14 juli 1999 door Justine Pardoen
Van januari 1999 tot april 2001 verzorgde Ouders Online elke woensdag een halve pagina over 'opvoeding' in het dagblad Trouw, geïnspireerd op datgene wat er die week bij Ouders Online was voorgevallen. Het onderstaande artikel maakt deel uit van die serie.
Dit is deel 1 van een serie van twee. Volgende week: veilig e-mailen, veilig chatten, en verantwoord omgaan met de donkere kanten van het net.
Kinderen kunnen niet alleen gelaten worden bij hun surftochten over het World Wide Web. Om ze te begeleiden kunnen ouders gebruik maken van verschillende technische oplossingen. Die zijn vaak heel inventief, maar ontoereikend en meestal volstrekt nutteloos, zo blijkt.
De goedkoopste manier om je kinderen 'software-matig' te behoeden voor een overdosis aan seks of geweld, is het activeren van de beveiling die standaard ingebouwd is in Internet Explorer, de browser van Microsoft. Deze mogelijkheid zit echter zo verstopt, dat je wel heel gemotiveerd moet zijn om het te kunnen vinden. (Het gaat als volgt. In versie 4 volg je de route Beeld | Internet-opties | Inhoud; in versie 5 begin je bij Extra in plaats van Beeld. De doorbijter die tot hier gevorderd is, activeert nu de drukknop 'Inschakelen' bij de afdeling 'Internet-restricties', en dan begint het echte werk.) Je stelt met schuifregelaars in wat je kinderen mogen zien: voor elk van de categorieën Seks, Geweld, Naakt en Taal bepaal je de heftigheid waaraan je je kroost wilt blootstellen. Vind je 'moord en doodslag' nog net kunnen, maar 'bloedige moorden' niet, dan stel je het schuifje dienovereenkomstig in. Zo kies je ook tussen 'onthullende kleding' of 'provocerend bloot': alles kan geregeld worden.
Hoe werkt dit onzinnige systeem? Dr. Donald Roberts, een oude professor van de Stanford University ("die al bijna twintig jaar de effecten van de media bestudeert", aldus Microsoft), heeft een waarderingssysteem voor media-uitingen bedacht. Dit waarderingssysteem is overgenomen door de Recreational Software Advisory Council (RSAC), waar Microsoft zaken mee doet. De RSAC is een onafhankelijke non-profit organisatie die gesponsord wordt door de industrie, variërend van Microsoft en IBM tot CompuServe en Disney. Het hoofddoel is om ouders te voorzien van een objectief inhoudsadviessysteem, maar de verborgen agenda is het geven van een signaal aan de overheid dat het Web in staat is tot zelfregulering.
Het idee is dan, dat de makers van een site zelf de nodige RSAC-codes, die de waardering van professor Roberts weerpiegelen, in hun webpagina's aanbrengen. De redactie van Ouders Online, toch niet geheel onkundig op het gebied van online publiceren, was niet in staat om te achterhalen hoe die codes precies luiden. We zouden onszelf graag een RSAC-waarde toekennen, maar we konden er niet achter komen hoe dat moet. Je vraagt je dan ook af hoe Jan Jansen en Piet Pietersen dat hebben gedaan, die hun vieze of gewelddadige homepages gisteren op het net publiceerden.
Kortom: de interne beveiliging van de Microsoft-browser is nutteloos. Nog erger is het gesteld met Navigator, de browser van Netscape, die zich ook geconformeerd zegt te hebben aan de RSAC. Vanaf versie 4.5 is er een optie 'Netwatch' in het Help-menu, die ongeveer hetzelfde zou moeten doen als de Internet-restricties van Microsoft Internet Explorer. Een muisklik op het genoemde item levert slechts een poging tot contact met de Netscape-site, waarna er verder niets meer gebeurt.
Een gratis maaltijd bestaat blijkbaar niet, dus dan maar dokken. Er is een groot aantal elektronische oppasprogramma's te koop, waarmee bezorgde ouders hun PC kunnen beveiligen. Van Watchdog tot Cybersitter en van Net Nanny tot Surfwatch. Ouders Online testte Cyber Patrol, dat alom het beste programma wordt geacht en als enige een Nederlandse versie heeft (TLC Domus, ƒ 69,95). Filterprogramma's zoals Cyber Patrol zijn grotendeels gebaseerd op een database van onwenselijke Internetadressen: zo wordt onder andere de toegang tot pornografische, godslasterlijke en militant/extremistische sites en nieuwsgroepen geblokkeerd.
De eerste poging om het pakket te installeren liep meteen al spaak. Wat blijkt? Als je een vaste Internet-verbinding via de kabel hebt (een aanrader voor gezinnen met surfende kinderen), werkt het niet. De helpdesk van Domus bevestigde dat Cyber Patrol alleen bruikbaar is met een telefoon-modem (analoog of ISDN). Jammer dat dat niet op de doos wordt vermeld. Maar ook toen we het pakket op een reguliere thuis-PC installeerden, werden we niet vrolijk. In eerste instantie, als de database nog niet up-to-date is gemaakt, zijn praktisch alle Nederlandse seks-sites probleemloos benaderbaar. Daarna, als de nieuwste versie van de database via Internet is opgehaald (na aanschaf kun je een jaar lang gratis updates downloaden), kom je van de regen in de drup. Dan is er opeens geen enkele site meer benaderbaar, inclusief de sites die speciaal bedoeld zijn voor kinderen, zoals www.okidoki.nl en kids.planet.nl. In het kader van de realistische test hebben we de helpdesk niet meer opnieuw geraadpleegd, en dapper ons verlies genomen.
Maar ook als het allemaal zou werken, biedt een dergelijke oplossing slechts schijnveiligheid. Het is dweilen met de kraan open: het aantal nieuwe pagina's op het web stijgt sneller dan God kan bijhouden. Laat staan de makers van Cyber Patrol.
Er zit dus weinig anders op dan gewoon zelf naast je kind gaan zitten, en samen surfen. Zoals je ze leert omgaan met televisie en druk verkeer, zo moet dat ook met het Internet: onder begeleiding en stapje voor stapje. Volgende week meer over de dingen die je je kind dan kunt bijbrengen.
