19 november 2006 door Justine Pardoen

Campagne voor dikke kinderen

Een mini-serie over dikke kinderen. Hoe komt het en wat doe je eraan?

Steeds meer kinderen zijn te dik. Ze eten anders dan vroeger en bewegen minder. Voor veel kinderen is voedsel een genotmiddel geworden. Tijd voor een waarschuwing, vinden de deskundigen. In de vorm van een nationale campagne.

'Terug naar de gezonde basis'

De Nederlandse Vereniging van Diëtisten (www.nvdietist.nl) en het Nederlands Zuivelbureau (www.zuivelonline.nl) konden niet langer zwijgend toezien hoe steeds meer kinderen steeds dikker worden. Ze zijn dan ook begonnen met een campagne om overgewicht bij kinderen tegen te gaan.

De titel van de campagne is 'Terug naar de gezonde basis'.

Tips

De campagne behelst het bijscholen van diëtisten en het benaderen van ouders met advertenties en mailings (via de scholen). De boodschap is dat ouders hun kinderen beter moeten voeden en meer moeten laten bewegen dan ze nu blijkbaar doen. Want het overgewicht komt door slechte gewoontes. Slechts bij minder dan 5% van de te dikke kinderen komt het door een ziekte, medicijnen, of een genetisch defect.

Centraal in de campagne staan de volgende tips voor ouders:

  • zorg voor de gezonde basis: voldoende basisproducten zoals brood, zuivel, groente en fruit;
  • eet regelmatig: drie hoofdmaaltijden en twee à drie tussendoortjes;
  • kies voor gezonde tussendoortjes (zoals appels en wortels);
  • beperk de hoeveelheid suikerrijke dranken;
  • kook zelf, en wees terughoudend met kant-en-klaar maaltijden;
  • gebruik lekkers niet om uw kind te verwennen;
  • stel snoepregels in (een maximaal aantal snoep-momenten per dag, of een maximum te besteden bedrag van het zakgeld);
  • neem 'beweging' op in het dagelijkse patroon: lopen of fietsen naar school, de trap nemen in plaats van de lift, etc. Geef het goede voorbeeld;
  • zorg voor voldoende gelegenheid om buiten te spelen;
  • stel een maximum aan het aantal uren TV-kijken en computeren;
  • stimuleer uw kind om lid worden van een sportclub.

Hoe groot is het probleem?

Op dit moment is 1 op de 8 kinderen te dik. Dat is ruim twee keer zoveel als vijf jaar geleden. De toename van dikke kinderen is vooral zichtbaar bij kinderen tussen de 5 en 11 jaar.

Is mijn kind te dik?

Als u wilt weten of uw kind te dik is, kunt u dat zelf uitrekenen op de volgende pagina:

www.gezondebasis.nl/pages/module.asp?MID=421&DID=15

Gefrustreerde moeders

Op het forum van de campagne-site www.gezondebasis.nl uiten enkele moeders hun ergernis over de campagne. Monique: "Ergert u zich ook zo aan de advertentie van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten? Dus alleen een goed ontbijt en veel bewegen is genoeg voor een kind om af te vallen? Bijzonder frustrerend voor je kind, als het overgewicht heeft en daarbij nooit snoept, altijd ontbijt, op de fiets naar school gaat, en 2 x per week behoorlijk sport."

Annelies herkent het maar al te goed: haar dochter van 7 jaar is ook te dik. Al jaren houdt ze het eetpatroon van haar dochter scherp in de gaten, maar zonder succes. Het kind sport drie keer per week, en hangt niet voor de buis. Ze eet goed, vond ook de geraadpleegde diëtiste. Annelies: "Ze zou dan vanzelf magerder worden, nou dus echt niet! Ik weet niet bij wie ik nog advies moet vragen."

Wat gaat er fout?

Het is een misvatting dat dikke kinderen dik zijn geworden door te veel eten. De energie-inname is de laatste jaren helemaal niet toegenomen. Sterker nog: energie-inname is zelfs iets gedaald. Kinderen eten dus niet meer dan voorheen, maar ánders, fouter. Wat gaat er dan fout?

  • Het gaat fout als een kind niet ontbijt. Of een van de andere hoofdmaaltijden overslaat. Gebrek aan regelmaat in het eetpatroon is een risico voor overgewicht. Zodra kinderen niet ontbijten, lopen ze al twee keer meer kans op overgewicht.
  • En het gaat fout als een kind veel frisdranken drinkt, of andere suikerrijke dranken. Meestal gaat dat samen met een minder gezonde basis: er worden minder gezonde basisvoedingsmiddelen gegeten (zoals brood, aardappelen, melk, groente en fruit) en meer ongezonde suikers en vetten (patat, ijs, frisdrank en repen).
  • En het gaat fout als een kind nauwelijks beweegt. Tegenwoordig bewegen kinderen minder dan vroeger, want ze worden overal in de auto naartoe gereden en ze spelen minder buiten. Ze zitten langer achter (of voor) een beeldscherm (TV, PC) en sporten minder.

Preventie

Kortom: het gaat helemaal mis. Elly Kaldenberg, diëtiste en lid van het projectteam van de campagne, spreekt op het forum van de campagne-website zelfs van een epidemie: de toename van de dikte onder kinderen neemt zulke grote vormen aan, dat men vreest voor de volksgezondheid op langere termijn.

Het is niet de bedoeling dat nu vooral ouders van te dikke kinderen zich aangesproken voelen, benadruk Kaldenberg. Juist niet, want eigenlijk is het voor hen al te laat, is de suggestie. De campagne richt zich eigenlijk vooral op ouders van wie de kinderen nu nog niet te dik zijn. Het gaat – met andere woorden – om preventie, reageert Elly Kaldenberg op de geïrriteerde moeders van de dikke kinderen.

Te veel TV

Kaldenberg doceert: "Overgewicht ontstaat door een disbalans tussen eten en bewegen, dus door meer energie te gebruiken dan te verbruiken. Daardoor worden kinderen dikker. Door verkeerde voeding en minder bewegen. Wist u dat het gemiddelde kind ongeveer 2 uur per dag voor de TV zit?"

Die arme sportende, maar gezette kindjes. Mogen die nu niet meer voor de TV? Of zou het misschien zijn dat niet het TV-kijken de boosdoener is, maar het snacken tijdens het TV-kijken?

Gesnaai van vette snacks

Van de diëtisten mogen kinderen gewoon drie maaltijden per dag eten, maar dat is dan ook alles. Geen tussendoortjes. En geen snoep; niet thuis, en ook niet op school.

Nu schijnt er op middelbare scholen enorm gesnaaid te worden. Kinderen geven grote hoeveelheden zakgeld uit aan ongezonde rommel. Dat was vroeger ook zo, herinner ik me, maar er was in de kantine bij ons op school alleen keuze tussen roze koeken en penny-wafels. Wie weet wat er van mij terecht gekomen was als ik de keuze had gehad van een kind van nu...

Tegenwoordig kun je op sommige scholen zelfs hamburgers en kroketten bestellen. En chips zijn overal wel te krijgen. Dat vindt een puber lekker, maar een weldenkend mens doet daar natuurlijk niet dagelijks zijn lunch mee.

Bruine boterham en beker melk

Er zijn ouders die het er vies bij laten zitten. Ouders die maar twee keer in de week een warme maaltijd koken, met een borrel en een sigaret voor de TV gaan hangen, hun kinderen geen brood meegeven, ze met een reep als ontbijt naar school sturen, en zich niet bekommeren over het bestedingspatroon van hun kroost. Zelfverdiend toch?

Maar er zijn ook ouders die hun best doen in het gevecht tegen de bierkaai. Hun kinderen krijgen gezond eten voorgeschoteld en krijgen het goede voorbeeld van hun ouders. Maar buiten de deur staan ze aan enorme verleidingen bloot. Wat is er nu cool aan een bruine boterham en een beker melk?

En hebben de scholen dan geen verantwoordelijkheid? De meeste scholen zullen in deze tijd (van financiële krapte en steeds verdergaande commercialisering) de inkomsten uit de verkoop van vette snacks niet makkelijk kunnen opgeven.

Eenmaal dik, altijd dik?

Als een kind eenmaal te dik is, is het heel moeilijk om weer van die dikte af te komen. Daarom is het zo belangrijk om het te voorkomen, zegt diëtiste Elly Kaldenberg.

Kaldenberg: "Het voorkómen van overgewicht bij kinderen is zéér belangrijk, omdat jonge kinderen nog openstaan voor het aanleren van goede leefgewoonten." Nu de rest van de wereld nog...

Meer informatie

Lees ook: