16 november 2010 door Henk Boeke

Lootjes-leed (plus oplossingen)

Uitbundig mopperend kwam onze dochter thuis van school. "Wat moet ik nou met die jongen? Daar kan ik dus he-le-maal niks mee. En het ergste is dat het lootje dat ik eerst had, eigenlijk veel beter was!"

Tja, dat was dus niet zo handig van de leerkracht. Die wilde haar leerlingen een plezier doen door ze gelegenheid te geven hun Sint-lootje te ruilen voor een betere. Daartoe werden de ongewenste exemplaren ingezameld, waarna een aanvullende trekking plaatsvond. Helaas had de juf er niet bij gezegd dat de kans op een nog slechter exemplaar dan ook aanwezig is.

Les 1: lootjes mogen nooit geruild worden.

Maar hoe moet dat dan, vraagt u zich af, als een of meer deelnemers zichzelf hebben getrokken? Een gebruikelijk oplossing is deze:

Opvoeding en gedrag

Hoeveel zakgeld is normaal en wat geven andere ouders?

Les 2: als iemand zichzelf heeft getrokken, dienen alle lootjes ingeleverd te worden, en vindt de trekking opnieuw plaats.

Diezelfde avond nog, toen we de gezinslootjes gingen trekken, bleek de totale onbruikbaarheid van Les 2. Iedereen zag scheel van de moeheid, bedtijd was al ruimschoots overschreden, en nog steeds was er geen kloppende verdeling bereikt. Altijd was er wel weer iemand die zichzelf had getrokken. Dus:

Les 3: vergeet les 2, en zorg dat niemand zichzelf kan trekken.

Maar hoe doe je dat? Mijn suggestie om iedereen een gekleurde stip te laten zetten op het papiertje met zijn eigen naam, zodat je zou weten welk lootje je moest overslaan, werd meteen weggehoond door alle gezinsleden. De reden waarom dit niet kan, is mij helaas ontschoten.

In complete wanhoop raadpleegde ik de NEN 0512 van het Nederlands Normalisatie-instituut, waarin alle regels voor de viering van het Sinterklaasfeest zijn vastgelegd. Nou, bijna alle regels. Want over lootjes trekken zeggen ze niets. (Let trouwens even op het nummer van deze NEN-norm. Dan weet je al hoe laat het is.)

Afijn, al dit lootjes-leed was alleen maar bedoeld als opstapje naar de Echte Oplossingen. Ik noem er twee: een high-tech oplossing en een low-tech oplossing.

High-tech oplossing: lootjes trekken via internet. Dat werkt prima, vooral ook als er familieleden van elders meedoen, die niet bij de trekking aanwezig kunnen zijn. Het nevenvoordeel is dat je gebruik kunt maken van allerlei handige extra's, zoals aangeven wie per se niet iemand anders mag trekken (bijvoorbeeld omdat hij die vorig jaar al had) en verlanglijstjes meezenden.

Een vergelijkende test van Dutch Cowboys (op basis van mogelijkheden, gebruiksgemak, etc.) leverde de volgende top-5:

1. Lootjestrekken.nl - rapportcijfer 8.3

2. Sintlootjes.nl - rapportcijfer 7

3. Sinterklaaslootjes.nl - rapportcijfer 7 (niet beschikbaar in 2010)

4. Dotsphinx.com - rapportcijfer 6.2

5. Sinterklaasje.nl - rapportcijfer 5

Low-tech oplossing: omdat e-mails toch wat steriel zijn, kun je het ook nog ouderwets met papiertjes doen. Zelfs als niet iedereen aanwezig is om te zelf te trekken. De Wiskundemeisjes van de Volkskrant doen het als volgt:

• neem net zo veel enveloppen als er deelnemers zijn;
• schrijf op de voorkant van elke envelop één naam;
• schrijf de namen ook op aparte stukjes papier;
• stop elk briefje (opgevouwen) in de envelop waar dezelfde naam op staat;
• plak de enveloppen nog niet dicht;
• leg alle enveloppen omgekeerd op een stapeltje, zodat je de namen niet meer kunt zien, en schud het stapeltje goed;
• leg de enveloppen (nog steeds op hun kop) in een cirkel op tafel;
• haal de papiertjes uit de enveloppen (zonder te kijken wie erop staat!) en schuif alle papiertjes één envelop door;
• stop elk papiertje in de envelop waar het nu bij ligt, plak de enveloppen dicht, en hussel ze nog even door elkaar;
• klaar!

Op deze manier krijgt niemand zichzelf, en niemand weet van elkaar wie wie heeft.