoren over te praten met uw verloskundige of uw gynaecoloog, zodat ook daarnaar eventueel onderzoek gedaan kan worden.
Als u zwanger bent, kunt u zich het beste houden aan een aantal gouden regels. Maar het leven is meer dan regels volgen alleen en daarom geven we ook tips over de manier waarop u met deze regels om kunt gaan.
De belangrijkste tip die we kunnen geven, is om niet al te krampachtig om te gaan met deze gouden zwangerschapsregels. Het is belangrijk om te weten waar de regels vandaan komen, zodat u zelf kunt beslissen of u zich zorgen moet gaan maken als het niet lukt om ze strikt te volgen.
De eerste vijf regels zijn onbespreekbaar: als je die niet volgt, loopt je ongeboren kind gevaar. Punt uit. Het risico is vermijdbaar, sjoemel dus niet.
Over de tweede vijf regels valt wel iets te zeggen.
We weten dat grote hoeveelheden cafeïne uit koffie schadelijk kan zijn voor de vrucht. Maar het is niet bekend wat een veilige grens is. Waarschijnlijk ligt die bij meer koppen koffie per dag dan we gewoonlijk drinken.
Toch is het slim om het drinken van koffie te beperken. De meeste vrouwen vinden de geur van koffie ook helemaal niet lekker meer, vooral in het begin van de zwangerschap. Dat zal wel niet voor niets zijn.
Hetzelfde geldt voor alcohol. We weten dat vrouwen die elke dag drinken, met hoeveelheden rond 8 glazen per dag, hun kind voor het leven beschadigen. De hersentjes van de kleine ontwikkelen zich niet zoals het zou hebben gekund.
Gun uzelf gerust zo nu en dan een lekker glaasje van uw favoriete drankje. Dat is geen probleem, vooral niet als je er lekker van geniet en als je er iets bij eet. Maar beperk het wel zoveel mogelijk: vooral in de eerste helft van de zwangerschap is alcohol vergif voor een baby in de buik.
Het is belangrijk om zo lang mogelijk je lichaam actief te houden. Het helpt bij de voorbereiding op de geboorte om in een goede conditie te zijn.
Houd er wel rekening mee dat uw gewrichten slapper worden onder invloed van hormonen, en dat ook niet alle bewegingen prettig zijn met een dikke buik.
Soms loop je risico van vallen: schaatsen met een dikke buik, paardrijden... Houd uw eigen grenzen dus goed in de gaten en ga niet ineens harder trainen omdat je bang bent je jonge figuur te verliezen.
Net als met sporten: doe wat je lekker vindt maar overdrijf het niet. Geef eraan toe als je op een gegeven moment voelt dat het eigenlijk niet lekker meer is.
Liever niet. De zonnebank is niet schadelijk voor het ongeboren kind, maar door de zwangerschapshormonen kun je blijvende pigmentvlekken krijgen van zonlicht (en kunst-zonlicht).
Luister naar uw eigen lichaam: moe is moe. Geef daaraan toe. Is uw werk nog niet af? Morgen is er weer een dag.
1. Verzorg uw huid en uw haar goed.
Uw huid en uw haar hebben altijd te lijden onder invloeden van buitenaf, maar tijdens de zwangerschap komen die invloeden ook van binnenuit. Hormonen doen hun werk: huid en haar worden droger, je huid moet rekken, gaat soms jeuken of er komen vlekken. Tips:
2. Stop met schoonmaken.
Laat het poetsen, met name het werken met schoonmaakmiddelen, zoveel mogelijk aan anderen over. U mag natuurlijk wel toegeven aan uw intuïtieve behoefte om uw omgeving lekker schoon te maken, maar gebruik dan zoveel mogelijk natuurlijke schoonmaakmiddelen en laat de grovere klussen – waarbij je moet werken met bleekwater, ammonia en andere chemicaliën – aan een ander over. Maak zelf een wandeling in de tussentijd.
3. Gebruik geen verf.
Vroeger waren de verven voor binnen en buiten een stuk schadelijker dan nu, maar nog steeds is het niet gezond voor een zwangere vrouw om te gaan verven. De dampen van afbijtmiddelen, oplosmiddelen en andere toevoegingen moet u vermijden. Ook het contact van verf op de huid is niet gezond. Als u de nieuwe babykamer op orde wilt brengen, zet dan iemand anders aan het werk, verdwijn zelf uit uw huis en laat zo lang mogelijk de ramen open staan.
4. Mijd zieke mensen.
Het klinkt onaardig, maar waarom zou je nog zoenen als je er ziek van kunt worden? In de tram en de bus zitten verkouden mensen. Maar ook op uw werk, op scholen en kinderdagverblijven: overal lopen mensen rond die u door hoesten of niezen kunnen besmetten met ziektes die u nu even beter niet kunt krijgen. Geef wat vaker een hand in plaats van een zoen, en was uw handen wat vaker na menselijk contact. Als nog steeds wisselende seksuele contacten heeft, moet u extra opletten: bescherm uzelf met een condoom tegen seksueel overdraagbare aandoeningen en was uzelf zorgvuldig.
5. Ga wat sneller naar uw huisarts dan u gewend was.
Zeker bij koorts, diarree, braken of vlekken (op de handen of het gezicht) dient u naar de huisarts te gaan. Vermijd bezoeken aan het ziekenhuis: u loopt er gemakkelijk iets op.
6. Houd extra voedings-hygiëne in acht.
Was alle groenten zorgvuldig. Eet of drink geen ongepasteuriseerd voedsel (melk, kaas) en eet geen rauw vlees.
