Hoogbejaard en zingeving

Luisteren

Ik weet niet of je krampachtig moet bezig blijven iemand de zin van het leven in te laten zien.Luisteren,begrip tonen,er zijn voor iemand kan ook nonverbaal.Als het moment komt dat ze er minder zin in heeft,moet er ook ruimte zijn voor haar om die gevoelens toe te laten.Ik denk overigens dat het oud zijn en de angst op achteruitgang en controleverlies danig onderschat wordt.Ik kan me nog herinneren uit mijn verpleeghuistijd dat iemand,die het echt niet meer zag zitten,al gauw als depressief bestempeld werd,en antidepressiva kreeg.Ik dacht dan wel eens:mensen worden wel om minder depressief,mag je alsjeblieft,zonder pillen te krijgen? Zou het niet veel fijner zijn om dan eens fijn te kunnen praten tegen iemand die vooral goed kan luisteren?
Groetjes,Bastet

Tja, luisteren...

Je hebt groot gelijk Bastet.
En hoogbejaard worden, niks leuks meer om naar uit te zien maar wél de angst dat je nog een trapje onzelfstandiger wordt - dat is zwaar! Daarbij natuurlijk ook geen idee hoe lang het nog zal duren en hoe het einde zal zijn. Het valt niet mee en voor elke buitenstaander is het makkelijk praten.

Luisteren is zo moeilijk... al haar verhalen heb ik al zó vaak gehoord...
Maar goed, ik ga het weer proberen en mijn doenerigheid in de fietsenstalling achter laten als ik op bezoek ga.

Ik kijk uit naar meer ervaringen!

tonny

En vergeet niet,je doet al meer dan menigeen doet!Menig oudere zit gewoon helemaal alleen,niemand om tegen aan te praten en te mijmeren.
Bastet

Even iets anders delen...

Mijn man is mantelzorger voor een bejaarde kennis van ons, ze is bijna 86 en in het laatste jaar enorm achteruit gegaan. Ze woont nu na een crisisopname in een zorgcentrum en zal daar vast wel 'lastig' zijn en nu is het zo ontzettend jammer dat de medewerkers daar haar niet kennen van hoe ze was.

Eindeloos heeft ze eenzame mensen bezocht, spelletjes met hen gedaan, gewandeld, ze heeft zelfs iemand die door psychische klachten niet meer durfde te lopen (en dus door de zorg in een rolstoel werd vervoerd) weer aan het wandelen gekregen, kortom, ze had eindeloos geduld met iedereen en toonde een tomeloze inzet. Zelf had ze geen 'achterland', is haar hele leven alleenstaand geweest.

Nu voelt ze zich ellendig. Heeft zelfs een paar keer uit pure wanhoop 112 gebeld. De zorg kwaad natuurlijk! Mijn man vond op haar tafel een briefje, geschreven door de zorg. Daarop stond: 'Geduld is een schone zaak. U woont hier niet alleen, er wonen nog een heleboel me mensen. Gebruik de gewone bel, nooit meer 112 bellen, dat kost duizenden euro's!'

Ach, wat jammer dat ze alleen die oude mevrouw van nu kennen en niet het geduld hebben te ontdekken wie 'erachter' zit.

Je hebt gelijk... Menige oudere zit gewoon helemaal alleen, niemand om tegenaan te praten en te mijmeren.

Dan is de kinderopvang toch stukken beter geregeld.

Tonny

Helemaal eens,kinderen krijgen veel meer aandacht,triest....
Bastet

Luisteren en zoeken naar betekenis

Tonny, wat moet dit zwaar voor je zijn! Echt tips heb ik niet voor je, wel veel herkenning. In mijn ervaring is luisteren toch de beste "zalf". Juist omdat veel oudere mensen weinig anderen om zich heen hebben die naar ze luisteren, is jouw luisterend oor goud waard.
Wat ik van oudere mensen leer is toch een perspectief. Wie ergert zich niet af en toe in de supermarkt aan de kromgebogen mevrouw die met eindeloos geduld muntje na muntje uit haar portemonnee haalt om er uiteindelijk achter te komen dat ze net te weinig heeft om gepast te betalen?
En toch... Hoe zijn wij er zelf aan toe op die leeftijd? Dat probeer ik mij voor te houden. Dat het geduld dat ik nu opbreng ooit ook iemand voor mij zal opbrengen.
Ouder worden is verliezen. In de breedste zin van het woord. Je verliest je gezondheid, je ogen, je oren, je geheugen, je benen... Je verliest je verleden, doordat de mensen van jouw generatie wegvallen. Je verliest je perspectief, omdat er nog maar zo weinig toekomst "over" is.
Nee, oud worden is niet leuk en volgens mij zou ik zelf enorm sjaggerijnig worden als mensen mij voortdurend kwamen opvrolijken. Wel wil ik mij denk ik verliezen in het verleden. Toen ik nog iets voorstelde, toen het leven nog toekomst bood. Hoe ouder je bent, hoe meer verleden je hebt. En vaak zijn dat wat vrolijker beelden dan het heden.
Kortom: luister naar je moeder. Ik kan me voorstellen dat het je verveelt en dat het moeite kost. Misschien kun je proberen de verhalen nog wat uit te diepen? Wat heeft het je moeder gebracht? Wat heeft haar geraakt en waarom? Zeg maar: komen tot de diepere laag van de verhalen. Ik weet niet of het mogelijk is, maar het is het proberen misschien waard?
Veel succes gewenst, het valt allemaal niet mee!
n@nny

Dank je nanny

Voor je bemoediging en je suggesties.

Zo herkenbaar, dat geduld dat je steeds moet opbrengen. Het is zo moeilijk. Natuurlijk hoop je dat anderen, als je zelf hoogbejaard zult zijn, dat geduld ook zullen opbrengen, maar oh het is erg lastig.
Gelukkig zegt mijn moeder het niet zo vaak (ik word er reuze kriegel van): 'Je zou je eens moeten voelen hoe ik me nu voel' of 'als je het beleeft, ben je op een dag ook zo oud als ik nu ben, dan zul je nog aan me denken...' Zoals ik al zeg, deze zinnen spreekt ze niet vaak meer uit, maar ik voel me dan zo ellendig.

Oud worden is verliezen, schrijf je. Zo is het maar net. Het lijkt me vreselijk moeilijk.
En zo compleet tegen het 'leukheidsgevoel' van onze tijd in. Dat Zwitserlevengevoel is een lokkertje voor welgestelde VUT-ters, maar als je écht oud wordt, is er niks meer aan en moet je mensen met tijd en geduld met een lantaarntje zoeken.

Maar kom, niet zo somber.
Leven bij de dag en leven per bezoek. Dank voor je tips!

Tonny
(75 lijkt me mooi zat, maar ja, zo werkt het niet...)

Tonny

Ik denk dat het voor elke oudere,elk persoon anders is.Ik schreef al over mijn opa,die ondanks alles apetrots is dat hij 95 is.Hij vond ook 80 mooi zat,maar ja,in zijn familie wordt men over het algemeen erg oud,dus hij had het kunnen weten..
Heb je weleens fotoalbums gekeken met je moeder?Vaak komen er verhalen bovendrijven of weetjes die je nooit wist,kan erg leuk zijn.
Kan het zo zijn dat je zelf ook piekert,misschien wat onbewust,over ouder worden?Dat je de situatie van je moeder ziet als je voorland,zeg maar?
Groetjes,bastet

Tonny

Ouder worden is natuurlijk ook niet leuk, zeker niet die laatste jaren. De vrolijke VUT'ers uit Plus magazine is natuurlijk weer een generatie eerder. Als je echt oud wordt en je bijna niks meer kan is het gewoon ook niet leuk. Mijn oma zei ook altijd: 'als je zo oud bent als ik dan zul je nog wel eens denken dat ik toch gelijk had.' Dat klopt natuurlijk ook gewoon. Ik heb nog niet die leeftijd bereikt maar ze had volkomen gelijk. Alle leuke dingen worden minder leuk. Ze zei ook vaak dat ze er niks meer aan vond. Fysiek kon ze weinig meer maar ook dingen die ze fysiek nog wel genoot ze niet meer van. Eetlust weg, geen zin meer in roken of een borreltje. Dat kon nog wel maar het smaakte allemaal niet meer. Ook de kleine geneugten vielen dus weg. Oma woonde nog zelfstandig en ondanks alle keren dat we het vroegen wilde ze absoluut niet bij ons komen wonen. We gingen dus maar vaak op bezoek. Mijn moeder ging er (bijna) elke dag heen en ik een paar keer per week maar wel elke dag bellen. Dat vond ze wel leuk, gezelschap van ons. Ik denk ook dat je weinig meer kan doen dan dat, er zijn.

Mijn moeder wordt nu ook ouder en hoewel ze nog fysiek gezond is merk ik wel dat het minder wordt. Omdat wij deze zomer gaan verhuizen heb ik haar overgehaald om mee te gaan. Ook zij wil wel zelfstandig blijven wonen dus we huren nu voor haar een appartement om de hoek van waar wij gaan wonen.

Ik heb verder geen echt advies. Ik denk dat je weinig kan doen behalve er inderdaad zijn, naar haar verhalen luisteren en als ze er nog zin in heeft lekkere dingen meenemen.

Maylise

Tonny

Er was vroeger beslist niet meer personeel,ik werkte toen zelf in de zorg,het was toen al vaak schrijnend!En ook toen waren er al veel hoogbejaarden.En ook toen waren er heel,heel veel mensen die nauwelijks bezoek kregen van hun familie,helaas.
Groetjes,Bastet

Oké bastet, je spreekt uit ervaring

ik vroeg met me gewoon af. Om me heen hoor ik personeel in de zorg nogal eens zeggen dat ze - pakweg 15 jaar geleden- meer tijd hadden om hun werk te doen en daardoor ook meer gelegenheid voor iets extra's met de mensen. Naar jouw idee niet dus.

En hoe komt het, dan zo heel veel ouderen erg weinig bezoek krijgen?

In kinderen (krijgen/opvoeden) wordt zoveel geinvesteerd, het lijkt wel of dat er aan het eind van het leven 'af gaat'.
Waarom wordt er niet meer gedaan om voor mensen op hoge leeftijd het leven nog zo zinvol/ plezierig mogelijk te maken? Waarom wordt daar alleen maar bezuinigd en niet geinvesteerd?

Tonny

Veel hoogbejaarden hebben natuurlijk nauwelijks mensen meer die op bezoek kunnen komen. Echter dan zijn er natuurlijk ook genoeg ouderen die nog wel kinderen/kleinkinderen hebben. Op bezoek gaan bij echt hoogbejaarden is over het algemeen niet enorm leuk. Dus dat bezoekje wordt steeds maar uitgesteld want men heeft er geen zin in. De afgelopen decennia (sinds eind jaren 50 al) komt er steeds meer nadruk te liggen op dat alles maar leuk moet zijn en dat je vooral moet doen waar je zin in hebt. Daarnaast zorgen tehuizen er voor dat ouderen fysiek verzorgd zijn. Hierdoor denk ik dat kinderen minder vaak langskomen. Immers moeder/oma krijgt sowieso wel te eten, het is al zo druk met alles en echt leuk is het ook niet. Ik weet zeker dat men het vroeger ook niet altijd (of vaak niet) leuk vond om bij oma langs te gaan maar er bestond meer sociale druk om te gaan en ook meer noodzaak.

In elk geval krijg ik het idee soms dat mensen zich niet zo verantwoordelijk voelen voor hun ouders of grootouders (en laat staan voor een ongetrouwde tante of oom of buurvrouw) en dat ze vooral willen gaan wanneer het hun uitkomt.

Maylise

Tonny

Twintig jaar geleden heb ik halve afdelingen moeten draaien met twee man,of een hele met drie man.Als er onverhoopt een keer een goede bezetting was,liepen we elkaar in de weg,want we waren het niet gewend....het personeelstekort was toen al heel actueel,en ik vrees dat het alleen maar erger is inmiddels.Voor mij was het een van de redenen om te stoppen met dit werk,ik kon het niet doen zoals ik vond dat het hoorde.Je hebt wel gelijk dat er vroeger wellicht meer ruimte was voor extra activiteiten,omdat er bijvoorbeeld nog activiteitenbegeleidsters waren.
Ook toen was er voor sommigen weinig visite,of niet.Ik kende een moeder van tien,haar kinderen kwamen een keer per jaar,als moeder jarig was.Sommigen hadden een kind,of alleen een nichtje,die elke week kwam.
En vergeet niet,veel vrouwen leven in spagaat tussen gezin,werk en de zorg voor hun ouders.Ik vrees dat dat alleen maar erger gaat worden de komende jaren.

Verantwoordelijkheid

Inderdaad, veel hoogbejaarden hebben natuurlijk nauwelijks mensen meer die op bezoek kunnen komen. Hun eigen vrienden en familieleden zijn ofwel niet meer in leven, of ze wonen te ver weg om te kunnen komen (zelfs dichtbij is al ver weg met het geduldvretende vraagafhankelijke vervoer!

Er zijn ook genoeg ouderen die nog wel kinderen/kleinkinderen hebben, maar die wonen lang niet altijd in de buurt. Op bezoek gaan bij echt hoogbejaarden is over het algemeen niet enorm leuk, daar heb je gelijk in. Hun wereld is vaak klein geworden, elk klein tegenslagje kan een rámp zijn en er is geen vooruitzicht dat het beter wordt helaas. Dus dat bezoekje wordt steeds maar uitgesteld want men heeft er geen zin in. Je hebt gelijk Maylise, zo is het...

De afgelopen decennia komt er steeds meer nadruk te liggen op dat alles maar leuk moet zijn en dat je vooral moet doen waar je zin in hebt. Tja, en zin in zo'n bezoek, dat moet je vaak maken.

Daarnaast zorgen tehuizen er voor dat ouderen fysiek verzorgd zijn. Hierdoor denk ik dat kinderen minder vaak langskomen. Immers moeder/oma krijgt sowieso wel te eten, het is al zo druk met alles en echt leuk is het ook niet. Je hebt gelijk. Toen mijn moeder nog in een ouderenflat in mijn dorp woonde, voelde ons gezin zich verplicht dat er elke dag even iemand ging kijken of ze het redde. Nu is er de beschutting van het zorgcentrum, als er echt iets is kan zij bellen en komt er (inderdaad wel snel gelukkig) iemand. Voorheen was ik degene die gebeld werd en dat begon me te beklemmen, zeker daar ik toen een druk gezin had.

En ja, zoals Maylise stelt, er was vroeger vast meer sociale druk om te gaan - naast de noodzaak.

Hoe zou het komen dat mensen zich niet zo verantwoordelijk voelen voor hun ouders of grootouders (en laat staan voor een ongetrouwde tante of oom of buurvrouw). Denken ze er niet aan hoe ze zich zelf zouden voelen in zo'n situatie of schuiven ze dat van zich af, wie dan leeft, die dan zorgt?

Bastet, ik kan me goed voorstellen...

... dat je door de werkdruk geen plezier meer had in je werk en ermee bent gestopt. Zo blijven wellicht de minder gemotiveerden over??

Een moeder met tien kinderen die slechts eens per jaar bezoek krijgt - was dat echt zo'n vervelend persoon, dachten die kinderen allemaal dat een ander wel zou gaan, waren ze niet zo slim een roostertje te maken? Dat snap ik niet.

Die spagaat, nou da's zeker waar! En naarmate mensen ouder kinderen krijgen (en dan dus als de grootouders hoogbejaard zijn zelf nog veel drukte in en om huis hebben) én veel buitenshuis werken én veel kinderactiviteiten na schooltijd hebben, wordt het nijpender.

Maar moeten we (nou ja, we...) ons daar als samenleving bij neerleggen, dat ouderen steeds ouder worden maar tegelijkertijd onderaan het prioriteitenlijstje komen, omdat ze niet 'leuk' zijn en wegschuiven door de drukte van het leven?

Wegschuiven

Tonny, ik denk soms dat het ook wel een (letterlijk) wegschuiven is. Uit het oog, uit het zicht. Zoiets?? Kijk, ouderdom is het voorland van ons allemaal. Tenzij je voortijdig overlijdt natuurlijk. En (hoe cliché): ouderdom komt nu eenmaal met gebreken. Zelf vind ik een verzorgingshuis altijd een enorm treurige aangelegenheid, hoeveel vrolijke bingo-middagen en dergelijke er ook worden georganiseerd. Het is gewoon het idee dat dit het is... dat het niet meer beter wordt, alleen maar nog slechter.
Misschien vormt dat ook "onze" terughoudendheid in de aanpak van het probleem. Er komen alleen maar meer ouderen en meer zorg bij. En toch wordt er, naar mijn idee, weinig beleid op gemaakt. Waar er (relatief gezien) veel geld naar de zorg voor zieke kinderen gaat, moeten ouderen het met veel minder doen. Waar 'm dat in zit? Misschien toch in het toekomstperspectief?
Één opmerking van een 86-jarige dame staat me nog heel erg voor de geest. Op mijn vraag wat ze nu het ergste vond aan ouder worden, zei ze tot mijn verbazing niet iets over haar lichamelijke aftakeling. Het ergste was, zo zei ze, dat er niemand meer was die haar bij haar voornaam noemde. Voor iedereen was ze 'mevrouw', 'moeder' of 'oma' geworden. Er was niemand meer uit haar verleden over...
n@nny

Tonny

Het was een schat.Dement,maar ze herkende haar familie nog goed.Een zoon,die haar zaakwaarnemer was,kwam afentoe,elke paar maanden, heel even koffie drinken,vijf minuutjes.Een week voor haar verjaardag fladderden allerlei dochters en schoondochters over de afdeling,met een feestjurk,en commentaar op alles.Dan was het een dag feest,en dat was het dan weer voor een jaar....
En over het werk,ik denk dat de echt goede verzorgenden waakzaam moet zijn dat ze niet opbranden.Als je dag in,dag uit je werk niet kunt verrichten zoals het hoort,is dat slopend en frustrerend.
En nee,ik zal het zelf zeker anders doen als dochter en schoondochter,en dat ook op die manier voorleven aan mijn kinderen.

Tonny

Allereerst gefeliciteerd met je moeder.
Over ouder worden heeft Nienhaus ooit een mooi boekje geschreven, ik dacht als afscheid van zijn bisschop zijn. De titel ben ik kwijt, maar de boodschap was vooral, dat ouder worden betekent dat je steeds meer onthecht raakt en daardoor steeds dichter komt bij de kern, alle overbodige ballast valt weg. Dat is natuurlijk mooi, maar je moet het wel zo kunnen ervaren.
Over mijn oma zal ik altijd zeggen dat ze haar eigen dood overleefd heeft. Ze was een tijdje erg ziek, maar is toch met goede medische zorg weer opgeknapt. Alleen daarna had ze vooral tijd, heel veel tijd. Geen grote handicaps behalve slechter zien waardoor ze niet meer kon borduren, een goede plek in het verzorgingshuis, genoeg kinderen die haar regelmatig kwamen opzoeken, maar toch vooral veel tijd.
Opvallend genoeg vond zij de periode dat ze in een verpleeghuis zat juist heel erg goed: daar werd meer georganiseerd, was meer leven in de brouwerij dan op haar appartementje in het verozrgingshuis. Onlangs is een tante van me opgenomen in het verpleeghuis en die komt daar zowaar tot bloei, thuis deed ze neits meer, maar nu neemt ze deel aan alle activiteiten die er maar zijn. Ik wens je moeder niet toe dat ze in een verpleeghuis komt, maar soms is wat voor ons heel erg lijkt niet zo heel erg of iets minder erg.

Wat je beschrijft gaat vooral (lijkt mij) over communicatie: hoe communiceer je nog met je moeder, als alles al tien keer gezegd is en er weinig meer toe te voegen is. Misschien kunnen jullie toch iets vinden, iets wat niks met oud worden, het leven en alle mensen die zijn geweest te maken heeft. Dat kan een simpele hobby zijn, waar zij dan een bepaalde rol bij kan spelen. Kaarten verzamelen, foto's inplakken, zoiets. Of iets in de buurt 'bijhouden' bijvoorbeeld als er nieuwbouw plaats vindt. Ik heb ooit van een vrouw bij de geboorte van een van mijn kinderen een plakboek gekregen, waarin allemaal plaatsjes stonden uit reclamefolders: klok, schoen, etc. Dat plakboek was een enorm succes voor mijn kind vanaf een maand of 8 tot ruim twee jaar. Misschien kan het ook een idee zijn om samen bepaalde t.v.-programma's te kijken. Op internet staan bijvoorbeeld de oude polygoonjaaroverzichten vanaf 1934. Ik weet niet of die ook te downloaden en te branden zijn of op DVD beschikbaar, maar je zou zoiets kunnen doen.
Een deel van de conversatie zal toch over de vaste dingen gaan, omdat die elke keer weer gezegd moeten worden. Maar als je heel even ook iets anders hebt om over te praten wordt het voor jezelf misschien ook wat gemakkelijker.
Ik weet niet wat je moeder nog kan, met de handen, met de ogen, of ze nog mobiel is. Maar ouder worden is toch ook vooral heel veel wachten, wachten op iets waarvan je weet dat het onvermijdelijk is. Zoiets als mensen die op een station bij elkaar zitten en moeten wachten op een verlate trein. Tsja, wat doe je dan, een beetje wachten, een beetje praten, puzzeltje, boekje, muziek en elk detail nauwlettend volgen om te kunnen achterhalen of die trein nu eindelijk komt. Alleen dat dan heel erg lang.

Tsjor

Nieuw hier

Hallo Tonny,
dit wordt mijn eerste reactie op dit forum, na lange tijd een lezer te zijn geweest. Dit is een onderwerp waar ik me ook regelmatig mee bezig houd. Ik heb zelf een jongere ouder (midden 60) die eenzelfde proces doormaakt. Aftakeling, verlies van mogelijkheden,van contacten, eenzaamheid. Ondanks de beschermde woonomgeving met professionele zorg en de wekelijkse bezoeken (we komen er in ieder geval 2 keer per week), straalt het ongemak er van af. En dat kan denk ik ook niet anders. Het leven is niet leuk op deze manier. Ik baal af en toe van de moeite die het me zelf kost om erheen te gaan. Ik zou willen dat ik het makkelijker op kon brengen. Maar ik ga wel, doe wat klusjes, we gaan eens wandelen, op een bankje zitten en dat ene korte moment is dan goed. En meer kan ik er niet van maken. Zolang ik me dat voorhoud, dat het niet binnen mijn macht ligt om het goed en heel te maken, kan ik er een soort van vrede mee hebben. Maar frusterend is het wel.

Goed en heel

'Zolang ik me dat voorhoud, dat het niet binnen mijn macht ligt om het goed en heel te maken, kan ik er een soort van vrede mee hebben. Maar frusterend is het wel. '

Ja, dat herken ik. Je wilt zo graag iets beters, meer kwaliteit, vooruitgang. En zéker dat laatste is er niet meer, nooit meer. En het duurt en het duurt.

Er zijn heel wat mensen voor wie het leven niet leuk meer is. Echt 'goed en heel' wordt het niet meer, maar het zou toch mogelijk moeten zijn er iets aan te verbeteren. Ik snap dat er geen geld is om elke hoogbejaarde zo te verzorgen als prinses Juliana destijds, maar onze samenleving holt nu wel hard de andere kant op - als ik bijvoorbeeld gisteren op het journaal weer hoorde dat de AWBZ toch écht teveel gaat kosten. En dan gaat het om de beroepsmatige kant.

'Ik baal af en toe van de moeite die het me zelf kost om erheen te gaan. Ik zou willen dat ik het makkelijker op kon brengen.'
Herken ik ook. Ik noem mijn moeder meestal 'oma' - dat geeft me wat afstand, want ik heb nooit een oma gehad. Ze is altijd al kwakkelend met haar gezondheid geweest, ik weet eigenlijk niet anders, ook toen ik tiener was, was het al zo. Ik baal ervan dat het me moeite kost geduld op te brengen, gezellig en meelevend te zijn. Terwijl ik verdorie haar eigen kind ben.

Nou ja, ik vind het mooi hier mijn hart te kunnen luchten en van jullie mentale steun en goede tips te krijgen.

En ik hoop dat er een verandering komt richting zorgzame samenleving voor álle leeftijden.

Actueel thema

En dan niet alleen vanwege de alomtegenwoordige vergrijzing. Ik werk bij een zorgorganisatie met een aantal verzorgings- en verpleeghuizen die juist bezig is met een nieuwe waardenset. Zingeving is de belangrijkste uitdaging, vinden wij. Huisvesting en zorg zijn de vaste basiswaarden, het spreekt eigenlijk voor zich dat die goed geregeld zijn. Maar hoe zorg je ervoor dat je clienten zin in het leven blijven houden. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat die zin in leven vooral afhankelijk is van de mate van zelf de regie over je leven kunnen blijven voeren. Letterlijk dus de laatste zin van Tonny's openingsposting. Wij zitten nog midden in het ontwikkelingsproces van onze nieuwe waarden. En vervolgens moeten die gevat worden in nieuw beleid. Ik vind het een heel mooi uitgangspunt, maar ik denk dat het een lastige opdracht is voor ons als organisatie.
Het is ook erg persoonsgebonden weet ik. Een hoogbejaarde kennis van me, 97 jaar oud, was er nog totaal niet aan toe om het bijltje erbij neer te gooien. Ze vond het vreselijk toen ze een hersenbloeding kreeg en naar een verpleeghuis moest, niet eens zozeer vanwege de lichamelijke klachten vertelde ze, maar omdat er nog zoveel was dat ze had willen doen en meemaken. Een ander zit met 79 uitgeblust achter de geraniums en 'hoeft niet meer zo nodig'. Tja, die kennis had duidelijk geen probleem met zin in het leven. Maar hoe zorg je dat die ander zin in het leven houdt? Ik denk dat dat onmogelijk is. Je kunt voor een ander geen zin maken. Ik vind dan ook de recente discussie over de zelfgekozen dood door bejaarden die geen 'zin in het leven' meer hebben een heel interessante.
Nog even praktisch voor Tonny: eindeloos naar haar verhalen blijven luisteren is denk ik het mooiste dat je voor haar kunt doen. En proberen zoveel mogelijk te ondernemen met haar. Anderen charteren om ook eens op bezoek te gaan of haar op te halen voor een uitje. Verder is 'zin in leven' denk ik ook voor een groot deel het gevoel nodig te zijn. Benadruk hoe fijn jullie gezin/familie het vindt dat ze er nog is. Vraag haar om raad, al heb je die niet misschien nodig. Misschien kun je nog meer dingen in deze trant verzinnen. En ik sluit me aan bij voorgaande schrijfsters: je doet al een heleboel. Hou dat gewoon vol.
Engeltje

Nodig zijn

Dat is ook een goede; nodig zijn. In de periode van de eerste schrik om vrij potseling zo'n hulpbehoevende ouder te hebben (dat is al een aantal jaar het geval)waren de rollen helemaal omgedraaid. Maar inmiddels merk ik dat we er allebei gelukkiger van worden als ik af en toe toch mijn kind-rol weer opzoek en zelf om hulp vraag. Bijvoorbeeld over hoe ik het handigste een band kan plakken, of ergens naartoe moet rijden met de auto. Of om de kleinkinderen te helpen met een tekening of ze te vertellen over 'vroeger toen mama klein was'. Ik laat vaak terloops vallen hoe blij ik ben dat mijn kinderen hun grootouder nog hebben; dat die rol in ieder geval nog heel belangrijk is.

Regie voeren over je eigen leven klinkt heel mooi. Wat ik echter ook heb gezien in verzorgingshuizen is dat dat kan leiden tot passief afwachten totdat de client met een klinkende hulpvraag komt. En zolang de client dat niet doet (omdat zij dat niet kan, omdat ze niet weet dat ze een hulpvraag heeft, geen idee heeft hoe ze om iets moet vragen), wordt die 'met rust' gelaten. Deze tijd vraagt in mijn ogen vaak een mondigheid van mensen die ze zelf van vroeger uit nooit aangeleerd hebben, of die ze als gevolg van achteruitgang verloren hebben.
De tijd van met z'n allen verplicht kleedjes haken en kienen is gelukkig voorbij, maar of de huidige vraaggestuurde zorg nou zo'n zegen is betwijfel ik ook wel eens.

Vraaggestuurde zorg en niet gestelde vragen

Daar zeg je wat Abel!

Voorbeeldje: Gisteren hadden wij vrienden op bezoek met een hoogbejaarde moeder in een verpleeghuis; haar dochter helpt haar elke dag met eten (!) hetgeen anderhalf uur in beslag neemt, en verder ligt die mevrouw eigenlijk de hele dag in bed, zo bleek bij navraag. Ze kan vrijwel niets meer, maar wel heel goed luisteren. De zorg komt er echter niet toe haar favoriete radioprogramma aan te zetten, hoewel er een briefje op het toestel geplakt zit met datum en tijd.
Op de afdeling verzorgt de kerk geregeld een bijeenkomst 'verhalen vertellen' waarin een bijbelverhaal wordt naverteld en gezocht wordt naar links met het leven nu. 'Dat zou leuk voor mijn moeder zijn, want dat begrijpt ze prima', zei dochter, toen ze hiervan hoorde.
Jaja, de zorg zou het noteren, inderdaad, dat zou wat kunnen zijn, en ze zou er met bed en al heen kunnen.

Elke cliënt heeft toch een zorgplan? Daarin zou toch kunnen staan waarmee men deze persoon een plezier zou kunnen doen? En dan niet als map in de kast, maar om écht mee aan de slag te gaan?

Nodig zijn...

Ja, da's een heel belangrijke waarde. Mijn moeder voelt zich voornamelijk overbodig. Ze was altijd druk met naaien, knutselen, en dat gaat niet meer, haar vingers willen niet meer.

En die goede raad - ze heeft het gevoel (en meer dan dat) dat iedereen alle goede raad van WWW haalt. Na elk spotje op radio/TV hoor je 'kijk verder op... Meer informatie op ...' - en dat is een wereld die zij niet kent en niet meer gaat kennen. Ze heeft nooit een computer gehad en nu is zoiets veel te ingewikkeld; de radio is al ingewikkeld om weer in te stellen als de stroom eraf is geweest

Nodig zijn - tja als ouders ben je bij de opvoeding bezig jezelf overbodig en je kinderen zelfstandig te maken. Als hoogbejaarde bén je niet 'nodig' meer. Je goeie raad stamt uit het verleden.

De herinneringen beluisteren, dat probeer ik te blijven doen, foto's en vergrootglas erbij.

De kleinkinderen - hun rol is heel verschillend. Twee komen nu en dan met hun ouders mee (dat zijn basisschoolkinderen), de andere vier zijn volwassen. Een van die vier ziet op dit moment de aardigheid in van (veel, niet alle...) oude mensen en ziet in haar oma het meisje dat ze ooit was. Dat vind ik heel speciaal, daar zou ik ook meer mijn best voor moeten doen.

Engeltje

Mooi en praktisch wat je schrijft! Je hebt gelijk, volzinnen in een missie en visie zijn prachtig, maar wat doe je ermee in de praktijk. Niet elke medewerker heeft een even brede blik. En elke oudere is anders. Het vraagt veel inzicht, mensenkennis, geduld, begrip en doorvragen. En dus tijd, en die is steeds kostbaarder.

Misschien moeten er nog veel meer Zonnebloemmensen, kerkvrijwilligers, maatschappelijke stagiaires etcetera hun tijd in gaan steken.

Tonny

Ja,elke client heeft een zorgplan uiteraard en dat is meer dan een map in de kast,want zo'n plan wordt na elke dienst bijgehouden.Maar als je op sommige dagen al nauwelijks in de gelegenheid bent om te zorgen dat iedere bewoner verzorgd wordt,eten krijgt en naar toilet kan,schieten zulke dingen er helaas bij in,soms.
Meer vrijwilligers zou geweldig zijn,maar vergeet de spagaat niet,veel kinderen van hoogbejaarden werken zelf nog,of passen op de kleinkinderen,etcetc.
Ik zou niks liever zien dan een enorm blik vrijwilligers voor elk tehuis,voor juist die kleine dingen die het leven zo kunnen veraangenamen.
Bastet

De spagaat

Inderdaad is er die spagaat, zonder meer!

Het kan ook alleen lukken een zorgzame samenleving te zijn als álle generaties een steentje bijdragen. Ook kleinkinderen die - ook al vinden ze hun leven druk- iets zouden kunnen doen.
Daarbij is lastig dat hoogbejaarden niet 'leuk' zijn, op het eerste gezicht - en dat terwijl jong-zijn-en-blijven vooral het etiket 'leuk' krijgt (al beseft bijna iedereen dat die vlag de lading niet dekt).
Ik denk dat er een wereld te winnen zou zijn als mensen met kennis van zaken zich erop zouden storten. En dat er meer mogelijk is dan de kleuterklas die met Kerst liedjes komt zingen

Het belang van vrijwilligers

Ja, dat belang van vrijwilligers en mantelzorgers wordt steeds groter. Zeker in sociaal opzicht. Wij zijn ook aan het kijken naar de maatschappelijke stage, wat we daarmee kunnen. Op dit moment gebeurt het nog wel eens dat er een puber een op pad wordt gestuurd met de opdracht "ga maar een praatje maken met die mevrouw". Tja, en dan sta je daar als jonkie. Hoe doe je dat, een gesprek aanknopen met een wildvreemde bejaarde? Wij denken eraan om deze kinderen een heel concrete opdracht te geven. Bijvoorbeeld het maken van een levensboek. Dat gebeurt op een aantal van onze locaties door vrijwilligers en activiteitenbegeleiders. Het houdt in dat je met en voor een dementerende bejaarde herinneringen vastlegt van vroeger. Of het afnemen van een interview en die verhalen kun je dan bundelen, zodat je ook als klas samen kunt werken aan zo'n project.
Ook hebben wij een project gedaan met het Haags Historisch Museum. Vrijwilligers en clienten van ons zijn gefotografeerd met een voorwerp uit hun eigen bezit dat voor hen iets te maken heeft met Den Haag. Daar schrijven ze dan zelf (kort) het verhaal bij. Het werkt naar twee kanten, de mensen zijn hier intensief mee bezig (uitleg/instructie, bepalen welk voorwerp het moet worden, workshop, foto maken, tekst schrijven) en het museum heeft dan de verhalen. Ook op cultureel vlak doen wij vrij veel. Zo wordt er een musicalwedstrijd gehouden waarvoor groepen 8 zich met hun eindmusical kunnen inschrijven. De voorronden worden in verschillende huizen gehouden en van iedere voorronde gaat er dan 1 winnaar naar de finale. In alle juries zitten bewoners en er wordt natuurlijk op opgetreden voor de bewoners. Zowel voor de leerlingen als onze bewoners zijn dat topdagen! In deze lijn willen wij onze waarde 'zin in leven' verder doortrekken. Er kan zoveel als je erover nadenkt! Maar daar heb je dan dus wel ook vrijwilligers voor nodig, dit soort projecten kan niet door alleen het personeel getrokken worden.
Het is een nog niet heel veel voorkomend verschijnsel, maar het gebeurt wel eens dat een bewoner zelf vrijwilliger wil worden. Dat is misschien ook iets voor je moeder. Misschien wil zij wel op de koffie bij een bejaarde/demente buur die weinig bezoek krijgt maar wel graag een praatje maakt/herinneringen ophaalt. Dat gebeurt nu misschien ook al wel, maar als je het 'officieel' maakt kan het dat gevoel van nodig zijn voor een ander misschien meer concreet terugbrengen.
Goh, ik heb gewoon een kantoorbaan hier, maar ik merk dat ik er wel mee bezig ben . Leuk draadje hoor!
Engeltje