20 oktober 2009 door Frederike Lems
Waar moet je op letten als je kleine kinderen (0-4 jr) wilt laten internetten? Frederike Lems, pedagoge en media-deskundige, geeft twee praktijkvoorbeelden.
Zoekend naar voorbeelden van goede en minder goede sites voor kinderen van 0 tot 4 jaar, startte ik bij twee handige verzamelsites. Ik kan iedereen aanraden hetzelfde te doen:
Zo kwam ik onder andere uit bij Boohbah.com. "Klinkt Amerikaans," dacht ik. "Ben benieuwd of er ook Engelse teksten, gesproken of uitgeschreven, gebruikt worden." In eerste instantie was ik namelijk op zoek naar kind-onvriendelijke sites om ouders te laten zien waarop ze moeten letten.
Peuters zijn nog niet zo taalvaardig, en baby's en dreumesen al helemaal niet. Dat is precies wat er vaak fout gaat: veel sites bevatten (moeilijke) woorden, hetzij in de vorm van gesproken taal, hetzij in de vorm van geschreven tekst. Het laatste is vanzelfsprekend nog erger dan het eerste.
Hier viel het reuze mee; Boohbah.com is namelijk volledig taalloos. Toch kunnen baby's tot en met peuters er naar hartenlust 'communiceren', of beter gezegd: 'interageren'. Precies zoals een kind van deze leeftijd dat intuïtief doet, namelijk door de muis heen en weer te bewegen en hier en daar ongericht te klikken.
Deze site speelt daar briljant op in. Het knappe is dat het kind niet eens geïnstrueerd hoeft te worden; dit is echt 'ontdekkingsleren'.
Vaak zit je je als ouder te verbijten, hopend dat je kleintje op de juiste plek klikt, en dat hij begrijpt wat de bedoeling is. In dit geval hoef je je daar totaal geen zorgen over te maken; hier is alles raak en leuk.
Een ander kenmerk van een goede kindersite is dat hij de aandacht vast moet blijven houden, en niet te snel moet gaan vervelen. Ook die test doorstaat Boohbah.com glansrijk. De site biedt lang plezier omdat hij als het ware meegroeit met zijn gebruikertjes. Hoe langer je klikt, hoe meer lagen erin blijken te zitten.
Met 'lagen' bedoel ik: 'verborgen verbanden'. Het werkt als volgt. Stel, je klikt op een oranje poppetje (zie afbeelding 1).
Afbeelding 1 - Boohbah.com - Klik maar!
Het resultaat is dat er blauwe poppetjes omheen verschijnen. Leuk! (zie afbeelding 2).
Afbeelding 2 - Boohbah.com - Zoek de verbanden
Je kunt echter alleen een lager oranje poppetje aanklikken om de blauwe ernaast op te roepen als je eerst het poppetje erboven hebt aangeklikt. Maar voor je dát ontdekt, ontdek je eerst nog dat de poppetjes-cirkel gaat draaien als je op een blauw poppetje klikt en dat de blauwe poppetjes weer verdwijnen als je op het oranje poppetje klikt. Enzovoorts.
Het blijft spannend – ook voor een klein kind – om te achterhalen hoe het in elkaar zit. Tegelijkertijd is niets verplicht. Alles kán ontdekt worden maar het hoeft niet.
Er zijn talloze sites die voorspelbare dingen aanbieden. Zoals digitale prentenboeken, memo-spelletjes, pagina's waarop je objecten moet aanklikken, verslepen of inkleuren, enzovoorts. Die sites geloof ik wel. Ze zijn niet fout maar ook niet goed.
Op een gegeven moment kwam ik uit bij 4Kids2play. Dat is nu echt een site waar je je kinderen beter niet naartoe kunt sturen, ook al ziet het er allemaal heel braaf uit. Ik zal u uitleggen waarom.
Afbeelding 3 - 4kids2play.nl - Minder geslaagd
Ik activeer de button 'Info' en ik lees: "De opzet is het scheppen van een veilige internetplek waar de allerkleinsten kunnen kennismaken met het internet en de bediening van de computer." De allerkleinsten?! Dat ziet er niet echt naar uit.
Het keuzemenu wordt niet ondersteund met geluid. Bij een mouse-over (dus als je met de muispijl over een icoontje gaat) verschijnt er een tekstuele toelichting op datgene wat het icoontje doet. Niet zo handig voor kinderen die nog niet kunnen lezen.
In laatste instantie is het allemaal tekst wat de klok slaat, van de Help-functie tot de e-mail functie ("Door dit formulier in te vullen kun je mij (Evine) een brief sturen. Je krijgt dan ook een brief van mij.") Het lijkt allemaal heel grafisch maar als puntje bij paaltje komt is het dat allerminst. Hier kan een klein kind echt niets mee. In ieder geval niet zelfstandig.
Ook heel ongelukkig is de Favorieten-functie, rechtsboven (het icoon met de slangen in een hartvorm). Als een kind daarop klikt, verschijnt er een dialoogvenster waarmee hij de site kan bookmarken ("HUh? Wat is dat mamma?"), nieuwe mappen op de computer kan aanmaken, en kan navigeren door de C-schijf.
Wie een goede kinderbrowser gebruikt, zoals de MyBee van Mijn Kind Online, zal hier geen last van hebben, omdat alle popup-vensters dan automatisch onderdrukt worden. Maar ja, niet iedereen gebruikt de MyBee...
Ook inhoudelijk valt er op 4Kids2play nog wel het een en ander aan te merken. Wat me vooral verbaasde, was dat ik veel spelletjes zag die voor mij al een uitdaging vormden. Laat staan dat ze door de allerkleinsten te spelen zijn. Eigenlijk is de site dus te moeilijk voor de doelgroep.
Je kunt je afvragen of deze site dan eigenlijk bedoeld is voor oudere kinderen, die wél kunnen lezen en géén moeite hebben met moeilijke spellen. Het antwoord is nee. Oudere kinderen vinden dit soort sites gewoon kinderachtig. Die komen hier niet.
Sites zoals deze moeten dus vooraf bestudeerd worden door de ouders. Zij moeten nagaan welke spelletjes wel en niet geschikt zijn voor hun kleine kinderen.
Even kijken naar het uiterlijk van een site is niet genoeg. De tekeningen kunnen er grappig uitzien en de animaties kunnen leuk zijn, maar uiteindelijk gaat het toch om andere dingen. Zoals navigatie, begrijpelijkheid, aantrekkelijkheid, speelbaarheid, enzovoorts.
4Kids2play werd uiteindelijk mijn 'niet ok'-site voor de ouderavond die ik aan het voorbereiden was. Grappig is wel dat er een OK-keurmerk op de site staat. Wat eens te meer bewijst dat keurmerken weinig zeggen over geschiktheid.
